Medal olimpijski

Medal Olimpijski
Ustanowiono

1896

Wielkość

min. 60 mm

Kruszec

srebro, brąz

Emma Snowsill i Emma Moffatt po ceremonii wręczenia medali olimpijskich na LIO 2008 w Pekinie
Srebrny medal olimpijski z LIO 1896 w Atenach

Medal olimpijski – wyróżnienie przyznawane zwycięzcy oraz zdobywcom drugiego i trzeciego miejsca podczas igrzysk olimpijskich w postaci medalu zaprojektowanego i wykonanego na tę imprezę. Medale przyznaje się od pierwszych igrzysk w Atenach; do roku 1948 przyznawano również medale olimpijskie w Olimpijskim Konkursie Sztuki i Literatury.

Historia

Od pierwszych Letnich Igrzysk Olimpijskich w Atenach (1896) aż do Igrzysk Olimpijskich w 1928 r. w Amsterdamie wszystkie medale wręczane były podczas ceremonii zamknięcia igrzysk. Podczas igrzysk w Atenach medale przyznawano tylko dwóm pierwszym zawodnikom w każdej konkurencji: zwycięzca otrzymywał medal srebrny i gałązkę oliwną, zdobywca drugiego miejsca medal brązowy[1]. Złote medale przyznano po raz pierwszy podczas III Igrzysk Olimpijskich w St Louis w roku 1904. Od Zimowych Igrzysk Olimpijskich w Grenoble (1968) na medalu widnieje nazwa dyscypliny, w której został przyznany. Od Igrzysk Olimpijskich w Rzymie (1960) medale wiesza się na szyjach sportowców[2]; wcześniej, od igrzysk II Olimpiady (1900) medale przypinano do piersi zawodników.

Do roku 1924 (włącznie) medale były projektowane odrębnie na każde igrzyska, przy czym medale z roku 1900 z Paryża miały nietypowy kształt – prostokątny awers i rewers. Natomiast od igrzysk w Amsterdamie (1928) na długo przyjął się projekt, którego autorem był florencki artysta Giuseppe Cassioli – głównym motywem awersu była siedząca (z lewej strony patrzącego) bogini zwycięstwa z wieńcem laurowym w prawej i gałązkami palmy w lewej dłoni, amfora, stadion i aktualne napisy: numeracja olimpiady, miejsce i rok igrzysk. Rewers przedstawiał niesionego na ramionach triumfatora zawodów. Ponadto różnicami w poszczególnych latach były także parametry (wielkość medalu). Istotna zmiana nastąpiła dopiero na Igrzyskach Olimpijskich w Monachium[2]. Rewers odtąd był w gestii organizatora zawodów, w Monachium zaprojektował go niemiecki artysta szkoły Bauhaus, Gerhard Marcks, a przedstawiał on Dioskurów. Projekt z Amsterdamu zaadaptowano w całości także w Los Angeles w roku 1984. Awers medalu do roku 2000 (Sydney) wykorzystywał motywy z roku 1928, znaczące różnice trzeba odnotować w przypadku medalu z Barcelony (1992), gdzie pozostała tylko bogini z laurem i palmą i gdzie po raz pierwszy na awersie umieszczono olimpijskie koła. Awers z Sydney choć nawiązywał do stałych elementów, to także istotnie różnił się od projektu Cassioliego. Pierwsze igrzyska rozegrane w XXI wieku przyniosły także zmianę awersu medalu olimpijskiego. Skrzydlata Nike zstępująca na stadion trzymająca gałązkę palmy to teraz centralna postać krążka, nad nią olimpijskie koła, w tle widoczny jest też Akropol z Partenonem, co ma symbolizować jedność starożytnej i nowożytnej idei greckiego olimpizmu. Zaprojektowany przez Elenę Votsi wygląd awersu od igrzysk w Atenach (2004) na letnich igrzyskach obowiązuje nadal. Projekt rewersu nadal pozostaje do dyspozycji aktualnego organizatora zawodów.

Wygląd medalu

Projekt medalu leży w gestii komitetu organizującego poszczególne igrzyska, przy czym musi być zaaprobowany przez Międzynarodowy Komitet Olimpijski[2]. Medal olimpijski musi mieć co najmniej 60 mm średnicy i 3 mm grubości[1]. Medale zawieszone są na szarfie.

Większą dowolność pozostawiono medalom zimowych igrzysk olimpijskich zarówno pod względem kształtu, jak i surowca. I tak medale igrzysk w Albertville były wykonane ze szkła[4]; rewers każdego egzemplarza medalu ZIO w Vancouver jest niepowtarzalny, aczkolwiek oparty na tych samych motywach zwierzęcych orki i kruka[5].

Medale Igrzysk paraolimpijskich

Złote, srebrne i brązowe medale olimpijskie wręcza się także zwycięzcy oraz zdobywcom drugiego i trzeciego miejsca podczas Igrzysk Paraolimpijskich, a wagę, wzornictwo i skład medali określa Międzynarodowy Komitet Paraolimpijski[6]. Na paraolimpiadę w Londynie w 2012 medale zaprojektowała Lin Cheung, mają one 85 mm średnicy i ważą 375g-400 g[7].

Zobacz też

Przypisy

  1. a b Międzynarodowy Komitet Olimpijski: Report 268 (ang.). olympic.org. [dostęp 2012-07-21].
  2. a b c Międzynarodowy Komitet Olimpijski: Olympic Summer Games Medals From Athens 1896 to Beijing 2008 (ang.). olympic.org. [dostęp 2012-07-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-08-05)].
  3. a b Rigel Celeste: How Much is a Gold Medal Really Worth? (ang.). luxist.com, 2010-03-02. [dostęp 2012-07-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-04-13)].
  4. Kevin’s Eleven: Best Olympic Medal designs (ang.). onecityatatime.wordpress.com. [dostęp 2012-07-21].
  5. Polski Komitet Olimpijski: Medale XXI Zimowych Igrzysk Olimpijskich Vancouver 2010 (pol.). olimpijski.pl. [dostęp 2012-07-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-02-19)].
  6. Design of Beijing 2008 Paralympic Medals Released | IPC.
  7. BBC News – London 2012: Winged Paralympic medal design unveiled.

Media użyte na tej stronie

Olympic rings.svg
Olympic Rings without "rims" (gaps between the rings), As used, eg. in the logos of the 2008 and 2016 Olympics. The colour scheme applied here pertains to the 2016 Olympics in Rio de Janeiro.
Olympic rings without rims.svg
Olympic Rings without "rims" (gaps between the rings), As used, eg. in the logos of the 2008 and 2016 Olympics. The colour scheme applied here pertains to the 2016 Olympics in Rio de Janeiro.
2008 Emma Snowsill and Emma Moffatt.JPG
Autor: Doma-w (talk), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Emma Snowsill and Emma Moffatt after the medal ceremony at the 2008 Summer Olympics.