Mauno Koivisto
Pełne imię i nazwisko | Mauno Henrik Koivisto |
---|---|
Data i miejsce urodzenia | 25 listopada 1923 Turku |
Data i miejsce śmierci | 12 maja 2017 Helsinki |
Premier Finlandii | |
Okres | od 22 marca 1968 do 14 maja 1970 |
Przynależność polityczna | Socjaldemokratyczna Partia Finlandii |
Poprzednik | Rafael Paasio |
Następca | Teuvo Aura |
Premier Finlandii | |
Okres | od 26 maja 1979 do 26 stycznia 1982 |
Przynależność polityczna | Socjaldemokratyczna Partia Finlandii |
Poprzednik | Kalevi Sorsa |
Następca | Kalevi Sorsa |
Prezydent Republiki Finlandii | |
Okres | od 27 stycznia 1982 do 1 marca 1994 |
Przynależność polityczna | Socjaldemokratyczna Partia Finlandii |
Poprzednik | Urho Kekkonen |
Następca | Martti Ahtisaari |
Odznaczenia | |
Mauno Henrik Koivisto (ur. 25 listopada 1923 w Turku, zm. 12 maja 2017 w Helsinkach[1]) – fiński polityk, działacz Socjaldemokratycznej Partii Finlandii, minister i wicepremier, w latach 1968–1970 i 1979–1982 premier Finlandii, od 1981 pełniący obowiązki, a od 1982 do 1994 prezydent Finlandii.
Życiorys
Urodził się w Turku w rodzinie robotniczej. Pracował m.in. jako robotnik portowy[2]. W okresie wojny radziecko-fińskiej walczył jako ochotnik w oddziale Lauriego Törniego[3]. Po zakończeniu wojny wstąpił do Socjaldemokratycznej Partii Finlandii. Szkołę średnią ukończył w 1949, w 1953 został absolwentem Uniwersytetu w Turku. Doktoryzował się na tej uczelni w 1956.
W latach 1948–1951 pracował jako menedżer biura zatrudnienia w porcie w Turku, następnie jako nauczyciel w szkole podstawowej. Zasiadał w radzie miejskiej, w latach 1954–1957 w zarządzie miasta odpowiadał za sprawy kształcenia zawodowego. W 1958 został dyrektorem, a w 1959 dyrektorem zarządzającym banku oszczędnościowego Helsingin Työväen Säästöpankki, którym zarządzał do 1967. Od 1968 do 1982 pełnił funkcję prezesa Banku Finlandii (łącząc ją w tym czasie z innymi stanowiskami politycznymi lub zawodowymi).
W latach 1966–1967 był po raz pierwszy ministrem finansów. Od marca 1968 do maja 1970 po raz pierwszy sprawował urząd premiera[4]. Był przedstawicielem Finlandii w Międzynarodowym Banku Odbudowy i Rozwoju (1966–1969) oraz w Międzynarodowym Funduszu Walutowym (1970–1979). W 1972 ponownie był ministrem finansów i jednocześnie wicepremierem. W maju 1979 po raz drugi został premierem, pełniąc tę funkcję do stycznia 1982[4].
27 października 1981 przejął czasowo obowiązki prezydenta[5], zastępując Urha Kekkonena, który przekazał te obowiązki z uwagi na stan zdrowia. Pozostał premierem, przy czym czasowo jego obowiązki przejął wówczas Eino Uusitalo. W 1982 i 1988 wygrywał wybory prezydenckie. Urząd ten sprawował od stycznia 1982 do marca 1994[4].
W 1952 poślubił Tellervo Koivisto, z którą miał córkę Assi. W 2017 jego żona ujawniła, że u byłego prezydenta zdiagnozowano chorobę Alzheimera[6]. Mauno Koivisto zmarł w tym samym roku.
Odznaczenia i wyróżnienia
Odznaczony licznymi orderami krajowymi i zagranicznymi[7]:
- Krzyż Wielki z Łańcuchem Orderu Białej Róży Finlandii (1982, ex officio),
- Krzyż Wielki Orderu Krzyża Wolności (1982, ex officio),
- Krzyż Wielki Orderu Lwa Finlandii (1982, ex officio),
- Krzyż Wielki Orderu Białej Róży Finlandii (1970),
- Medal Wolności II Klasy (1944),
- Medal Pamiątkowy Wojny 1939–1940 (1941),
- Medal Pamiątkowy Wojny 1941–1945 (1956),
- Medal Zasługi Wojskowej (1980),
- Krzyż Wielki Orderu św. Baranka Bożego (1982),
- Krzyż Pamiątkowy I Dywizji z Klamrą (1955),
- Order Flagi Węgierskiej Republiki Ludowej I klasy (1971),
- Krzyż Wielki Orderu św. Karola (1979, Kolumbia),
- Krzyż Wielki Orderu św. Olafa (1980, Norwegia),
- Krzyż Wielki Orderu Zasługi (1980, Francja),
- Order Królewski Serafinów (1982, Szwecja),
- Krzyż Wielki z Łańcuchem Orderu Sokoła Islandzkiego (1982),
- Krzyż Wielki z Łańcuchem Orderu św. Olafa (1983, Norwegia),
- Order Słonia (1983, Dania)[8],
- Order Lenina (1983, ZSRR),
- Order Flagi Węgierskiej Republiki Ludowej I klasy z Brylantami (1983),
- Krzyż Wielki Orderu Legii Honorowej (1984, Francja),
- Krzyż Wielki z Łańcuchem Orderu św. Maryna (1984, San Marino),
- Wielka Gwiazda Orderu Przyjaźni Między Narodami (1984, NRD),
- Krzyż Wielki z Łańcuchem Orderu św. Michała i św. Jerzego (1984, Wielka Brytania),
- Krzyż Wielki Klasy Specjalnej Orderu Zasługi RFN (1985),
- Order Stara Płanina z Gwiazdą i Wstęgą (1985, Bułgaria),
- Wielka Gwiazda Odznaki Honorowej za Zasługi (1985, Austria),
- Wielka Gwiazda Orderu Gwiazdy Jugosłowiańskiej (1986),
- Wielka Wstęga Orderu Chryzantemy (1986, Japonia),
- Łańcuch Orderu al-Husajna ibn-Alego (1987, Jordania),
- Krzyż Wielki z Łańcuchem Orderu Lwa Białego (1987, Czechosłowacja)
- Order Zasługi Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej I klasy (1989),
- Krzyż Wielki z Łańcuchem Orderu Karola III (1989, Hiszpania),
- Łańcuch Orderu Ojaswi Rajanya (1989, Nepal),
- Krzyż Wielki Orderu Lwa Niderlandzkiego (1990, Holandia),
- Krzyż Wielki z Łańcuchem Orderu Henryka Żeglarza (1990, Portugalia),
- Order Domowy Nassauski Lwa Złotego (1993, Luksemburg),
- Krzyż Wielki z Łańcuchem Orderu Zasługi Republiki Włoskiej (1993),
- Krzyż Wielki Orderu Zasługi (1993, Węgry),
- Order Orła Białego (1993, Polska)[9],
- Złoty Łańcuch Orderu Olimpijskiego (1994, MKOl),
- Krzyż Wielki Orderu Krzyża Ziemi Maryjnej (1995, Estonia).
Otrzymał tytuły doktora honoris causa uniwersytetów m.in. w Helsinkach, Tampere, Turku, Pradze i Tuluzie.
Przypisy
- ↑ Presidentti Mauno Koivisto 1923–2017 (fiń.). tpk.fi, 12 maja 2017. [dostęp 2017-05-12].
- ↑ MAN IN THE NEWS; SELF-MADE FINNISH CHIEF (ang.). nytimes.com, 21 stycznia 1982. [dostęp 2017-04-21].
- ↑ Uhkarohkea valehyökkäys Laatokan Karjalassa 24. 1. 1940 teki Lauri Törnistä sodan ammattilaisen (fiń.). is.fi, 24 stycznia 2017. [dostęp 2017-04-21].
- ↑ a b c Rulers: Countries F: Finnland (ang.). rulers.org. [dostęp 2017-04-21].
- ↑ Tellervo Koivisto katsoo sattumien ohjanneen häntä (fiń.). ts.fi, 14 stycznia 2017. [dostęp 2017-04-21].
- ↑ Me Naiset: Presidentti Mauno Koivisto on muuttanut hoitokotiin (fiń.). hs.fi, 23 marca 2017. [dostęp 2017-04-21].
- ↑ Tom C. Bergroth (red.): Kahden presidenttikauden kunnia – Mauno Koiviston kunniamerkit. Hämeelinna: 2018. [dostęp 2020-03-03]. (fiń.)
- ↑ Ordensdetaljer (duń.). borger.dk. [dostęp 2017-04-21].
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 25 października 1993 r. o nadaniu orderu (M.P. z 1993 r. nr 59, poz. 543).
Bibliografia
- President Mauno Koivisto (ang.). tpk.fi. [dostęp 2017-04-21].
- ISNI: 0000 0001 0926 1440
- VIAF: 93749655
- LCCN: n78093427
- GND: 118988905
- LIBRIS: tr578jzc4nxb3jt
- BnF: 12182583n
- SUDOC: 030405424
- NLA: 35906443
- NKC: jn20000603458
- NTA: 074832824
- BIBSYS: 90075449
- CiNii: DA05436353
- PLWABN: 9810699929205606
- NUKAT: n97060120
- J9U: 987007434873805171
- LNB: 000034808
- WorldCat: lccn-n78093427
Media użyte na tej stronie
Ribbon bar for the Soviet decoration Order of Lenin. Drawn by Zscout370.
Autor: KarlHeintz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Baretka Krzyża Wielkiego Orderu Infanta Henryka (Portugalia)
Baretka: Order Al-Husajna Ibn Alego – Jordania.
Пласина на орден „Стара Планина“
Baretka: Order Flagi Węgierskiej Republiki Ludowej z Rubinami.
Il nastrino dell'Ordine.
Autor: Wiki Romi, Licencja: CC0
Baretka Krzyża Wielkiego Orderu Lwa Niderlandzkiego
Baretka: Medal Zasługi Wojskowej – Finlandia.
Baretka japońskiego Orderu Chryzantemy.
This ribbon bar represents the following classes of the National Order of San Carlos (Colombia):
- Collar
- Grand Cross with the Gold Star
- Grand Cross
Baretka: Order św. Baranka Bożego – Finlandia.
Baretka: Order Krzyża Wolności (Finlandia) – Wielki Krzyż – wariant czasu pokoju, dla cywili.
Signature of Mauno Kovisto.
Baretka: Order Flagi Węgierskiej Republiki Ludowej z Brylantami.
Autor: Mimich, Licencja: CC0
Sash of Collar of Order of Charles III, to be worn when the Collar doesn't suit the occasion
Baretka Orderu Krzyża Ziemi Maryjnej I klasy
Autor: Borodun, Licencja: CC BY 3.0
Ribbon bar: Ordem of the Seraphim. Sweden. True size for the template.
Logo of the prime minister of Finland
Baretka Krzyża Wielkiego Orderu Świętego Maryna
Baretka Krzyża Wielkiego Orderu Sokoła Islandzkiego
Baretka: Krzyż Wielki z Łańcuchem Orderu Zasługi Republiki Węgierskiej / Krzyż Wielki z Łańcuchem i Złotopromienną Gwiazdą Orderu Zasługi Węgier – odmiana cywilna.
Baretka brytyjskiego Orderu św. Michała i św. Jerzego.
Gold chain of Olimpic order
Baretka Odznaki Honorowej za Zasługi dla Republiki Austrii 1. Klasy
Ribbon of the Order of the golden Lion of the House of Nassau - Netherlands
Autor: Portunes, Licencja: CC BY 4.0
Ribbon bar of the Danish Order of the Elephant
Autor: Boroduntalk, Licencja: CC BY 3.0
Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape .
Baretka: Medal Pamiątkowy Wojny Zimowej 1939-40 – Finlandia.
Baretka: Medal Pamiątkowy Wojny 1941-1945 (wojny kontynuacyjnej 1941-44 i wojny lapońskiej 1944-45) – Finlandia.
Baretka: Order Zasługi RFN – Stopień Specjalny Krzyża Wielkiego.
Baretka kawalera Wielkiej Wstęgi Orderu Zasługi Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej
Baretki I Klasy Orderu Zasługi PRL i Orderu Orła Białego (nie przyjętego do systemu odznaczeń PRL) były niemal identyczne, ponieważ oba ordery zawieszone były na wstążkach niemal identycznej barwy.
Swallow-tailed state flag for the president of the Republic of Finland
Ribbon of Order of the Yugoslavian Great Star
Baretka Orderu "Gwiazda Przyjaźni między Narodami" - Wielka Gwiazda
Baretka Orderu Lwa Finlandii I klasy
Baretka: Order Krzyża Wolności (Finlandia) – Medal Wolności II Klasy.