Macedonia (Grecja)

Macedonia

Μακεδονία
Makedonía

Godło Flaga
Państwa	Grecja
Powierzchnia	34 177 km²
Liczba ludności (2006)	2 625 000
Gęstość zaludnienia	77 os./km²

Macedonia (Macedonia Grecka, Macedonia Egejska^[1], gr. Μακεδονία Makedonia) – kraina historyczna w Grecji.

Etymologia nazwy

Według greckiej mitologii, Makedon (Μακεδών / Μακηδών, transl. Makedōn / Makēdōn) był pierwszym przywódcą Macedonów (Mακεδνοί), plemienia które zasiedliło zachodnią, południową i środkową część regionu oraz założyło Królestwo Macedonu. Według Herodota, Makednoi byli odłamem Dorów. Wszystkie nazwy pochodzą najprawdopodobniej od doryckiego przymiotnika makednós (μακεδνός), oznaczającego „wysoki”. Makednoi uchodzili za ludzi wysokich i bardzo prawdopodobne jest, że chciano to zaznaczyć w nazwie plemienia.

Historia

Ludność

Macedonia zamieszkana jest w znacznej większości przez (95% do 98%) Greków. Dokładna liczebność mniejszości językowych i etnicznych nie jest oczywista^[2]. Należą do nich posługujący się własnym językiem, jednak uważający się za Greków – romanofonów Wlachowie (Arumuni) oraz słowiańskojęzyczni Bułgarzy oraz Macedończycy. Obecność tych drugich wzbudza kontrowersje w Grecji^[3]. Greckie władze określają ich jako słowiańskojęzycznych Greków (etnicznych Greków, zeslawizowanych w przeszłości). Sytuacja ta znajduje pewne odbicie także w raporcie Greckiego Komitetu Helsińskiego, stwierdzającego, że grecką Macedonię zamieszkuje około 200 tysięcy osób, posługujących się językami słowiańskimi. Tym niemniej, według raportu, tylko od 5.000 do 7.300 wyborców głosuje w lokalnych wyborach na kandydatów organizacji macedońskiej mniejszości Vinożito (Tęcza, co może odpowiadać 7–10 tysiącom ludności^[4]. Według tegoż raportu od 10 do maksymalnie 30 tysięcy, spośród osób, używających języka słowiańskiego, identyfikuje się narodowościowo ze słowiańską większością Republiki Macedonii. Jednocześnie ludność greckojęzyczna podkreśla oburzenie, że jako Macedończycy od co najmniej trzech tysiącleci, okradani są aktualnie, ze swej historii, przez próbę zawłaszczenia (i to na wyłączność) imienia „Macedończycy”, oraz praw historycznych do starożytnej Macedonii, przez sąsiedzki naród słowiański, zamieszkujący Republikę Macedonii. Stanowi to źródło międzynarodowego konfliktu z sąsiednią Republiką Macedonii o nazwę dla tej republiki i zamieszkującej ją narodowości. Prócz potomków starożytnych Makedonów, oraz potomków Słowian, Macedonię (grecką) zamieszkują też potomkowie ok. 600 tysięcy greckich repatriantów z krajów bałkańskich, oraz wybrzeży Azji Mniejszej. Przybyli tu w ramach wymiany ludności, pomiędzy Grecją a sąsiednimi krajami, organizowanej i nadzorowanej przez Ligę Narodów, po Traktacie Lozańskim, w latach 1923–1930. Szybka urbanizacja Macedonii oraz powszechność zjawiska rodzin mieszanych, dokonała już rzeczywistej integracji Macedończyków – Greków i Słowian^[5].

Geografia

Biała Wieża, Saloniki

• Powierzchnia lądowa: 34 231 km²
• Liczba ludności (2001): 2 625 681
• gęstość zaludnienia: 77 mieszk./km²
• Stolica: Saloniki
• Najwyższy punkt: Mitikas w masywie Olimpu 2918 m n.p.m.
• Najniższy punkt: Morze Śródziemne 0 m

Położenie

Leży na północy Grecji, nad Morzem Egejskim. Na terenie Macedonii leży pasmo gór Pindos, Nizina Salonicka, Półwysep Chalcydycki oraz góry Rodopy.

Podział administracyjny greckiej Macedonii

Ten artykuł wymaga modyfikacji na podstawie najświeższych informacji. Uwagi: uaktualnienie podziału administracyjnego. Niektóre treści są na pewno lub najprawdopodobniej nieaktualne. Artykuł należy zweryfikować, wskazując w przypisach źródła informacji. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Macedonia jest podzielona na 3 regiony administracyjne (περιφέρεια – periféria, l.mn. περιφέρειες – periféries), które dzielą się na 13 nomosów (νομός – nomós, l. mn. νομοί – nomí).

Położenie Grecji Macedonii

. Macedonia Zachodnia (Δυτική Μακεδονία – Ditiki Makedonia)

• 1. Kastoria
• 2. Florina
• 3. Kozani
• 4. Grewena

. Macedonia Środkowa (Κεντρική Μακεδονία – Kendriki Makedonia)

• 5. Pela
• 6. Imatia
• 7. Pieria
• 8. Kilkis
• 9. Saloniki
• 10. Chalkidiki
• 11. Seres

. Macedonia Wschodnia i Tracja (Ανατολική Μακεδονία και Θράκη – Anatoliki Makedonia kie Thraki)

• 12.Drama
• 13. Kawala

W części trackiej także: Ksanti, Rodopi i Ewros.

Góra Athos (Ayion Oros) na półwyspie Chalkidiki ma status okręgu autonomicznego.

Główne miasta

Największe miasta Macedonii liczące ponad 25 tys. mieszkańców:

	miasto (Nazwa polska)	miasto (Nazwa grecka)	liczba mieszkańców (2006)
1	Saloniki	Θεσσαλονίκη	1 084 000[6]
2	Kawala	Καβάλα	63 774
3	Katerini	Κατερίνη	56 434
4	Seres	Σέρρες	56 145
5	Drama	Δράμα	55 632
6	Kozani	Κοζάνη	49 812
7	Weria	Βέροια	47 411
8	Ptolemaida	Πτολεμαΐδα	36 393
9	Janitsa	Γιαννιτσά	31 442
10	Edessa	Έδεσσα	25 619

Gospodarka

W Macedonii znajdują się ośrodki przemysłu spożywczego, maszynowego, chemicznego, włókienniczego. W Macedonii występują złoża węgla brunatnego i rud żelaza. Prowadzona jest uprawa pszenicy, kukurydzy, jęczmienia, ryżu, bawełny, winorośli tytoniu szlachetnego. Liczne cieki wodne, zbiorniki, kanały i pompy irygacyjne, zapewniają wysoką produktywność upraw. W niektórych rejonach występuje bogata szata leśna, a na terenach górskich prowadzony jest wypas owiec i kóz. W wielu rejonach, zwłaszcza w Salonikach, na Półwyspie Chalcydyckim i na tzw. Riwierze olimpijskiej bardzo wysoki stopień rozwoju osiągnęła infrastruktura turystyczna.

Sławna Macedonio

Filip II Macedoński

Sławna Macedonio (po grecku Μακεδονία ξακουστή, czytaj Makedonia Ksakusti) – patriotyczna pieśń pochodząca z Grecji, będąca nieformalnym hymnem regionu w północnej Grecji, oparta o motyw greckiej pieśni rycerskiej i choreografii, z okresu bizantyńskiego. Tytuł pieśni pochodzi od pierwszych jej słów, Makedonia ksakusti (po grecku Sławna Macedonio). Aktualna jej wersja znana jest od okresu wkrótce po wojnach bałkańskich.

Alfabet grecki	Alfabet łaciński	Polskie tłumaczenie
Μακεδονία ξακουστή του Αλεξάνδρου η χώρα, που έδιωξες τους βάρβαρους κι ελεύθερη είσαι τώρα! Eίσαι και θα σαι ελληνική, Ελλήνων το καμάρι, κι εμείς τα Ελληνόπουλα σου πλέκουμε στεφάνι! Οι Μακεδόνες δεν μπορούν να ζούνε σκλαβομένοι, όλα και αν θα χάσουνε η λεφτεριά τους μένει!	Makedonia ksakusti tu Aleksandru i hora, pu ediokses tus varvarus ki elefteri ise tora! ise ke tha se elliniki Ellinon to kamari, ki emis ta Ellinopula su plekume stefani! I Makedones den mporun na zune sklavomeni, ola ke an tha hasune i lefteria tus meni!	Sławna Macedonio, kraino Aleksandra, która wygnałaś barbarzyńców, i teraz jesteś wolna! Jesteś i będziesz grecka, dumo Hellenów, I my, greckie dzieci, pleciemy Ci laur! (koronę królewską) Macedończycy nie potrafią żyć zniewoleni, nawet gdy utracą wszystko ich wolność im pozostaje!	jedna z antycznych złotych koron macedońskich, eksponat ze zbiorów Muzeum Archeologicznego w Salonikach inny złoty wieniec – korona, wraz z larnaksem, zdobionym wizerunkiem Słońca z Werginy, oba znaleziska pochodzą z grobu króla Filipa II

Przypisy

Linki zewnętrzne