Makak czarny
Macaca maura[1] | |||
(Schinz, 1825) | |||
Samiec | |||
Systematyka | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Typ | |||
Podtyp | |||
Gromada | |||
Rząd | |||
Podrząd | |||
Nadrodzina | |||
Rodzina | |||
Podrodzina | |||
Rodzaj | |||
Gatunek | makak czarny | ||
Synonimy | |||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[8] | |||
Zasięg występowania | |||
Makak czarny[9][10] (Macaca maura) – gatunek ssaka naczelnego z podrodziny koczkodanów (Cercepithecinae) w obrębie rodziny koczkodanowatych (Cercepithecidae).
Zasięg występowania
Makak czarny występuje w południowo-zachodnim Celebes (od Bontobahari na krańcu południowo-zachodniej półwyspowej części na północ do Danau Tempe)[11].
Taksonomia
Gatunek po raz pierwszy naukowo opisał w 1825 roku szwajcarski przyrodnik Heinrich Rudolf Schinz nadając mu nazwę Macacus maurus[2]. Jako miejsce typowe odłowu holotypu Schinz wskazał południowy Celebes, w Indonezji[2][12].
M. maura należy do grupy gatunkowej silenus[11]. M. maura krzyżuje się z M. tonkeana w obszarach w których ich zasięgi się na siebie nakładają (podstawa wyżyny Toraja; jezioro Danau Tempe)[13][11]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten takson za gatunek monotypowy[11].
Etymologia
- Macaca: port. macaca, rodzaj żeński od macaco „małpa”; Palmer sugeruje że nazwa ta pochodzi od słowa Macaquo oznaczającego w Kongo makaka i zaadoptowaną przez Buffona w 1766 roku[14].
- maura: łac. Maurus „Afrykańczyk, Mauretańczyk” (tj. czarny, ciemny)[15].
Morfologia
Długość ciała (bez ogona) samic 46–59 cm, samców 55–69 cm; długość ogona samic 2–4 cm, samców 5–7 cm; masa ciała samic 3,8–7,6 kg, samców 8,2–10 kg[13]. Makak czarny posiada ciemnobrązowe lub czarne futro, jasną łatą i zaróżowioną nagą skórą modzeli pośladkowych oraz szczątkowym, słabo owłosionym ogonem.
Ekologia
Żywi się figami, nasionami bambusowymi, pąkami, kiełkami, bezkręgowcami i zbożami, które znajduje w tropikalnych lasach deszczowych. Ze względu na podobieństwo ich pysków do psich często są nazywane małpo-psami.
Status
Dla makaka czarnego zagrożenie stanowią głównie ludzie, których rosnąca populacja skutkuje wyrąbem lasów, co powoduje utratę naturalnego siedliska małpy.
Przypisy
- ↑ Macaca maura, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
- ↑ a b c H.R. Schinz: Das Thierreich, eingetheilt nach dem Bau der Thiere als Grundlage ihrer Naturgeschichte und der vergleichenden Anatomie von den Herrn Ritter von Cuvier. Cz. 4: Zoophyten. Stuttgart und Tübingen: In der J.G. Cotta’schen Buchhandlung, 1825, s. 510. (niem.).
- ↑ J.B. Fischer: Synopsis Mammalium. Stuttgardtiae: J. G. Cottae, 1829, s. 30. (łac.).
- ↑ H.R. Schinz: Systematisches Verzeichniss aller bis jetzt bekannten Säugethiere oder Synopsis Mammalium nach dem Cuvier’schen System. Cz. 1. Solothurn: Verlag von Jent und Bakmann, 1845, s. 58. (niem.).
- ↑ J.E. Gray. Notice of an ape Macacus inornatus) and a bushbock (Cephalophus breviceps) in the Gardens of the Society. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1866, s. 202, 1866. (ang.).
- ↑ P. Matschie. Die Säugetiere der von W. Kükenthal auf Halmahera, Batjan und Nord-Celebes gemachten Ausbeute. „Abhandlungen der Senckenbergischen Naturforschenden Gesellschaft”. 25, s. 262, 1901. (niem.).
- ↑ D.A. Hooijer. Man and other mammals from Toalian sites in south-western Celebes. „Verhandelingen der Koninklijke Nederlandsche Akademie van Wetenschappen, Afdeeling Natuurkunde”. 46 (2), s. 57, 1950. (ang.).
- ↑ R. Lee i inni, Macaca maura, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2020 [online], wersja 2021-2 [dostęp 2021-08-22] (ang.).
- ↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 47. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 182–183, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.
- ↑ a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 222. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Macaca maura. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-08-22].
- ↑ a b D. Zinner, G.H. Fickenscher, Ch. Roos, M.V. Anandam, E.L. Bennett, T.R.B. Davenport, N.J. Davies, K.M. Detwiler, A. Engelhardt, A.A. Eudey, E.L. Gadsby, C.P. Groves, A. Healy, K.P. Karanth, S. Molur, T. Nadler, M.C. Richardson, E.P. Riley, A.B. Rylands, L.K. Sheeran, N. Ting, J. Wallis, S.S. Waters & D.J. Whittaker: Family Cercopithecidae (Old World Monkeys). W: R.A. Mittermeier, A.B. Rylands & D.E. Wilson (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 3: Primates. Barcelona: Lynx Edicions, 2013, s. 633–634. ISBN 978-84-96553-89-7. (ang.).
- ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 391, 1904. (ang.).
- ↑ The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World [online], S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
Bibliografia
- K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 182–183, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.
Media użyte na tej stronie
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Carte de répartition du macaque maure. Etablie par Christophe Chauvin.