Malmberget
| Państwo | |
|---|---|
| Region | |
| Powierzchnia | 7,45 km² |
| Populacja (2005) • liczba ludności • gęstość |
|
Położenie na mapie Norrbotten  | |
Położenie na mapie Szwecji  | |
 67°10′N 20°40′E/67,166667 20,666667 | |
Portal  Szwecja | |
Malmberget (meänkieli Malmivaara, płn-lap. Málmmavárre) – osiedle górnicze w północnej Szwecji, w Laponii. Leży w gminie Gällivare w regionie Norrbotten i liczy ponad 6000 mieszkańców (2005)[1], nie posiada praw miejskich. Malmberget jest w posiadaniu szwedzkiej państwowej spółki kopalnianej LKAB (szw. Luossavaara-Kiirunavaara Aktiebolag), która zatrudnia ok. 1000 jego mieszkańców[2]. Bliźniaczą osadą Malmberget jest miejscowość Gällivare.
Malmberget (w polskim tłumaczeniu Góra Rudy) jest znane z kopalń rudy żelaza, której wydobycie rozpoczęto w 1741 roku na górze Illuvaara (lule Jiellevárre)[3]. Pierwsze pociągi wywożące rudę do portu w Luleå zostały uruchomione w 1888 roku[4]. Na początku XX wieku górnicy budowali swoje domy z opakowań po słoninie i dynamicie[5].
Malmberget jest również znane z rowu Gropen (lub Kaptensgropen, po polsku Rów lub Rów Kapitański), który dzieli osadę na dwie części. Rów ten, o głębokości 200 m, powstał po zawaleniu się stropów kopalń. Pierwsze osunięcie nastąpiło w 1928 roku i odtąd rów stopniowo się powiększał. W 2003 roku osiągnął wymiary 600 m długości i 400 m szerokości. Wiele ulic Malmberget (dawniej ze sobą połączonych) kończy się obecnie przepaścią a fundamenty niektórych domów wiszą nad urwiskiem. Z dna Gropen widoczne są także zdezintegrowane elementy wodociągu i kanalizacji, wystające ze ścian rowu[5].
Centrum Malmberget jest strefą osuwiska. Ze względu na bezpieczeństwo wiele budynków zostało wyburzonych (m.in. domy i bloki mieszkalne, pływalnia i duża szkoła)[5] bądź przemieszczonych (m.in. w 1974 kościół Allhelgonakyrkan z 1944 roku[6]). Istnieje ryzyko dalszego powiększania się rowu[2]. Z każdą kolejną ryzykowną akcją wydobycia rudy w kopalni, spółka LKAB odgradza zagrożone tereny płotem, a budynki właścicieli nieruchomości z tych terenów są wykupywane i konsekwentnie burzone[5].
W osadzie znajduje się muzeum spółki kopalnianej LKAB, w którym mieści się m.in. rekonstrukcja dawnej prowizorycznej górniczej osady, z której w kolejnych latach wykształciło się Malmberget[2].
Niedaleko Malmberget (w Gällivare) znajduje się lotnisko Lapland Airport (GEV/ESNG) z pasem startowym o długości 1700 m. Lotnisko ma dzienne połączenia lotnicze ze Sztokholmem-Arlandą[7].
Przypisy
- ↑ Statystyka z SCB: Tätorter; arealer, befolkning 2005 (szw.)
- ↑ a b c Malmberget MineSite. infomine.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-05-25)]. (ang.)
- ↑ Visit Gellivare. visit.gellivare.se. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-09-14)]. (szw. • ang.)
- ↑ Historia LKAB (szw. • ang.)
- ↑ a b c d Annika Rydman: Artykuł w Dagens Nyheter z dnia 30 czerwca 2003 (m.in. zdjęcie rowu) (szw.)
- ↑ Parafia Allhelgonakyrkan w Malmberget (szw.)
- ↑ Lapland Airport (szw.)
Linki zewnętrzne
| Osady (tätorter) |
|
|---|---|
| Wsie (småorter) |
|
Media użyte na tej stronie
Autor: Erik Frohne, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Norrbotten County in Sweden
Equirectangular projection, N/S stretching 257 %. Geographic limits of the map:
- N: 69.10° N
- S: 64.90° N
- W: 15.10° E
- E: 24.30° E
Autor: Marmelad
, Licencja: CC BY-SA 2.5
This coat of arms was drawn based on its blazon which – being a written description – is free from copyright. Any illustration conforming with the blazon of the arms is considered to be heraldically correct. Thus several different artistic interpretations of the same coat of arms can exist. The design officially used by the armiger is likely protected by copyright, in which case it cannot be used here.
Individual representations of a coat of arms, drawn from a blazon, may have a copyright belonging to the artist, but are not necessarily derivative works.