Marian Koczwara

Marian Koczwara
Data i miejsce urodzenia29 lipca 1893
Bochnia
Data i miejsce śmierci26 września 1970
Pewel Mała
profesor
Specjalność: botanika
wykładowca akademicki
UczelniaUniwersytet Jagielloński
Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Złoty Krzyż Zasługi

Marian Koczwara (ur. 29 lipca 1893 w Bochni, zm. 26 września 1970 w Pewli Małej)[1] – polski botanik, specjalista w zakresie farmakognozji.

Urodził się w rodzinie nauczyciela gimnazjalnego[2]. W czasie I wojny światowej porucznik 5 pułku piechoty Legionów Polskich, odznaczony za męstwo Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari[3].

Studiował we Lwowie. Tam też w latach 1922-1928 był asystentem w katedrze Systematyki i Geografii Roślin, pracując jednocześnie w szkole średniej. Od roku 1929 był pracownikiem Muzeum Śląskiego w Katowicach oraz prowizytatorem szkół średnich w województwie śląskim[2]. W tym czasie zainteresował się bliżej przyrodą śląskich Beskidów. M. in. już w 1930 r. zwracał uwagę na wielką wartość przyrodniczą łąk na Tule u podnóży Beskidu Śląskiego[4]. Publikując pracę pt. "Barania Góra jako rezerwat przyrodniczy" (1931) stał się jednym z pierwszych przyrodników, widzących potrzebę powołania rezerwatu przyrody na tej górze[2].

W 1935 r.[2] przeniósł się do Warszawy, gdzie był m.in. naczelnikiem wydziału Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego oraz wizytatorem szkół średnich. 20 października 1938 „za zasługi na polu pracy społecznej” został odznaczony przez Prezydenta RP Ignacego Mościckiego Złotym Krzyżem Zasługi[5]. Podczas II wojny światowej w Warszawie, gdzie wraz z żoną byli jednymi z najczynniejszych organizatorów tajnego nauczania uniwersyteckiego[6].

Od 1945 r. w Krakowie, jako docent, kierownik Katedry Farmakognozji na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym[7], od 1947 r. na samodzielnym Wydziale Farmaceutycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego; następnie profesor i dziekan Wydziału Farmaceutycznego na UJ. W 1956 r. został mianowany profesorem zwyczajnym[2]. W pracy naukowej skupiał się na badaniu roślin leczniczych i substancji czynnych w nich zawartych, zwłaszcza saponin i garbników. Zwolennik leków ziołowych. Autor m.in. szczegółowego skryptu „Farmakognozja”. Wielki miłośnik przyrody i propagator jej ochrony. M. in. już w 1930 r. zwracał uwagę na wielką wartość przyrodniczą łąk na Tule u podnóży Beskidu Śląskiego[8]. Był członkiem Polskiego Towarzystwa Botanicznego[9].

Po przejściu na emeryturę zamieszkał w Pewli Małej niedaleko Żywca. Spoczywa na tamtejszym cmentarzu.

Wybrane publikacje

  • Geobotaniczne stosunki Wołynia (Cykl: Z pracowni Muzeum Śląskiego w Katowicach), nakł. Wołyńskiego Zarządu Okręgowego Związku Polskiego Nauczycielstwa Szkół Powszechnych, 1930, s. 52;
  • Szata roślinna Beskidu Ustrońskiego, wyd. Muzeum Śląskiego w Katowicach, Katowice 1930, s. 66;
  • Barania Góra jako rezerwat przyrodniczy, wyd. Muzeum Śląskiego w Katowicach, Katowice 1931, s. 24;

(wraz z: J. Czyżewski, A. Zglinnicka): Pokucie, w: Prace geograficzne wydawane przez prof. E. Romera, wyd. Sp. akc. Książnica-atlas, 1931, s. 97;

  • Dwuliścienne. Wolnopłatkowe - Dwukwiatowe. Część 7 (Tom 9 z: "Flora polska: rośliny naczyniowe polski i ziem ościennych"), Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1960, s. 137;
  • Farmakognozja ogólna i szczegółowa z uwzględnieniem surowców Farmakopei III, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1953;
  • Farmakognozja ogólna i szczegółowa z uwzględnieniem surowców Farmakopei III, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1956;
  • Farmakognozja ogólna i szczegółowa, skrypt wyd. Akademia Medyczna, Kraków 1959.

Bibliografia

Przypisy

  1. ↑ według listy autorów "Flory". [dostęp 2016-03-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].
  2. ↑ a b c d e Mirosław Syniawa: Przyroda i ludzie. Pierwsze rezerwaty na Górnym Śląsku, [w:] "Przyroda Górnego Śląska" nr 102 (zima 2020), s. 11-15
  3. ↑ według listy odznaczonych 5 PP Legionów
  4. ↑ wg forum "Przyroda" https://web.archive.org/web/20120905043311/http://forum.przyroda.org/powodz-gdyby-nie-ekolodzy-vt12811.htm?view=next
  5. ↑ M.P. z 1938 r. nr 243, poz. 547
  6. ↑ Zofia Jerzmanowska: Autobiografia, w: "Kwartalnik Historii Nauki i Techniki" R. 33:1988, nr 1
  7. ↑ Maciej Bilek: Przy udziale reprezentantów świata aptekarskiego, w "Alma Mater" UJ. [dostęp 2018-08-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-08-21)].
  8. ↑ według forum "Przyroda". [dostęp 2013-01-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-09-05)].
  9. ↑ według wykazu z 1958 r.