Malarstwo jaskiniowe
Malarstwo jaskiniowe, malarstwo naskalne – rysunki i malowidła wykonane na ścianach lub sklepieniach jaskiń, które pochodzą najczęściej z epoki kamienia[1]. Powstawały od okresu górnego paleolitu; najwcześniejsze malowidła naskalne datowane są na ok. 40 tys. lat p.n.e.[2]
W przypadku niektórych rysunków z Zachodniej Australii użyty pierwotnie pigment z biegiem czasu został zastąpiony koloniami grzybów (z rzędu Chaetothyriales) i bakterii dzięki czemu zachowały one intensywne kolory[3].
Lokalizacje
Sztuka paleolitu nie była wyłącznie sztuką jaskiń. Wyróżnić można trzy rodzaje miejsc, gdzie ją tworzono[4]:
- głębokie jaskinie, gdzie musiano używać sztucznego światła
- płytkie schroniska skalne w mniejszym lub większym stopniu oświetlone światłem naturalnym
- oraz miejsca w otwartej przestrzeni
Tematyka
Sztuka paleolitu była sztuką animalistyczną, tj. zdominowaną przez tematy zwierząt, którym dodatkowo towarzyszą liczne i zróżnicowane znaki geometryczne. Te ostatnie stanowią największą zagadkę. Najczęściej są to proste formy kropek i kresek, które można napotkać niemal wszędzie. Niektóre z nich, jak dosyć wyjątkowe znaki „podobne do pałeczek” (fr. claviformes), cechują się znaczną dystrybucją terytorialną – odnaleźć je można w tak oddalonych od siebie miejscach jak w pirenejskim departamencie Ariège we Francji, Quercy w południowo-zachodniej Francji, a także Kantabrii, Altamira i Asturii w północnej Hiszpanii[5]. Może to świadczyć o szerokim zasięgu określonych wierzeń i mitów podzielanych przez społeczności będące w znacznym wzajemnym oddaleniu[4].
Dominują konie. W niektórych rejonach ich kluczową pozycję mogły przejmować bizony i żubry (jak w Ariège), łanie (w Kantabrii), czasem nosorożce lub kotowate – we wczesnych etapach historii tej sztuki (o czym świadczy Jaskinia Chauveta)[4].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ malarstwo jaskiniowe – Słownik języka polskiego PWN. sjp.pwn.pl. [dostęp 2020-09-11].
- ↑ Jan Sochaczewski: Odkryto najstarsze malowidła naskalne w historii. Sprzed 40 tys. lat – National Geographic. national-geographic.pl, 2020-03-25. [dostęp 2020-09-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-09-11)].
- ↑ Żywe barwy rysunków naskalnych dzięki mikrobom. pap.pl: Nauka w Polsce, 2010-12-29. [dostęp 2020-09-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-09-11)].
- ↑ a b c Jean Clottes, Malowidła naskalne, ryty i rzeźby. Sztuka paleolitu w Europie., Archeologia Żywa, 11 marca 2020 [dostęp 2020-03-13].
- ↑ Aleksandra Cetwińska, Opór przed nowym. Badacze wobec XIX-wiecznych odkryć archeologicznych w północnej Hiszpanii, archeowiesci.pl, 22 listopada 2021 [dostęp 2022-01-14] (pol.).
Linki zewnętrzne
- Earliest hunting scene in prehistoric art w serwisie YouTube (ang.)
| Homininae | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Australopithecine |
| ||||||||
| Człowiek |
| ||||||||
| Tematy powiązane | |||||||||
- Kategoria:Paleoantropologia
Media użyte na tej stronie
Autor: High Contrast, Licencja: CC BY 3.0 de
Anthroplogy - human skull of a boy. The skull is of a boy that was likely about 8 years old. The age of the skull itself is not known. Note the mandibular central incisors breaking through.
Autor: Thomas T. from somewhere on Earth, Licencja: CC BY-SA 2.0
aurignacien, 31.000 yo
(c) Oryctes, CC BY-SA 3.0
Cast of the Sahelanthropus tchadensis holotype cranium TM 266-01-060-1, dubbed Toumaï, in facio-lateral view.
Autor: Thomas Roche from San Francisco, USA, Licencja: CC BY-SA 2.0
Homo erectus, Museum of Natural History, Ann Arbor, Michigan, November 2007.
Autor: Autor nie został podany w rozpoznawalny automatycznie sposób. Założono, że to Alberto Salguero (w oparciu o szablon praw autorskich)., Licencja: CC-BY-SA-3.0
Pablo Alberto Salguero Quiles