Mekonops
 Mekonops bukwicolistny | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | mekonops |
| Nazwa systematyczna | |
| Meconopsis L. G. A. Viguier Hist. Nat. Pavots Argémones 48. 1814[3] | |
| Typ nomenklatoryczny | |
Mekonopsis cambrica (Linnaeus) L. G. A. Viguier[3] | |
Meconopsis horridula
Mekonops (Meconopsis) – rodzaj roślin z rodziny makowatych. Należy tu od 54[4] do 95[5] gatunków. Zasięg rodzaju obejmuje rejon Himalajów i Tybetu od północnego Pakistanu po środkowe Chiny i północnej Mjanmy[5][4]. Zaliczany tu tradycyjnie jeden gatunek zachodnioeuropejski – mekonops walijski przeklasyfikowany został do rodzaju mak jako Papaver cambricum (wcześniej wskazany był jako gatunek typowy rodzaju Meconopsis)[6][7].
Rośliny z tego rodzaju rosną głównie na terenach górskich, na łąkach i rumowiskach skalnych oraz na polanach w lasach. Niektóre gatunki uprawiane są jako rośliny ozdobne[8].
Morfologia
Meconopsis autumnalis
Meconopsis grandis
- Pokrój
- Rośliny jednoroczne, dwuletnie lub byliny osiągające do 3 m wysokości. Zawierają żółty sok mleczny. Pęd ulistniony lub nagi, rozgałęziony lub pojedynczy, owłosiony lub gładki[4][8].
- Liście
- U niektórych gatunków tylko w rozecie przyziemnej, u innych w rozecie i na łodydze. Dolne i różyczkowe liście zwykle ogonkowe, górne liście krótkoogonkowe lub siedzące. Blaszka liściowa całobrzega, ząbkowana lub podzielona[4].
- Kwiaty
- Pojedyncze (wówczas zwykle wyrastają na bezlistnych głąbikach) lub zebrane w grono lub baldach. Okwiat okazały (do 13 cm średnicy), z szeroko rozpostartymi płatkami korony. Działki kielicha 2, rzadko 3 lub 4. Płatki w liczbie od 4 do 10, rzadziej więcej, błękitne, różowe, czerwone, żółte lub rzadko białe. Pręciki liczne. Słupek zbudowany z 3 lub większej liczby owocolistków. Zalążnia kulista lub owalna z podzielonym lub połączonym znamieniem[4][8].
- Owoce
- Kulista lub owalna i wąska torebka, kłująca, szczeciniasta, owłosiona lub naga. Otwiera się od góry klapkami. Zawiera liczne owalne, czarne nasiona[4][8].
Systematyka
- Pozycja systematyczna według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG IV z 2016)
Rodzaj z plemienia Papavereae, podrodziny Papaveroideae, rodziny makowatych Papaveraceae[9][2]. Tradycyjna klasyfikacja rozdzielająca gatunki między rodzajami Meconopsis i mak Papaver oparta na kryteriach morfologicznych (wykształcania szyjki słupka u Meconopsis w przeciwieństwie do siedzącej tarczki znamionowej u Papaver), po analizach filogenetycznych bazujących na badaniach molekularnych została częściowo podważona. Okazało się bowiem, że w przypadku tradycyjnie zaliczanego do rodzaju Meconopsis gatunku M. cambrica, doszło wtórnie do wyewoluowania szyjki słupka od przodka wspólnego z innymi przedstawicielami rodzaju Papaver (tj. mającego już szyjkę zredukowaną). Dodatkowo analizy te wykazały celowość wyłączenia kilku gatunków bazalnych z rodzaju Meconopsis w osobny rodzaj – Cathcartia Hook.f.[7]
- Meconopsis aculeata Royle
- Meconopsis angustipetala W.T.Wang
- Meconopsis aprica Tosh.Yoshida & H.Sun
- Meconopsis argemonantha Prain
- Meconopsis atrovinosa Tosh.Yoshida & H.Sun
- Meconopsis auriculata Stapf
- Meconopsis autumnalis P.A.Egan
- Meconopsis baileyi Prain
- Meconopsis balangensis Tosh.Yoshida, H.Sun & Boufford
- Meconopsis bella Prain
- Meconopsis betonicifolia Franch. – mekonops bukwicolistny
- Meconopsis bhutanica Tosh.Yoshida & Grey-Wilson
- Meconopsis bijiangensis H.Ohba, Tosh.Yoshida & H.Sun
- Meconopsis brachynema W.T.Wang
- Meconopsis bulbilifera Tosh.Yoshida, H.Sun & Grey-Wilson
- Meconopsis calciphila Kingdon-Ward
- Meconopsis castanea H.Ohba, Tosh.Yoshida & H.Sun
- Meconopsis chankheliensis Grey-Wilson
- Meconopsis compta Prain
- Meconopsis concinna Prain
- Meconopsis × cookei G.Taylor
- Meconopsis delavayi (Franch.) Franch. ex Prain
- Meconopsis dhwojii G.Taylor ex Hay
- Meconopsis discigera Prain
- Meconopsis elongata Tosh.Yoshida, Yangzom & D.G.Long
- Meconopsis exilis Tosh.Yoshida, H.Sun & Grey-Wilson
- Meconopsis florindae Kingdon-Ward
- Meconopsis forrestii Prain
- Meconopsis gakyidiana Tosh.Yoshida, Yangzom & D.G.Long
- Meconopsis ganeshensis Grey-Wilson
- Meconopsis georgei G.Taylor
- Meconopsis gracilipes G.Taylor
- Meconopsis grandis Prain – mekonops olbrzymi
- Meconopsis henrici Bureau & Franch.
- Meconopsis heterandra Tosh.Yoshida, H.Sun & Boufford
- Meconopsis hispida Tosh.Yoshida & H.Sun
- Meconopsis horridula Hook.f. & Thomson – mekonops kłujący
- Meconopsis huanglongensis Tosh.Yoshida & H.Sun
- Meconopsis impedita Prain
- Meconopsis inaperta Tosh.Yoshida & H.Sun
- Meconopsis integrifolia (Maxim.) Franch.
- Meconopsis × kongboensis Grey-Wilson
- Meconopsis lamjungensis Tosh.Yoshida, H.Sun & Grey-Wilson
- Meconopsis lancifolia (Franch.) Franch. ex Prain
- Meconopsis latifolia (Prain) Prain
- Meconopsis lhasaensis Grey-Wilson
- Meconopsis lijiangensis (Grey-Wilson) Grey-Wilson
- Meconopsis ludlowii Grey-Wilson
- Meconopsis lyrata (H.A.Cummins & Prain) Fedde
- Meconopsis manasluensis P.A.Egan
- Meconopsis merakensis Tosh.Yoshida, Yangzom & D.G.Long
- Meconopsis muscicola Tosh.Yoshida, H.Sun & Boufford
- Meconopsis napaulensis DC.
- Meconopsis neglecta G.Taylor
- Meconopsis nyingchiensis L.H.Zhou
- Meconopsis paniculata (D.Don) Prain
- Meconopsis pinnatifolia C.Y.Wu & H.Chuang
- Meconopsis pleurogyna W.T.Wang
- Meconopsis polygonoides (Prain) Prain
- Meconopsis prainiana Kingdon-Ward
- Meconopsis prattii (Prain) Prain
- Meconopsis primulina Prain
- Meconopsis pseudointegrifolia Prain
- Meconopsis pseudovenusta G.Taylor
- Meconopsis psilonomma Farrer
- Meconopsis pulchella Tosh.Yoshida, H.Sun & Boufford
- Meconopsis punicea Maxim.
- Meconopsis purpurea Tosh.Yoshida & H.Sun
- Meconopsis quintuplinervia Regel
- Meconopsis racemosa Maxim.
- Meconopsis regia G.Taylor
- Meconopsis robusta Hook.f. & Thomson
- Meconopsis rudis (Prain) Prain
- Meconopsis sherriffii G.Taylor
- Meconopsis simikotensis Grey-Wilson
- Meconopsis simplicifolia (D.Don) G.Don
- Meconopsis sinomaculata Grey-Wilson
- Meconopsis sinuata Prain
- Meconopsis speciosa Prain
- Meconopsis staintonii Grey-Wilson
- Meconopsis sulphurea Grey-Wilson
- Meconopsis superba King ex Prain
- Meconopsis taylorii L.H.J.Williams
- Meconopsis tibetica Grey-Wilson
- Meconopsis torquata Prain
- Meconopsis trichogyna Tosh.Yoshida & H.Sun
- Meconopsis venusta Prain
- Meconopsis violacea Kingdon-Ward
- Meconopsis wallichii Hook.
- Meconopsis wanbaensis Tosh.Yoshida
- Meconopsis wengdaensis Tosh.Yoshida & H.Sun
- Meconopsis wilsonii Grey-Wilson
- Meconopsis wumungensis K.M.Feng
- Meconopsis xiangchengensis R.Li & Z.L.Dao
- Meconopsis yaoshanensis Tosh.Yoshida, H.Sun & Boufford
- Meconopsis zangnanensis L.H.Zhou
- Meconopsis zhongdianensis Grey-Wilson
Zastosowanie
Ze względu na okazałe, barwne kwiaty niektóre gatunki są uprawiane jako rośliny ozdobne. Do najbardziej popularnych należy mekonops bukwicolistny o kwiatach niebieskich, poza tym mekonops olbrzymi i mieszaniec obu tych gatunków – M. × sheldonii G. Taylor[8].
Przypisy
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
- ↑ a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2011-03-03] (ang.).
- ↑ a b Index Nominum Genericorum. [dostęp 2011-03-03].
- ↑ a b c d e f Mingli Zhang, Christopher Grey-Wilson: Meconopsis. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2011-03-03]. (ang.).
- ↑ a b c Meconopsis Vig.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-11-01].
- ↑ Papaver cambricum L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-11-01].
- ↑ a b Joachim W. Kadereit, Chris D. Preston, Francisco J Valtueña. Is Welsh Poppy, Meconopsis cambrica (L.) Vig. (Papaveraceae), truly a Meconopsis?. „Journal of the Botanical Society of Britain & Ireland”. 1, 2, 2011. DOI: 10.1179/204234811X13194453002742.
- ↑ a b c d e Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 67. ISBN 0-333-74890-5.
- ↑ Family: Papaveraceae. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2011-02-24]. (ang.).
- ↑ Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: officina botanica, 2008, s. 122. ISBN 978-83-925110-5-2.
Media użyte na tej stronie
Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Rhododendronpark Bremen 20090513 263.JPG
Autor: Syker Fotograf, Licencja: GPL
Rhododendronpark, Bremen, Deutschland; blue poppy; blauer Mohn; Tibet Scheinmohn; Meconopsis betonicifolia; Papaveraceae
Autor: Syker Fotograf, Licencja: GPL
Rhododendronpark, Bremen, Deutschland; blue poppy; blauer Mohn; Tibet Scheinmohn; Meconopsis betonicifolia; Papaveraceae
Meconopsis autumnalis P.Egan.jpg
(c) Ethnobotany08 z angielskiej Wikipedii, CC BY-SA 3.0
Meconopsis autumnalis photographed in the wild in 2008, Ganesh Himal, central Nepal.
(c) Ethnobotany08 z angielskiej Wikipedii, CC BY-SA 3.0
Meconopsis autumnalis photographed in the wild in 2008, Ganesh Himal, central Nepal.
Meconopsis horridula.jpg
Autor: Ghislain118 (AD) http://www.fleurs-des-montagnes.net, Licencja: CC BY-SA 3.0
Meconopsis horridula
Autor: Ghislain118 (AD) http://www.fleurs-des-montagnes.net, Licencja: CC BY-SA 3.0
Meconopsis horridula