Megality ze Stenness

	Megality ze Stenness
	Megality ze Stenness
	Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Państwo	Wielka Brytania
Typ	kulturowy
Spełniane kryterium	I, II, III, IV
Numer ref.	514
Region	Europa i Ameryka Północna
	Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę	1999; na 23. sesji
	Położenie na mapie Orkadów Contains Ordnance Survey data © Crown copyright and database right, CC BY-SA 3.0 Megality ze Stenness
	Położenie na mapie Wielkiej Brytanii Megality ze Stenness
	Położenie na mapie Szkocji (c) Eric Gaba, NordNordWest, CC BY-SA 3.0 Megality ze Stenness
	58°59′40″N 3°12′25″W/58,994444 -3,206944
	↑ Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO; ↑ Oficjalny podział dokonany przez UNESCO;

Megality ze Stenness – neolityczne kamienie znajdujące się w pobliżu wioski Stenness na Orkadach. Razem z innymi podobnymi obiektami tworzą tzw. Serce neolitycznych Orkadów wpisanych na Listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Położenie

Megality znajdują się na wyspie Mainland, największej w archipelagu Orkadów, w pobliżu małej wioski Stenness. Położone są na południowym cyplu oddzielającym jezioro Loch of Stenness od Loch of Harray. Ich lokalna nazwa stane-is wywodzi się z języka staronordyckiego i oznacza kamienny przylądek. Na północnym zachodzie w odległości 1,2 km od nich, leży neolityczny kamienny krąg Ring of Brodgar. W tej samej odległości na wschodzie znajduje się z kolei kamienny kopiec Maes Howe. Ponieważ w okolicy jest jeszcze kilka innych neolitycznych kamieni, to sugeruje, że obszar ten miał szczególne znaczenie^[1].

Charakterystyka

Megality są dość wąskimi kamieniami o grubości około 300 mm z ostro zakończonymi, ukośnymi wierzchołkami. Cztery z nich o wysokości około 5 m tworzyło pierwotnie kamienny krąg złożony z dwunastu kamieni o średnicy 32 m, który otaczał rów i wał ziemi. Po jego północnej stronie znajdowała się kamienna grobla prowadząca do neolitycznej osady Barnhouse, która przylegała do jeziora Loch of Harray. W centrum kręgu, gdzie usytuowane były mniejsze kamienie odnaleziono skremowane kości zwierząt, węgiel drzewny oraz ceramikę. Podobne „palenisko” odkryto również w Barnhouse. Poza kręgiem znajduje się wysoki na 5,6 m pojedynczy kamień. Przeprowadzone w latach 30. XX wieku badania wykazały, że obok niego stał jeszcze co najmniej jeden kamień, którego dziś nie ma^[2].

Na podstawie datowania radiowęglowego oszacowano, że wznoszenie megalitów rozpoczęło się około 3100 p.n.e.^[2]

W lokalnej tradycji

Jeszcze w XVIII wieku sądzono, że megality mają związek z tradycjami i rytuałami odnoszącymi się do nordyckich bogów. Wielu badaczy, którzy przybywali je obejrzeć przy okazji sporządzało ich dokumentację oraz spisywało miejscowe tradycje i wierzenia z nimi związane. W jednym z megalitów zwanym „Kamieniem Odyna”, wywiercono okrągłą dziurę, przez którą miejscowe pary podawały sobie ręce i składały przyrzeczenia. Służył on również innym rytuałom, gdyż wierzono w jego magiczną moc^[3].

W grudniu 1814 roku kapitan W. Mackay, który posiadał pole uprawne w pobliżu kamieni, zdecydował się je usunąć ze swojej ziemi, ponieważ ciągle ktoś naruszał jego teren. Kiedy rozbił „Kamień Odyna” wybuchł skandal i oburzenie wśród mieszkańców. Jednakże został zatrzymany dopiero, kiedy zniszczył jeszcze drugi kamień, a inny przewrócił. Ponownie został on postawiony w 1906 roku, jednakże w nie do końca właściwym miejscu^[4].

Galeria

XVII-wieczna rycina Kamienia Odyna
(c) Dave souza, CC-BY-SA-3.0
Kamień stojący przy drodze prowadzącej do kamiennego kręgu Ring of Brodgar
(c) User:Wmck, CC BY 2.5
Kamienie znajdujące się w środku dawnego kręgu
(c) Fantoman400 z angielskiej Wikipedii, CC BY-SA 3.0
Megality o zachodzie słońca

Przypisy

↑ Caroline Wickham-Jones: Monuments of Orkney. Historic Scotland, 2012. ISBN 978-1-84917-073-4.
↑ ^a ^b Stones Of Stenness Circle And Henge (ang.). W: Historic Scotland [on-line]. historic-scotland.gov.uk. [dostęp 2014-10-11].
↑ Orkneyjar – The Odin Stone (ang.). orkneyjar.com. [dostęp 2014-10-11].
↑ Orkneyjar - The Standing Stones of Stenness (ang.). orkneyjar.com. [dostęp 2014-10-11].

[1] Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO

[2] Oficjalny podział dokonany przez UNESCO

[3] Caroline Wickham-Jones: Monuments of Orkney. Historic Scotland, 2012. ISBN 978-1-84917-073-4.

[przypis1-4] Stones Of Stenness Circle And Henge (ang.). W: Historic Scotland [on-line]. historic-scotland.gov.uk. [dostęp 2014-10-11].

[5] Orkneyjar – The Odin Stone (ang.). orkneyjar.com. [dostęp 2014-10-11].

[6] Orkneyjar - The Standing Stones of Stenness (ang.). orkneyjar.com. [dostęp 2014-10-11].

[7] Nazwy według Polskiego Komitetu ds. UNESCO

[a]

[b]

[1]

[2]

[3]

[4]

[A]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne