Magurski Park Narodowy

Magurski Park Narodowy
Logotyp Magurski Park Narodowy
ilustracja
park narodowy
Państwo

 Polska

Położenie

woj. podkarpackie (pow. jasielski i krośnieński), woj. małopolskie (pow. gorlicki)

Siedziba

Krempna

Mezoregion

Beskid Niski

Data utworzenia

1 stycznia 1995

Akt prawny

Dz.U. z 1994 r. nr 126, poz. 618

Powierzchnia

194,39 km²

Powierzchnia otuliny

229,69 km²

Ochrona

ścisła 2408 ha
czynna 16 940 ha
krajobrazowa 52 ha[1]

Odwiedzający

40 tys. rocznie[2]

Położenie na mapie powiatu gorlickiego
Mapa konturowa powiatu gorlickiego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Magurski Park Narodowy”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Magurski Park Narodowy”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, blisko prawej krawiędzi na dole znajduje się punkt z opisem „Magurski Park Narodowy”
Ziemia49°30′N 21°20′E/49,500000 21,333333
Strona internetowa

Magurski Park Narodowyjeden z 23 parków narodowych na terenie Polski, utworzony w 1995 roku.

Park leży na granicy województw małopolskiego i podkarpackiego w samym sercu Beskidu Niskiego. Swoim zasięgiem obejmuje górne dorzecze Wisłoki oraz pasmo Magury Wątkowskiej. Tereny Magurskiego Parku Narodowego pełnią kluczową rolę ekologiczną, stanowiąc pomost pomiędzy innymi chronionymi obszarami polskich Karpat Zachodnich i Karpat Wschodnich.

Historia

Pierwsze koncepcje powołania Parku pojawiły się już w połowie lat 70. XX w.[3] Ostatecznie Magurski Park Narodowy utworzony został rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 24 listopada 1994[4] i miał początkowo obszar 199,62 km². Funkcjonowanie rozpoczął 1 stycznia 1995 r. W wyniku problemów z właścicielami gruntów został zmniejszony do obecnych 194,39 km². Otulina parku rozciąga się na dodatkowej powierzchni 229,69 km²[5]. 89,7% parku leży na terenie woj. podkarpackiego, a 10,3% na terenie woj. małopolskiego[5]. Do dziś przebieg granic Parku jest mocno skomplikowany: ze względu na układ gruntów prywatnych granica jest bardzo rozwinięta, liczne są enklawy lasów gminnych i prywatnych oraz gruntów rolnych[3].

Przyroda

Magurski Park Narodowy (MPN) chroni przede wszystkim unikatowy w skali Karpat obszar przejściowy między Karpatami Zachodnimi i Karpatami Wschodnimi. Ponad 90% powierzchni parku zajmują lasy. Na jego terenie wyróżnić można dwa piętra roślinne: pogórza i regla dolnego. Piętro pogórza, zajmujące około 43% powierzchni parku i sięgające 530 m n.p.m., to głównie drzewostany sztuczne z przewagą sosny. Znajdują się tu też liczne łąki i pastwiska, a także torfowiska. Piętro regla dolnego, zajmujące około 57% powierzchni parku i sięgające od 530 m n.p.m. wzwyż (najwyższy szczyt w parku to Wątkowa 846 m n.p.m.), to głównie naturalne lasy bukowe (udział lasów sztucznych jest tu zdecydowanie mniejszy) z domieszką jedlin i rzadko występujących w Karpatach jaworzyn. Istnieją tu trzy obszary ochrony ścisłej: Magura Wątkowska (1189 ha), Kamień (378 ha) i Zimna Woda (841 ha), jest rezerwat skalny Kornuty, i pomnik przyrody Diabli Kamień.

W parku występuje prawie 800 gatunków roślin i prawie 200 gatunków zwierząt (nie licząc owadów). Wśród roślin 59 gatunków objętych jest ochroną ścisłą, 11 częściową, a 12 wpisanych jest do Polskiej Czerwonej Księgi Roślin.

Niektóre z roślin występujących w MPN:

Grzyby (463 gatunki), 17 z nich podlega ochronie ścisłej m.in.:

Ssaki (57 gatunków, w tym 10 gatunków nietoperzy[3]) reprezentowane są w Parku m.in. przez:

Spośród ptaków gniazdujących w parku (117 gatunków) zauważyć trzeba występowanie:

Gady (6 gatunków), płazy (10 gatunków)[3] i owady reprezentują m. in.:

Ryby (12 gatunków) reprezentują:

Specjalny obszar ochrony siedlisk Ostoja Magurska
Wodospad Magurski

Klimat

Na obszarze MPN występują dwa piętra klimatyczne:

  • piętro umiarkowanie ciepłe,
  • piętro umiarkowanie chłodne.

Rozdziela je izoterma rocznej temperatury powietrza 6 °C.

Średnie roczne opady wahają się w granicach 800–900 mm (największe opady w lipcu).

Na terenie tym wieją również silne wiatry, które nasilają się przede wszystkim w okresie jesienno-zimowym. Nazywane one są wiatrami dukielskimi bądź rymanowskimi.

Turystyka

Dolina Ciechani w Magurskim Parku Narodowym
Dolina Ciechani w Magurskim Parku Narodowym

Zabytki i atrakcje turystyczne

Obiekty zabytkowe i warte zwiedzenia w obrębie MPN i w najbliższej okolicy:

Szlaki turystyczne

Szlaki turystyczne biegnące przez Magurski Park Narodowy[6]:

Ścieżki przyrodnicze i spacerowe

Ścieżki dydaktyczno-przyrodnicze przebiegające na terenie Magurskiego Parku Narodowego[7]:

  • Ścieżka edukacyjna czerwona.svg Czerwona ścieżka dydaktyczno-przyrodnicza "Kiczera" im. prof. Jana Rafińskiego, rozpoczynająca się w miejscowości Żydowskie i przechodząca wokół góry Kiczera Żydowska;
  • Ścieżka edukacyjna czerwona.svg Czerwona ścieżka dydaktyczno-przyrodnicza "Folusz", prowadząca m.in. przez Diabli Kamień oraz Wodospad Magurski, rozpoczynając i kończąc swój bieg w miejscowości Folusz;
  • Ścieżka edukacyjna czerwona.svg Czerwona ścieżka przyrodniczo-kulturowa "Świerzowa Ruska", przechodząca przez tereny nieistniejącej wsi Świerzowa Ruska;
  • Ścieżka edukacyjna czerwona.svg Czerwona ścieżka przyrodnicza "Buczynowa" rozpoczynająca się i kończąca w miejscowości Wapienne. Trasa ścieżki wiedzie przez takie szczyty jak Mały Ferdel oraz Ferdel;
  • Ścieżka edukacyjna żółta.svg Żółta ścieżka przyrodnicza "Hałbów-Kamień", wychodząca z Krempnej i przechodząca przez Przełęcz Hałbowską oraz nasyp góry Kamień;
  • Ścieżka edukacyjna czarna.svg Czarna ścieżka przyrodniczo-historyczna "Olchowiec", zrealizowana w formie pętli, rozpoczynająca się w Olchowcu i przechodząca przez szczyt Baranie;
  • Ścieżka krajoznawcza - zielona.svg Zielona ścieżka spacerowa odchodząca od zielonego szlaku turystycznego GorliceOżenna, na południowo-zachodnim zboczu góry Kornuty i prowadząca do Rezerwatu przyrody Kornuty oraz Jaskini Mrocznej. Ścieżka jak i sam rezerwat oraz jaskinia znajdują się na terenie otuliny Magurskiego Parku Narodowego;
  • Ścieżka krajoznawcza - niebieska.svg Niebieska ścieżka spacerowa w miejscowości Folusz opatrzona nazwą "Anielska ścieżka"[8].

Dane teleadresowe

Magurski Park Narodowy
38-232 Krempna 59

Dyrektorzy Parku

  • 1995–2011 : Jan Szafrański[9]
  • 2011–2016 : Andrzej Czaderna[10][11]
  • od 2016 : Marian Stój[12]

Zobacz też

Przypisy

  1. Zarządzenie Nr 65 Ministra Środowiska z dnia 24 grudnia 2013 r. w sprawie zadań ochronnych dla Magurskiego Parku Narodowego. [w:] Dziennik Urzędowy Ministra Środowiska poz. 75 [on-line]. 2013-12-31. [dostęp 2018-09-23].
  2. Zygmunt Kruczek: Frekwencja w atrakcjach turystycznych w latach 2011 - 2015. Polska Organizacja Turystyczna, 2016. [dostęp 2018-09-23].
  3. a b c d e f Maria Bednarek: Zachodnia część Beskidu Niskiego... biała plama na mapie ochrony przyrody? [w:] "Parki Narodowe" nr 4/2005, ISSN 0867-6550, s. 8-13
  4. Dz.U. z 1994 r. nr 126, poz. 618
  5. a b MPN w liczbach. [w:] Oficjalna strona Magurskiego Parku Narodowego [on-line]. [dostęp 2018-09-23].
  6. Szlaki piesze. magurskipn.pl, 2021-09-06.
  7. Ścieżki przyrodnicze. magurskipn.pl, 2021-09-06.
  8. Szlaki gminne i inne w Beskidzie Niskim i na Pogórzach Karpackich. beskid-niski-pogorze.pl. [dostęp 2021-04-13].
  9. Jan Szafrański (1949 - 2011). magurskipn.pl. [dostęp 2018-07-28].
  10. Nominacje na dyrektorów Parków Narodowych. mos.gov.pl. [dostęp 2011-09-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-24)].
  11. Andrzej Czaderna odwołany z funkcji dyrektora MPN. jaslo4u.pl, 8 lipca 2016. [dostęp 2017-01-22].
  12. Dr Marian Stój dyrektorem Magurskiego Parku Narodowego. jaslo4u.pl, 30 grudnia 2016. [dostęp 2017-01-22].

Bibliografia

  • Przewodnik po Beskidzie Niskim – ExpressMap, Warszawa 2007

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Relief Map of Poland.svg
Autor: TUBSEmail Silk.svg Gallery, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Poland
Lesser Poland Voivodeship Relief location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Relief Location map of Lesser Poland Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 50.59 N
  • S: 49.07 N
  • W: 18.92 E
  • E: 21.55 E
Green pog.svg
Shiny green button/marker widget.
POL Szlak czerwony.svg
Czerwony szlak turystyczny.
POL Szlak niebieski.svg
Niebieski szlak turystyczny.
POL Szlak zielony.svg
Zielony szlak turystyczny.
POL Szlak czarny.svg
Czarny szlak turystyczny.
POL Szlak żółty.svg
Żółty szlak turystyczny.
Magurski Park Narodowy 2.jpg
Autor: Jakub Syrek, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
To jest fotografia obszaru chronionego w ramach programu Natura 2000 o identyfikatorze
Ścieżka krajoznawcza - zielona.svg
Oznakowanie zielonej ścieżki krajoznawczej i przyrodniczej.
Uwaga! Oznaczenia ścieżek można łatwo wstawiać na polską Wikipedię przy pomocy szablonu – Szablon:Ścieżka.
Krempna - widok ogólny.JPG
Autor: Mzungu, Licencja: CC BY-SA 3.0
Krempna - widok ogólny
Ciechania.jpg
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to Glenio~commonswiki (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC BY-SA 2.5
Beskid Niski, dolina Ciechani, July 2005
Ścieżka krajoznawcza - niebieska.svg
Oznakowanie niebieskiej ścieżki krajoznawczej i przyrodniczej.
Uwaga! Oznaczenia ścieżek można łatwo wstawiać na polską Wikipedię przy pomocy szablonu – Szablon:Ścieżka.
Wodospad Magurski.JPG
Autor: Korona b, Licencja: CC BY-SA 3.0
Wodospad Magurski - Folusz