Marian Wnuk (rzeźbiarz)

Marian Wnuk

Data i miejsce urodzenia	5 września 1906 Przedbórz
Data i miejsce śmierci	29 września 1967 Warszawa
Narodowość	polska
Alma Mater	Szkoła Sztuk Pięknych w Warszawie
Dziedzina sztuki	rzeźbiarstwo
Ważne dzieła
Górnicy
Odznaczenia

Grób Mariana Wnuka na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie

Marian Wnuk (ur. 5 września 1906 w Przedborzu, zm. 29 września 1967 w Warszawie) – polski rzeźbiarz, pedagog, działacz artystyczny.

Edukacja i praca pedagogiczna

W latach 1922–1926 uczył się w Szkole Przemysłu Drzewnego w Zakopanem, a następnie w latach 1927–1934 studiował rzeźbę w Szkole Sztuk Pięknych w Warszawie w pracowni Tadeusza Breyera^[1]. Od 1933 do 1943 pracował jako nauczyciel rzeźby w Państwowym Instytucie Sztuk Plastycznych we Lwowie^[1]. W okresie tym uczestniczył w wielu konkursach na pomniki (m.in. pomniki Józefa Piłsudskiego we Lwowie i Warszawie). Pod okupacją sowiecką kontynuował pracę pedagogiczną, a po zajęciu Lwowa przez hitlerowców współpracował m.in. z konspiracyjną Radą Pomocy Żydom. W 1944, zagrożony, przeniósł się do Warszawy, skąd po powstaniu był deportowany do Niemiec. W 1945, po krótkim pobycie w Krakowie, osiadł w Gdańsku jako współzałożyciel, profesor i rektor (1948−1949) Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Gdańsku (od 1996 roku: Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku).

Od 1949 do końca życia był profesorem Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, a w latach 1951–1954 i 1959−1967 pełnił funkcję jej rektora^[1][2]. Jako rektor powołał do życia Zakłady Artystyczno-Badawcze ASP (ZAB). Był bardzo cenionym pedagogiem, do jego uczniów należeli m.in. Władysław Hasior, Stanisław Kulon, Tadeusz Łodziana, Adam Smolana, Magdalena Więcek^[1]. Równolegle przez cały okres powojenny działał jako organizator życia artystycznego w Związku Polskich Artystów Plastyków i gremiach doradczych działających przy Ministerstwie Kultury i Sztuki.

Pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera C 2-4-13)^[3].

Twórczość

Rzeźba Górnicy w Chorzowie

Doskonałe opanowanie realistycznego warsztatu rzeźbiarskiego, jak również wcześniejsze doświadczenia z rzeźbą pomnikową, pozwoliły mu odnaleźć swe miejsce w dyscyplinie narzuconej przez socrealizm, którego stał się jednym z wiodących twórców^[1]. Również w późniejszej twórczości trwał przy rozwiązaniach klasycyzujących. Najciekawsze rzeźby stworzył przed śmiercią, powracając do drewna (Czarny dąb – Bruno Schulzowi, 1966; Płonące miasto, 1967). Ich ekspresja zdecydowanie odchodzi od monumentalizmu wczesnych prac i heroizmu posągów socrealistycznych. Był również znakomitym portrecistą (Leon Schiller, 1961)^[1].

Życie prywatne

Mąż rzeźbiarki Magdaleny Więcek.

Odznaczenia i nagrody

(wg źródła^[4])

• 1949 – Order Sztandaru Pracy II klasy^[5]
• 1954 – Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski^[6]
• 1959 – Order Sztandaru Pracy I klasy
• 2020 – Medal „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”^[7]
• 1950 – II nagroda w dziale rzeźby na I Ogólnopolskiej Wystawie Plastyki, Muzeum Narodowe, Warszawa
• 1951–1952 – I nagroda w dziale rzeźby na II Ogólnopolskiej Wystawie Plastyki, za pomnik Lenina
• 1952 – Medal 10-lecia Polski Ludowej „za całokształt działalność i artystycznej i pedagogicznej”
• 1952 – Nagroda Państwowa II stopnia za rok 1952
• 1955 – Nagroda państwowa II stopnia
• 1964 – Nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia „za działalność organizacyjna i pedagogiczną”

Ważniejsze realizacje

(wg źródeł^[1][4])

Przypisy