Mały Pies

	Mały Pies
	Mały Pies
Nazwa łacińska	Canis Minor
Dopełniacz łaciński	Canis Minoris
Skrót nazwy łacińskiej	CMi
	Dane obserwacyjne (J2000)
Rektascensja	7,5 h
Deklinacja	5°
	Charakterystyka
Powierzchnia	182 stopnie kw.
Liczba gwiazd o obserwowanej wielkości gwiazdowej < 3	2
Najjaśniejsza gwiazda	Procjon (0,37m)
Gwiazdozbiory sąsiadujące	Jednorożec; Bliźnięta; Rak; Hydra;
Roje meteorów	brak
	Widoczny na szerokościach geograficznych; pomiędzy 77.° S a 90° N.

Mały Pies (łac. Canis Minor, dop. Canis Minoris, skrót CMi) – mały, 71. co do wielkości gwiazdozbiór usytuowany w pobliżu równika niebieskiego. Jest jednym z 48 pierwotnych greckich gwiazdozbiorów. Choć konstelacja ta zajmuje na niebie mały obszar, to w jej granicach znajduje się jednak bardzo jasny obiekt - Procjon^[2]. Liczba gwiazd dostrzegalnych nieuzbrojonym okiem wynosi około 20. W Polsce widoczny zimą i wiosną.

Nazwa i związane z nią legendy

Wyobraża jednego z psów mitologicznego beockiego olbrzyma Oriona, towarzyszącego mu wraz z Wielkim Psem w polowaniu. W micie pochodzącym z Attyki (okolice Aten) gwiazdozbiór kojarzony z Majrą wiernym psem ateńskiego krzewiciela uprawy winorośli i wyrobu wina Ikariosa^[2], który trafił na niebo za odnalezienie zwłok swego pana, po tym, gdy upojeni winem pasterze uśmiercili go, w przekonaniu, że zostali otruci.

Gwiazdy Małego Psa

W Małym Psie wszystkie gwiazdy oprócz Procjona i trzeciej wielkości Bety (β) są bardzo blade. Alfa Małego Psa to Procjon, ta starożytna grecka nazwa oznacza „idący przed psem”. Na półkuli północnej wschodzi tuż przed Syriuszem^[1].

Gwiazda α Canis Minoris, wschodząc wyprzedza najjaśniejszą gwiazdę, Syriusza, co wyraża jej grecka nazwa - Procjon. Najjaśniejsza gwiazda w konstelacji, o jasności 0,37^m i odległości 11,36 lat świetlnych. Stanowi układ podwójny. W skład wchodzi gwiazda ciągu głównego o typie widmowym F5IV-V oraz biały karzeł o typie widmowym DA. Masy składników wynoszą 1,41 i 0,6 masy Słońca. Ona sama jest ósmą co do jasności i szesnastą pod względem odległości od Słońca gwiazdą całego nocnego nieba. Wraz z sąsiednimi jasnymi gwiazdami zimowych konstelacji Procjon składa się na „zimowy sześciokąt”, którego kolejne wierzchołki wyznaczają: Kastor, Kapella, Aldebaran, Rigel oraz Syriusz^[3].
Gomeisa (β CMi) to gorąca gwiazda ciągu głównego. Jej masa jest równa trzem masom Słońca. Jest to nieregularna gwiazda zmienna typu Gamma Cassiopeiae^[2].

Interesujące obiekty

Mały Pies ma niewiele do zaoferowania obserwatorom poza kilkoma małymi i niezbyt ciekawymi gromadami oraz kilkoma bladymi galaktykami^[1].

Rój meteorów

Z gwiazdozbiorem związany jest skąpy rój meteorów zwanych Canisminorydami. Szczyt ich aktywności przypada na drugi tydzień grudnia. Do dziś (2015) nie potwierdzono ich ciała macierzystego, i nawet słaba aktywność roju nie daje pewności, że wciąż jest aktywny. Być może ma on związek z grudniowymi meteorami z pobliskiego roju Monocerotydów^[4].

Zobacz też

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Praca zbiorowa: KOSMOS. Warszawa: Buchmann Sp. Z o.o., 2012, s. 332-333. ISBN 978-0-7333-2117-7.
↑ ^a ^b ^c Tomasz Szymański: Kosmos. Wędrówki po nocnym niebie.. T. 23. Poznań: Oxford Educational Sp. z o.o., 2011, s. 21-22. ISBN 978-83-252-1257-5.
↑ Tablice astronomiczne. Bielsko-Biała: PPU „PARK”, s. 122-123. ISBN 83-7266-156-1.
↑ Przemysław Mieszko Rudź: Atlas gwiazd. Przewodnik po konstelacjach.. Warszawa: Wydawnictwo SBM Sp. z o.o., 2015, s. 52-53. ISBN 978-83-7845-873-9.

Bibliografia

Ian Ridpath, Wil Tirion: Collins Stars and Planets Guide (Collins Guide). London: Collins, 2007. ISBN 978-0-00-725120-9.

Linki zewnętrzne

[Kosmos-1] Praca zbiorowa: KOSMOS. Warszawa: Buchmann Sp. Z o.o., 2012, s. 332-333. ISBN 978-0-7333-2117-7.

[kosmos-2] Tomasz Szymański: Kosmos. Wędrówki po nocnym niebie.. T. 23. Poznań: Oxford Educational Sp. z o.o., 2011, s. 21-22. ISBN 978-83-252-1257-5.

[3] Tablice astronomiczne. Bielsko-Biała: PPU „PARK”, s. 122-123. ISBN 83-7266-156-1.

[rudz-4] Przemysław Mieszko Rudź: Atlas gwiazd. Przewodnik po konstelacjach.. Warszawa: Wydawnictwo SBM Sp. z o.o., 2015, s. 52-53. ISBN 978-83-7845-873-9.

[1]

[2]

[3]

[4]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne