Masakra w Mỹ Lai
.svg) | Ten artykuł od 2017-10 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. |
 Ofiary masakry. | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejsce | |
| Data | |
| Godzina | 7:30 – 9:00 |
| Liczba zabitych | 347–504 |
| Typ ataku | masakra, zbrodnia wojenna |
| Sprawca | |
Położenie na mapie Wietnamu  | |
 15°10′42″N 108°52′10″E/15,178333 108,869444 | |
Masakra w Mỹ Lai – zbrodnia wojenna dokonana 16 marca 1968 przez amerykańskie wojska lądowe, które zamordowały w wiosce Mỹ Lai w południowym Wietnamie kilkuset nieuzbrojonych cywilów. Ujawniona półtora roku później masakra wywołała oburzenie na całym świecie i przyczyniła się do spadku poparcia publicznego dla wojny wietnamskiej w USA.
Tło
W czasie wojny wietnamskiej południowowietnamska prowincja Quảng Ngãi była podejrzewana o sprzyjanie partyzantce z Narodowego Frontu Wyzwolenia Wietnamu, znanego jako Wietkong. Nieformalnie określana przez wojskowych amerykańskich mianem Pinkville, prowincja była często bombardowana i ostrzeliwana. Do 1968 niemal wszystkie domy w prowincji zostały zniszczone lub uszkodzone. Dowództwo zachęcało żołnierzy do podwyższania strat ludzkich przeciwnika, aby stwarzać wrażenie sukcesu wojskowego. Stosowano sprzyjającą eskalacji konfliktu zasadę: „wszystko co nie jest martwe lub białe, jest Wietkongiem”.
Wysokie straty wśród cywilów wywoływały rosnącą niechęć do Amerykanów – partyzanci byli niejednokrotnie goszczeni przez ludność cywilną. Żołnierze amerykańscy, nie mogąc się uporać z nieuchwytnym przeciwnikiem, obawiając się wszędzie zasadzek i mając świadomość malejących szans na wygranie wojny, byli bardziej skłonni do stosowania przemocy wobec wietnamskiej ludności cywilnej.
Masakra
Kompania „C” 1. batalionu 20. Pułku Piechoty z 11. Brygady Piechoty (23 Dywizja Piechoty) przybyła na ten teren w grudniu 1967 roku. Straciwszy kilka dni wcześniej w pułapce lubianego w oddziale sierżanta, żołnierze byli nastawieni wrogo do Wietnamczyków – poinformowano ich także, jakoby w przysiółku Mỹ Lai, jednym z dziewięciu wokół wsi Sơn Mỹ, ukrywał się batalion Wietkongu[1].
W wiosce nie znaleziono żadnych partyzantów, ale rankiem 16 marca 1968 żołnierze byli psychicznie nastawieni na zdecydowany atak. Pod rozkazami porucznika Williama Calleya żołnierze zabili kilkuset cywilów, głównie starszych ludzi i kobiety z dziećmi[2]. Dokładna liczba zabitych różni się w zależności od źródła, ale najczęściej padają liczby 347 i 504. Żołnierze amerykańscy dopuszczali się w wiosce tortur i gwałtów[1].
Masakrę przerwał 25-letni wówczas chorąży Hugh Thompson, który pilotował zwiadowczy śmigłowiec OH-23. Gdy zorientował się, że oddziały amerykańskie popełniają zbrodnię wojenną, strzelając do bezbronnych cywilów, postanowił interweniować wraz z pozostałymi dwoma członkami załogi (Lawrence Colburn i Glenn Andreotta) i wylądował w wiosce. Pod groźbą otwarcia ognia z karabinów maszynowych zażądał od amerykańskich oficerów dowodzących na miejscu, wyższych od niego stopniem, powstrzymania masakry. Załodze helikoptera, która wezwała następnie dwa inne śmigłowce, przypisuje się także uratowanie jedenastu rannych osób, ewakuowanych z wioski[1].
Tuszowanie
Początkowo śledztwo w sprawie masakry zostało podjęte przez płk. Orana Hendersona z 11. Brygady. Sześć miesięcy później żołnierz z 11. Dywizji Lekkiej Piechoty, Tom Glen, napisał list oskarżający tę jednostkę (i inne oddziały wojskowe) o zamierzoną brutalność wobec wietnamskiej ludności cywilnej. Szczegóły listu były tak przerażające, że jego treść zyskała rozgłos i pojawiły się kolejne skargi ze strony innych wojskowych. Młody major armii amerykańskiej Colin Powell otrzymał wówczas zadanie szczegółowego zbadania tej sprawy, jednak jego relacja została potem określona mianem wybielania zdarzenia, którego szczegóły pozostawały w dalszym ciągu ukryte przed opinią publiczną.
Niezależny dziennikarz śledczy Seymour Hersh opublikował 12 i 20 listopada 1969 fotografie zabitych w Mỹ Lai chłopów. Rzeź umknęłaby uwadze szerszej publiczności, gdyby nie relacja jeszcze innego żołnierza, który niezależnie od Glena przesłał list do kongresmena ze swojego okręgu. Jak przyznał doradca do spraw bezpieczeństwa, Henry Kissinger, zdjęcia przedstawiające oczywistą zbrodnię wojenną były zbyt szokujące, aby można było sprawę zatuszować.
Odpowiedzialność sprawców
Osobą, która rozmawiała z żołnierzami kompanii Charlie, a potem wystosowała apele do Kongresu, Białego Domu i Pentagonu, był Ron Ridenhour, który wezwał do oskarżenia porucznika Calleya o morderstwo, co stało się we wrześniu 1969. Amerykańska opinia publiczna dowiedziała się o masakrze w listopadzie, a 17 marca 1970 oskarżono 14 oficerów armii amerykańskiej o zatajanie informacji związanych z tymi wydarzeniami.
Porucznik William Calley został w 1971 skazany na karę dożywotniego więzienia za masowe morderstwo, jednak już dwa dni później prezydent Richard Nixon rozkazał wypuścić go z więzienia. Calley otrzymał 3,5 roku aresztu domowego w swojej kwaterze w Fort Benning (Georgia), a potem został zwolniony decyzją sądu federalnego. Calley utrzymywał zawsze, że wypełniał rozkazy kpt. Ernesta Mediny, który jednak zaprzeczył wydaniu takiego rozkazu. Nie było już żadnych innych aktów oskarżenia.
Dziennikarz Seymour Hersh opublikował całą historię po rozmowach z Ronem Ridenhourem.
Hugh Thompson, Lawrence Colburn i pośmiertnie Glenn Andreotta za przerwanie masakry otrzymali 6 marca 1998 najwyższe wojskowe odznaczenie za odwagę wykazaną w sytuacji braku bezpośredniego kontaktu z wrogiem – Medal Żołnierza. Ceremonia miała miejsce pod pomnikiem Vietnam Veterans Memorial[1].
Przypisy
Bibliografia
- Seymour Hersh, Lieutenant Accused of Murdering 109 Civilians (ang.).
- Włodzimierz Kalicki, Sprawiedliwy na niebie, „Gazeta Wyborcza”, 17 marca 2008.
Media użyte na tej stronie
Flaga Wietnamu Południowego
Photo taken by United States Army photographer Ronald L. Haeberle on March 16, 1968 in the aftermath of the My Lai massacre showing mostly women and children dead on a road. The photo is copied and used in many places which mention the massacre. This particular image was copied from the KryssTal Web Site (which also shows more graphic alternate images).[1]
According to Camilla Griggers, professor of Visual Communication and Linguistics at California State University Channel Islands:
- The Army photographer, Ronald Haeberle, assigned to Charlie Company on March 16th, 1968 had two cameras. One was an Army standard; one was his personal camera. The film on the Army owned camera, i.e., the official camera of the State, showed standard operations that is, 'authorized' and 'official' operations including interrogating villagers and burning 'insurgent' huts. What the film on the personal camera showed, however, was different. When turned over to the press and Government by the photographer, those 'unofficial' photographs provided the grounds for a court martial. Haeberle's personal images (owned by himself and not the US Government) showed hundreds of villagers who had been killed by U.S. troops. More significantly, they showed that the dead were primarily women and children, including infants. These photographs exposed the fact that the 'insurgents' in popular discourse about Vietnam were actually unarmed civilians. The photos made visible to viewers that the 'enemy' in Vietnam was actually the indigenous Vietnamese population.[2]
According to John Morris, the photo editor for The New York Times at the time, Haeberle claimed that the images on his personal camera were his own copyright, but the Times and other publications printed them without payment in the "public interest", and also arguably in the public domain, produced by the U.S. Army:
- Haeberle's pictures were arguably government property... In late morning, we received word that London papers, copying the photos from The Plain Dealer, were going ahead without payment, ignoring the copyright. The New York Post followed, in its early afternoon edition. Rosenthal decreed that it would now be ridiculous for The Times to pay. We would publish "as a matter of public interest.[3]
- ↑ Krysstal.com, "The Acts of the Democracies" http://www.krysstal.com/democracy_vietnam_mylai.html
- ↑ Camilla Benolirao Griggers, "War and the Politics of Perception," chapter 1 from the essay Visualizing War, taken from http://www.planznow.com/texto4.html
- ↑ John G. Morris, "Get the Picture: A Personal History of Photojournalism", Nieman Reports. The Nieman Foundation for Journalism at Harvard University, Vol. 52 No. 2 Summer 1998, taken from http://www.nieman.harvard.edu/reports/98-2NRsum98/Morris_Get.html
- about the author: http://www.camillagriggers.net/html/bio.html
Autor: Uwe Dedering, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Vietnam.
Equirectangular projection. Strechted by 104 %. Geographic limits of the map:
- N: 24.0° N
- S: 8.0° N
- W: 101.8° E
- E: 110.3° E
Paracel Islands (map between). Equirectangular projection. Stretched by 52%. Geographic limits of the map:
- N: 17°15′ N
- S: 15°45′ N
- W: 111°00′ E
- E: 113°00′ E
Spratly Islands (map below). Equirectangular projection. Stretched by 41.6%. Geographic limits of the map:
- N: 12°00' N
- S: 6°12' N
- W: 111°30' E
- E: 117°20' E
Photo taken by United States Army photographer Ronald L. Haeberle on March 16, 1968 in the aftermath of the My Lai massacre showing mostly women and children dead on a road.