Mauno Koivisto

Mauno Koivisto
Ilustracja
Pełne imię i nazwiskoMauno Henrik Koivisto
Data i miejsce urodzenia25 listopada 1923
Turku
Data i miejsce śmierci12 maja 2017
Helsinki
Premier Finlandii
Okresod 22 marca 1968
do 14 maja 1970
Przynależność politycznaSocjaldemokratyczna Partia Finlandii
PoprzednikRafael Paasio
NastępcaTeuvo Aura
Premier Finlandii
Okresod 26 maja 1979
do 26 stycznia 1982
Przynależność politycznaSocjaldemokratyczna Partia Finlandii
PoprzednikKalevi Sorsa
NastępcaKalevi Sorsa
Prezydent Republiki Finlandii
Okresod 27 stycznia 1982
do 1 marca 1994
Przynależność politycznaSocjaldemokratyczna Partia Finlandii
PoprzednikUrho Kekkonen
NastępcaMartti Ahtisaari
podpis
Odznaczenia
Krzyż Wielki Orderu Białej Róży Finlandii Krzyż Wielki Orderu Krzyża Wolności – cywilny (Finlandia) Krzyż Wielki Orderu Białej Róży Finlandii Krzyż Wielki Orderu Lwa Finlandii Medal II Klasy Orderu Krzyża Wolności (Finlandia) FIN Winter War 1939-40 Comm Medal BAR.svg FIN War 1941-45 Comm Medal BAR.svg FIN Military Merit Medal BAR.svg Order św. Baranka Bożego (Finlandia) Order Flagi z Rubinami (Węgry) Krzyż Wielki Narodowego Orderu Świętego Karola (Kolumbia) Krzyż Wielki Królewskiego Norweskiego Orderu Świętego Olafa Krzyż Wielki Orderu Narodowego Zasługi (Francja) Order Królewski Serafinów (Szwecja) Łańcuch z Gwiazdą Krzyża Wielkiego Orderu Sokoła (Islandia) Krzyż Wielki Królewskiego Norweskiego Orderu Świętego Olafa Order Słonia (Dania) Order Lenina Order Flagi z Diamentami (Węgry) Krzyż Wielki Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Krzyż Wielki Orderu San Marino Wielka Gwiazda Przyjaźni między Narodami (NRD) Krzyż Wielki Orderu Św. Michała i Św. Jerzego (Wielka Brytania) Krzyż Wielki Klasy Specjalnej Orderu Zasługi RFN Klasa Specjalna Odznaki Honorowej za Zasługi Order Gwiazdy Jugosłowiańskiej Order Chryzantemy (Japonia) Łańcuch Orderu Al-Husajna Ibn Alego (Jordania) Wielka Wstęga Orderu Zasługi PRL Łańcuch Orderu Karola III (Hiszpania) Order Ojaswi Rajanya Kawaler Krzyża Wielkiego Orderu Lwa Niderlandzkiego (Holandia) Krzyż Wielki Orderu Infanta Henryka (Portugalia) Order Lwa Złotego (Nassau) Order Zasługi Republiki Włoskiej I Klasy z Wielkim Łańcuchem (1951-2001) Order Orła Białego Order Krzyża Ziemi Maryjnej I Klasy (Estonia) Złoty Order Olimpijski

Mauno Henrik Koivisto (ur. 25 listopada 1923 w Turku, zm. 12 maja 2017 w Helsinkach[1]) – fiński polityk, działacz Socjaldemokratycznej Partii Finlandii, minister i wicepremier, w latach 1968–1970 i 1979–1982 premier Finlandii, od 1981 pełniący obowiązki, a od 1982 do 1994 prezydent Finlandii.

Życiorys

Urodził się w Turku w rodzinie robotniczej. Pracował m.in. jako robotnik portowy[2]. W okresie wojny radziecko-fińskiej walczył jako ochotnik w oddziale Lauriego Törniego[3]. Po zakończeniu wojny wstąpił do Socjaldemokratycznej Partii Finlandii. Szkołę średnią ukończył w 1949, w 1953 został absolwentem Uniwersytetu w Turku. Doktoryzował się na tej uczelni w 1956.

W latach 1948–1951 pracował jako menedżer biura zatrudnienia w porcie w Turku, następnie jako nauczyciel w szkole podstawowej. Zasiadał w radzie miejskiej, w latach 1954–1957 w zarządzie miasta odpowiadał za sprawy kształcenia zawodowego. W 1958 został dyrektorem, a w 1959 dyrektorem zarządzającym banku oszczędnościowego Helsingin Työväen Säästöpankki, którym zarządzał do 1967. Od 1968 do 1982 pełnił funkcję prezesa Banku Finlandii (łącząc ją w tym czasie z innymi stanowiskami politycznymi lub zawodowymi).

W latach 1966–1967 był po raz pierwszy ministrem finansów. Od marca 1968 do maja 1970 po raz pierwszy sprawował urząd premiera[4]. Był przedstawicielem Finlandii w Międzynarodowym Banku Odbudowy i Rozwoju (1966–1969) oraz w Międzynarodowym Funduszu Walutowym (1970–1979). W 1972 ponownie był ministrem finansów i jednocześnie wicepremierem. W maju 1979 po raz drugi został premierem, pełniąc tę funkcję do stycznia 1982[4].

27 października 1981 przejął czasowo obowiązki prezydenta[5], zastępując Urha Kekkonena, który przekazał te obowiązki z uwagi na stan zdrowia. Pozostał premierem, przy czym czasowo jego obowiązki przejął wówczas Eino Uusitalo. W 1982 i 1988 wygrywał wybory prezydenckie. Urząd ten sprawował od stycznia 1982 do marca 1994[4].

W 1952 poślubił Tellervo Koivisto, z którą miał córkę Assi. W 2017 jego żona ujawniła, że u byłego prezydenta zdiagnozowano chorobę Alzheimera[6]. Mauno Koivisto zmarł w tym samym roku.

Odznaczenia i wyróżnienia

Odznaczony licznymi orderami krajowymi i zagranicznymi[7]:

Otrzymał tytuły doktora honoris causa uniwersytetów m.in. w Helsinkach, Tampere, Turku, Pradze i Tuluzie.

Przypisy

  1. Presidentti Mauno Koivisto 1923–2017 (fiń.). tpk.fi, 12 maja 2017. [dostęp 2017-05-12].
  2. MAN IN THE NEWS; SELF-MADE FINNISH CHIEF (ang.). nytimes.com, 21 stycznia 1982. [dostęp 2017-04-21].
  3. Uhkarohkea valehyökkäys Laatokan Karjalassa 24. 1. 1940 teki Lauri Törnistä sodan ammattilaisen (fiń.). is.fi, 24 stycznia 2017. [dostęp 2017-04-21].
  4. a b c Rulers: Countries F: Finnland (ang.). rulers.org. [dostęp 2017-04-21].
  5. Tellervo Koivisto katsoo sattumien ohjanneen häntä (fiń.). ts.fi, 14 stycznia 2017. [dostęp 2017-04-21].
  6. Me Naiset: Presidentti Mauno Koivisto on muuttanut hoitokotiin (fiń.). hs.fi, 23 marca 2017. [dostęp 2017-04-21].
  7. Tom C. Bergroth (red.): Kahden presidenttikauden kunnia – Mauno Koiviston kunniamerkit. Hämeelinna: 2018. [dostęp 2020-03-03]. (fiń.)
  8. Ordensdetaljer (duń.). borger.dk. [dostęp 2017-04-21].
  9. Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 25 października 1993 r. o nadaniu orderu (M.P. z 1993 r. nr 59, poz. 543).

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Order of Lenin Ribbon Bar.svg
Ribbon bar for the Soviet decoration Order of Lenin. Drawn by Zscout370.
PRT Order of Prince Henry - Grand Cross BAR.svg
Autor: KarlHeintz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Baretka Krzyża Wielkiego Orderu Infanta Henryka (Portugalia)
JOR Al-Hussein ibn Ali Order BAR.svg
Baretka: Order Al-Husajna Ibn Alego – Jordania.
Order Stara Planina Rib.png
Пласина на орден „Стара Планина“
HUN Order of the Flag of the HPR Rubies BAR.svg
Baretka: Order Flagi Węgierskiej Republiki Ludowej z Rubinami.
Ord.Rajanya.Nepal-Ribbon.gif
Il nastrino dell'Ordine.
NLD Order of the Dutch Lion - Grand Cross BAR.png
Autor: Wiki Romi, Licencja: CC0
Baretka Krzyża Wielkiego Orderu Lwa Niderlandzkiego
FIN Military Merit Medal BAR.svg
Baretka: Medal Zasługi Wojskowej – Finlandia.
JPN Daikun'i kikkasho BAR.svg
Baretka japońskiego Orderu Chryzantemy.
Order of San Carlos - Grand Cross (Colombia) - ribbon bar.png
This ribbon bar represents the following classes of the National Order of San Carlos (Colombia):
  • Collar
  • Grand Cross with the Gold Star
  • Grand Cross
FIN Order of the Holy Lamb BAR.svg
Baretka: Order św. Baranka Bożego – Finlandia.
FIN Order of the Cross of Liberty GCross peace civil BAR.svg
Baretka: Order Krzyża Wolności (Finlandia) – Wielki Krzyż – wariant czasu pokoju, dla cywili.
Mauno Kovisto Signature.svg
Signature of Mauno Kovisto.
HUN Order of the Flag of the HPR Diamonds BAR.svg
Baretka: Order Flagi Węgierskiej Republiki Ludowej z Brylantami.
Order of Charles III - Sash of Collar.svg
Autor: Mimich, Licencja: CC0
Sash of Collar of Order of Charles III, to be worn when the Collar doesn't suit the occasion
Mauno Koivisto.png
Autor: WPK, Licencja: CC BY-SA 3.0
President Mauno Koivisto, Finland
EST Order of the Cross of Terra Mariana - 1st Class BAR.png
Baretka Orderu Krzyża Ziemi Maryjnej I klasy
Seraphimerorden ribbon.svg
Autor: Borodun, Licencja: CC BY 3.0
Ribbon bar: Ordem of the Seraphim. Sweden. True size for the template.
Logo of the Prime Minister of Finland.svg
Logo of the prime minister of Finland
SMR Order of Saint Marinus - Grand Cross BAR.png
Baretka Krzyża Wielkiego Orderu Świętego Maryna
ISL Icelandic Order of the Falcon - Grand Cross BAR.png
Baretka Krzyża Wielkiego Orderu Sokoła Islandzkiego
HUN Order of Merit of the Hungarian Rep 1class Collar BAR.svg
Baretka: Krzyż Wielki z Łańcuchem Orderu Zasługi Republiki Węgierskiej / Krzyż Wielki z Łańcuchem i Złotopromienną Gwiazdą Orderu Zasługi Węgier – odmiana cywilna.
UK Order St-Michael St-George ribbon.svg
Baretka brytyjskiego Orderu św. Michała i św. Jerzego.
Gold.Olimpicorder1.png
Gold chain of Olimpic order
AUT Honour for Services to the Republic of Austria - 1st Class BAR.png
Baretka Odznaki Honorowej za Zasługi dla Republiki Austrii 1. Klasy
Ord.Lion.Nassau.jpg
Ribbon of the Order of the golden Lion of the House of Nassau - Netherlands
Order of the Elephant Ribbon bar.svg
Autor: Portunes, Licencja: CC BY 4.0
Ribbon bar of the Danish Order of the Elephant
Ordre national du Merite GC ribbon.svg
Autor: Boroduntalk, Licencja: CC BY 3.0
Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape .
FIN Winter War 1939-40 Comm Medal BAR.svg
Baretka: Medal Pamiątkowy Wojny Zimowej 1939-40 – Finlandia.
FIN War 1941-45 Comm Medal BAR.svg
Baretka: Medal Pamiątkowy Wojny 1941-1945 (wojny kontynuacyjnej 1941-44 i wojny lapońskiej 1944-45) – Finlandia.
GER Bundesverdienstkreuz 9 Sond des Grosskreuzes.svg
Baretka: Order Zasługi RFN – Stopień Specjalny Krzyża Wielkiego.
POL Order Zaslugi PRL kl1 BAR.png
Baretka kawalera Wielkiej Wstęgi Orderu Zasługi Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej
Baretki I Klasy Orderu Zasługi PRL i Orderu Orła Białego (nie przyjętego do systemu odznaczeń PRL) były niemal identyczne, ponieważ oba ordery zawieszone były na wstążkach niemal identycznej barwy.
Flag of the President of Finland.svg
Swallow-tailed state flag for the president of the Republic of Finland
Order of the Yugoslavian Great Star Rib.png
Ribbon of Order of the Yugoslavian Great Star
GDR Star of Friendship of Nations - Grand Star (formal ribbon) BAR.png
Baretka Orderu "Gwiazda Przyjaźni między Narodami" - Wielka Gwiazda
FIN Order of the Lion of Finland 1Class BAR.png
Baretka Orderu Lwa Finlandii I klasy
FIN Order of the Cross of Liberty Medal 2Class BAR.svg
Baretka: Order Krzyża Wolności (Finlandia) – Medal Wolności II Klasy.