MFV Aleksy Gdy-119

Gdy-119, pierwotnie Aleksy – polski superkuter rybacki, eksploatowany w latach 1947–1961. W latach 1948–1956 służył jako statek badawczy Michał Siedlecki. Statek podniósł polską banderę 4 października 1947 roku, zatonął 22 lipca 1961 roku.

Historia

Budowa

Mały trawler motorowy typu "y", zbudowany dla Polski, w ramach pomocy UNRRA (nr kontraktu D 3148), przez szkocką stocznię James V. Hepburn & Co, Ltd z Montrose. Należał do brytyjskiego seryjnego typu MFV-75 (Motor Fishing Vessel – motorowy statek rybacki, 75 oznaczało długość w stopach)^[1]. Polską banderę podniósł 4 października 1947 roku, otrzymując początkowo nazwę „Aleksy”^[1]. Jednostkami bliźniaczymi w polskiej służbie były: „Hilary” (Gdy-115), „Walery” (Gdy-116), „January” (Gdy-117), „Ksawery” (Gdy-118)^[1].

Służba

Po podniesieniu polskiej bandery, rozpoczął służbę w barwach Przedsiębiorstwa Połowów Dalekomorskich „Dalmor”, spółka z o.o. z Gdyni; był klasyfikowany wówczas jako „trawler motorowy 75-stopowy” i poławiał na Bałtyku^[2]. W czerwcu 1948 roku, przekazano go Morskiemu Laboratorium Rybackiemu w Gdyni, po czym został skierowany do Stoczni Rybackiej w Gdyni, w celu przebudowy na statek badawczy. 6 listopada 1948 roku odbyło się uroczyste przekazanie statku do eksploatacji, który przy tej okazji otrzymał nazwę r/v „Michał Siedlecki” na cześć zoologa Michała Siedleckiego i nadal używał dotychczasowy znak rybacki (Gdy-119)^[3]. Szyprem został znany rybak Józef Lipski. 8 grudnia kuter wyszedł w swój pierwszy rejs badawczy, w czasie którego badano południowe krańce Głębi Gotlandzkiej, a potem południowe krańce Rynny Słupskiej. 1 stycznia 1949 roku Morski Instytut Rybacki „wchłonął” Morskie Laboratorium Rybackie, tym samym stając się właścicielem statku. W kolejnym rejsie, który trwał od 7 do 11 lutego, r/v „Michał Siedlecki” kontynuował badania Rynny Słupskiej. Powrócił tam, wraz z dwoma kutrami gdyńskiej „Arki”, 10 marca prowadząc połowy dorsza, w których uzyskano bardzo dobre wyniki, pomimo złych warunków pogodowych, które zmusiły kutry do powrotu po dwóch dniach połowów. 20 marca statek rozpoczął rozpoznanie wschodniej części Zatoki Gdańskiej, w rejonie Bałtyjska. 21 kwietnia r/v „Michał Siedlecki” wyszedł na rozpoznanie zachodniego Bałtyku, przy czym najlepsze wyniki uzyskano na Głębi Bornholmskiej. W połowie maja statek pobierał próbki planktonowe i hydrologiczne na Głębi Gotlandzkiej. W sierpniu 1949 roku dokonywał próbnych połowów na zachodnim Bałtyku. Ostatnim rejsem w tym roku był kurs do Skagen, w celu zakupienia tuki pelagicznej Larsena, niejako przy okazji przetestowano nową sieć na wodach duńskich i 23 grudnia kuter zacumował w Gdyni. 29 marca 1950 roku r/v „Michał Siedlecki” wyruszył dwutygodniowe na rozpoznanie łowisk w Kattegacie i Skagerraku. Pod koniec II dekady listopada 1951 roku statek miał dokonać rozpoznawczych połowów śledzia w Skagerraku, lecz pogoda pokrzyżowała te plany i w połowie grudnia zawinął do Gdyni. W lipcu 1952 roku r/v „Michał Siedlecki” zlokalizował wydajne łowisko w rejonie Kłajpedy. 12 sierpnia kuter wyszedł w rejs na Morze Północne, aby przetestować połowy tuńczyków na haki, próby zakończyły się fiaskiem. W drodze powrotnej do Gdyni, gdzie zjawił się 17 października r/v „Michał Siedlecki” zawinął do Sassnitz i Rostocku. 4 listopada 1953 roku statek wyszedł w rejs do Rygi z delegacją MIR-u na pokładzie, skąd powrócił 21 tego miesiąca. W roku tym zmienił się szyper Michała Siedleckiego, dowodzącego dotychczas Józefa Lipskiego zastąpił Władysław Kilanowski, później funkcję szypra pełnili Stefan Musielak oraz Hubert Konkol^[4].

W 1956 roku statek został sprzedany J. Niegrzybowskiemu, rybakowi z Gdyni, w związku z wejściem do służby nowego kutra badawczego „Michał Siedlecki”^[1]. Zmienił wówczas nazwę na Gdy-119. Poławiał na Bałtyku i Morzu Północnym.

Losy końcowe

22 lipca 1961 roku zatonął na Morzu Północnym, po kolizji z wschodnioniemieckim kutrem rybackim Sas-291, ośmioosobowa załoga została uratowana^[5].

Pełna charakterystyka

• Radiowy sygnał wywoławczy SPDR
• Nazwy i oznaki rybackie
  • do 6 listopada 1948: Aleksy Gdy-119
  • od 6 listopada 1948: Michał Siedlecki Gdy-119
  • od 1956: Gdy-119
• Klasyfikacja (rodzaj) statku
  • do 6 listopada 1948: trawler motorowy
  • od 6 listopada 1948: statek badawczy
  • od 1956: superkuter rybacki
• Podniesienie bandery 4 października 1947
• Stocznia James V. Hepburn & Co., Ltd, Montrose (Wielka Brytania)^[1]
• Pojemność brutto 85 BRT
• Pojemność netto 30 NRT
• Nośność 40 ton
• Długość całkowita 25,0 m
• Długość między pionami 22,9 m
• Szerokość 5,8 m
• Zanurzenie około 2,5 m
• Napęd 1 silnik Petters, 4-cylindrowy
• Moc napędu 200 KM
• Liczba śrub 1
• Prędkość eksploatacyjna około 8 węzłów
• Liczba pokładów 1
• Liczba członków załogi 6-8 osób
• Armator
  • do czerwca 1948: Przedsiębiorstwo Połowów Dalekomorskich „Dalmor”, spółka z o.o., Gdynia
  • od czerwca 1948: Morskie Laboratorium Rybackie, Gdynia
  • od 1 stycznia 1949: Morski Instytut Rybacki, Gdynia
  • od 1956: J. Niegrzybowski, Gdynia
• Port macierzysty Gdynia
• Bandera polska
• Towarzystwo klasyfikujące statek Polski Rejestr Statków
• Zatonął 22 lipca 1961

Przypisy

Bibliografia

Ta sekcja od 2021-06 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do wiarygodnych źródeł. (Dodanie listy źródeł bibliograficznych lub linków zewnętrznych nie jest wystarczające). Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji.

• Andrzej Ropelewski: Półwiecze "Dalmoru" na oceanach świata 1946-1996. Gdańsk: Marpress, 1996. ISBN 83-85349-59-6.
• Andrzej Ropelewski: Morski Instytut Rybacki. Ludzie i wydarzenia 1921-2001. Gdynia: Morski Instytut Rybacki, 2001. ISBN 83-908885-5-6.
• Jerzy Miciński, Stefan Kolicki: Pod polską banderą. Gdynia: Wydawnictwo Morskie, 1962.
• Wiesław Blady: Polska flota rybacka 1921-2001. Gdynia: Morski Instytut Rybacki, 2002. ISBN 83-908885-9-9.
• Praca zbiorowa: Działalność Przedsiębiorstwa Połowów Dalekomorskich i Usług Rybackich "DALMOR" w Gdyni w latach 1946-1986. Gdynia: Dalmor, 1986.
• Rejestry Statków Morskich. Polski Rejestr Statków, 1959-1963.