Madame du Deffand

Madame du Deffand (ok. 1750)

Marie de Vichy-Chamrond (lub Champrond), marquise du Deffand (ur. 25 września 1697 na zamku Chamrond w Charolles; zm. 23 sierpnia 1780 w Paryżu), znana jako Marquise du Deffand – była francuską właścicielką salonów literackich w epoce oświecenia.

Życiorys

Marie pochodziła z francuskiej rodziny szlacheckiej, jej ojcem był Gaspard de Vichy, hrabia Champrond (ur. 1665), Kapitan Porucznik Żandarmów Duc de Berry, a matką Anne Brûlart (ur. 1670). Marquise du Deffand uczyła się w klasztorze. Jako młoda dziewczyna wyróżniała się tym, że była dowcipna i zuchwała, przez to te bezbronne siostry zakonne były często wzywane do biskupa Massillona. Ten jednak cieszył się z rozmów z piękną dziewczyną^[1].

W 1718 wyszła za mąż za oficera Marquisa du Deffand (1688–1750)^[2], którego wkrótce zostawiła, żeby zamieszkać na dworze księcia Filipa II. Przez krótki czas była metresą regenta. Po rozwodzie otworzyła w Paryżu salon, który był równie popularny wśród postaci społecznych jak i duchowych. Charles-Jean-François Hénault, który od 1728 był wdowcem, zawarł w 1731 z Madame du Deffand długotrwały związek.

Gorliwie korespondowała z mistrzami epoki oświecenia, Voltairem, Monteskiuszem i Jeanem le Rond d’Alembert, jak większa część encyklopedystów, którzy też obcowali w jej salonie, we Francji.

W 1753 oślepła i wzięła do siebie swoją siostrzenicę, Julie de Lespinasse jako swoją towarzyszkę, dziesięć lat później Lespinasse otworzyła swój własny salon, a pomogła jej w tym Marie Thérèse Rodet Geoffrin. Większość klientów markizy wzięła ze sobą i przez to salon Madame du Deffand stracił prawie całkowicie swoją siłę przyciągania. Marie de Vichy-Chamrond zgorzkniała, w wieku prawie 70 lat, zakochała się w pisarzu, Horatio Walpole, z którym od 1766 często korespondowała i który pomógł jej wyjść z sytuacji finansowej.

Jej mądre, kulturalne, cenne listy nie tylko przeszły do historii literatury, ale także określają ją jako jedną z najinteligentniejszych umysłów w jej stuleciu.

Dzieła

• Litery. Edycja Slatkine, Genewa 1971 (Repr. Iss., Paryż 1876)
• Anegdoty i osądy o dziwnych ludziach, niemieckie przetłumaczenie listów Meta Forkel-Liebeskind. W: Porannej karcie dla wykształconych osiedli, nr. 199, s. 795, nr. 200, s. 799 f., nr. 201, s. 803 i nr. 202, s. 806, rok 1812

Bibliografia

• Benedetta Carveri: Madame du Deffand and her world. książki Halbana, Londyn 2002, ​ISBN 1-870015-79-7​.
• Lionel Duisit: Madame de Deffand. Edycja Droz, Genewa 1963.
• Inès Murat: Madame de Deffand. Perrin, Paryż 2002, ​ISBN 2-262-01255-5​.
• Lytton Strachey: Francuski raj. Voltaire, Madame de Deffand, Mademoiselle de Lespinasse und Stendhal. Wagenbach, Berlin 2002, ​ISBN 3-8031-1209-5​.

Linki zewnętrzne

• Marie de Vichy-Chamrond, Marquise du Deffand
• Biografia, literatura i źródła, dotyczące Marie Anne Marquise du Deffand FemBio – instytutu badań nad biografią kobiet

Przypisy