Marcin Kromer

Marcin Kromer
Biskup
Ilustracja
Herb duchownego
Data i miejsce urodzenia

11 listopada 1512
Biecz

Data i miejsce śmierci

5 marca 1589
Lidzbark Warmiński

Biskup koadiutor warmiński
Okres sprawowania

1570–1579

Biskup warmiński
Okres sprawowania

1579–1589

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

rzymskokatolicki

Nominacja biskupia

1579

Sakra biskupia

6 grudnia 1579

Sukcesja apostolska
Data konsekracji

6 grudnia 1579

Konsekrator

Stanisław Karnkowski

Współkonsekratorzy

Piotr Kostka Adam Pilchowski

Medal Lidzbark Warmiński – miasto mężów znakomitych z wizerunkiem m.in. Marcina Kromera (proj. J. Gosławski, 1958)

Marcin Kromer herbu Kromer (ur. 11 listopada 1512 w Bieczu, zm. 23 marca 1589 w Lidzbarku Warmińskim) – humanista, historyk i pisarz okresu renesansu, teoretyk muzyki, dyplomata; od 1579 biskup warmiński, kustosz sandomierski, kanonik krakowski, wiślicki, kielecki i warmiński[1], jeden z przywódców polskiej kontrreformacji, pisał po polsku i po łacinie[2], sekretarz króla Zygmunta I Starego od 1544 roku[3], przedstawiciel dyplomatyczny Królestwa Polski w Państwie Kościelnym w 1548 roku[4].

Życiorys

Marcin Kromer urodził się w rodzinie mieszczańskiej, ojciec był mieszczaninem, matka szlachcianką. Ukończył szkołę parafialną w Bieczu, a następnie studiował w Akademii Krakowskiej (1528–1530). Po uzyskaniu tytułu bakałarza pozostał w Krakowie. W latach 1533–1537 pracował w kancelarii królewskiej. W latach 1537–1539 studiował we Włoszech: w Padwie i Bolonii. W roku 1540 wrócił do Polski jako doktor obojga praw, by zostać sekretarzem arcybiskupa krakowskiego Piotra Gamrata. W 1542 roku przyjął święcenia kapłańskie. W latach 1543–1544 pełnił funkcję posła arcybiskupa do Rzymu, w 1544 roku otrzymał kanonię krakowską.

W 1544 roku został sekretarzem królewskim Zygmunta I Starego i bliskim współpracownikiem podkanclerzego (i późniejszego kanclerza wielkiego koronnego) Samuela Maciejowskiego. Zajmował się sprawami pruskimi i jako znawca tej prowincji otrzymał w 1551 roku kanonię warmińską. W 1552 roku za prace historyczne o Polsce otrzymał od króla nobilitację. W latach 1558–1564 był stałym posłem na dworze cesarza. W 1570 roku został mianowany koadiutorem biskupstwa warmińskiego zastępując kardynała Stanisława Hozjusza. W 1579 roku został biskupem diecezji warmińskiej, na jego zlecenie wykonane zostały pierwsze mapy Warmii. W dniu 18 marca 1583 roku zatwierdził pierwszą regułę Zgromadzeniu św. Katarzyny w Braniewie, którego założycielką była bł. Regina Protmann. Powiększył zbiory biblioteki biskupiej, m.in. o rękopis Galla Anonima, ufundował też epitafium Mikołajowi Kopernikowi.

Dzieła

Po łacinie

Po polsku

Przypisy

  1. Jan Wiśniewski: Katalog prałatów i kanoników sandomierskich od 1186–1926 r. tudzież sesje kapituły sandomierskiej od 1581 do 1866 r., Radom 1928, s. 164.
  2. Zdzisław Libera, Jadwiga Pietrusiewiczowa, Jadwiga Rytel. Od średniowiecza do oświecenia. t. I, 1989. s. 76.
  3. Andrzej Wyczański: Między kulturą a polityką. Sekretarze Zygmunta Starego 1506-1548, Warszawa 1990, s. 256.
  4. Rocznik Służby Zagranicznej Rzeczypospolitej Polskiej według stanu na 1 kwietnia 1938, Warszawa 1938, s. 143.

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Closed Access logo alternative.svg
Autor: Jakob Voß, influenced by original art designed at PLoS, modified by Wikipedia users Nina and Beao, Licencja: CC0
Closed Access logo, derived from PLoS Open Access logo. Alternative version.
Herb kromer.svg
Herb Kromer
Lidzbark awers.jpg
Autor: Piotr Jamski, Licencja: CC BY-SA 4.0
Awers medalu Lidzbark Warmiński - miasto mężów znakomitych, wykonanego w 1958 z okazji 650-lecia nadania praw miejskich Lidzbarkowi Warmińskiemu. Przedstawia popiersia en face czterech postaci związanych z Lidzbarkiem Warmińskim - Mikołaja Kopernika, Marcina Kromera, Jana Dantyszka oraz Ignacego Krasickiego. Autorem medalu jest Józef Gosławski.