Mennica Polska

Mennica Polska Spółka Akcyjna

Państwo	Polska
Adres	ul. Ciasna 6 00-232 Warszawa
Data założenia	10 lutego 1766 1994 (spółka)
Forma prawna	spółka akcyjna
Prezes	Grzegorz Zambrzycki[1]
Przewodniczący Rady Nadzorczej	Zbigniew Jakubas[2]
Udziałowcy	Zbigniew Jakubas
Nr KRS	0000019196
Giełda	GPW
ISIN	PLMNNCP00011
Symbol akcji	MNC
Dane finansowe
Kapitał zakładowy	51 832 136 zł[1]
Położenie na mapie Warszawy (c) Mfloryan at pl.wikipedia, CC BY 2.5 Mennica Polska Spółka Akcyjna
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Mennica Polska Spółka Akcyjna
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Mennica Polska Spółka Akcyjna
52°15′05″N 21°00′23″E/52,251389 21,006389
Strona internetowa

Mennica Polska Spółka Akcyjna – polskie przedsiębiorstwo przemysłu metalowego z siedzibą w Warszawie, notowane od 7 kwietnia 1998 na warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych^[3]. Produkuje wyroby monetarne i grawersko-medalierskie. Zajmuje się także płatnościami elektronicznymi. Poprzez swoje spółki zależne działa również na rynku deweloperskim, metali szlachetnych oraz ochrony mienia i osób. 13 lipca 2011 roku Mennica Polska otworzyła swój sklep firmowy poza Warszawą – w Krakowie na Zamku Królewskim na Wawelu.

Struktura organizacyjna

Spółka jest jednostką dominującą grupy kapitałowej, w skład której wchodzą:

• Mennica Polska od 1766 Sp. z o.o. (KRS 0000374497) (dawniej: Eko Technologie Logistyka Sp. z o.o.), spółka zajmująca się sprzedażą monet, medali i innych towarów;
• Mennica Invest Sp. z o.o. (KRS 0000033337), prowadząca działalność deweloperską^[4];
• Mennica Ochrona Sp. z o.o. (KRS 0000039718), zajmująca się ochroną mienia i osób, konwojowaniem, działalnością detektywistyczną oraz instalacjami alarmowymi^[5];
• Mennica-Metale Szlachetne S.A. (KRS 0000295229), prowadząca działalność z zakresu przetwórstwa metali szlachetnych wykorzystywanych na potrzeby produktów przemysłowych^[6];
• Skarbiec Mennicy Polskiej S.A. (KRS 0000008557) (dawniej: Mennica Elektroniczne Transakcje S.A.), spółka zajmująca się sprzedażą monet, medali i innych towarów^[7].

Grupa dysponuje jedyną w Polsce przemysłową rafinerią złota i jest największym dystrybutorem złota w kraju^[8].

Działalność

Znak menniczy Mennicy Warszawskiej z okresu międzywojennego – godło herbu Kościesza

Znak menniczy na awersie monety – literka m nad literką w – skrót od: Mennica Warszawska

W ramach działalności menniczej spółka produkuje:

• polskie monety obiegowe^[9] i kolekcjonerskie^[10];
• monety na zamówienie emitentów z innych państw^[11];
• inwestycyjne sztabki złota o masie od 1 do 1000 g^[12];
• wszystkie polskie odznaczenia państwowe^[13];
• medale i znaczki^[14];
• datowniki^[15];
• pieczęcie i znaczniki (cechowniki) probiercze^[16].

Spółka zajmuje się również sprzedażą produktów inwestycyjnych, takich jak złoto (sztabki i monety bulionowe), srebro i brylanty.

Na rynku płatności elektronicznych Mennica Polska wprowadziła w ponad 700 miejscowościach sieć terminali „Strefa”, umożliwiających sprzedaż doładowań telefonów komórkowych, biletów komunikacji miejskiej oraz dokonywanie przedpłat parkingowych. Spółka wdrożyła i rozwija sieć sprzedaży biletów i doładowań parkingowych kodowanych na Warszawskiej Karcie Miejskiej, wdrożyła również systemy Jaworznickiej Karty Miejskiej i Suwalskiej Karty Miejskiej^[17] oraz system Karty Biletu Elektronicznego dla Lublina^[18].

W ramach działalności deweloperskiej grupa zrealizowała osiedle w Łomiankach, pierwszy etap osiedla w Jabłonnie oraz dwa budynki mieszkalne w Warszawie^[4]. Oferuje także wynajem powierzchni biurowych, magazynowych, produkcyjnych i reklamowych^[19].

Dział informatyki przedsiębiorstwa świadczy usługi z zakresu doradztwa, konfiguracji, administrowania i naprawy sprzętu komputerowego i sieci, projektowania i konfiguracji oprogramowania i inne^[20]. Ponadto firma zajmuje się konserwacją, remontami^[21] i unieszkodliwianiem odpadów przemysłowych^[22].

W dniu 5 lutego 2009 na World Money Fair w Berlinie ogłoszono ustalanie międzynarodowego partnerstwa pomiędzy Mennica Polska a Professional Coin Grading Service (PCGS). Program ma na celu klasyfikowanie i certyfikowanie nowych monet okolicznościowych bitych w Mennicy, jak również ustanowienie centrum PCGS w budynku mennicy w Warszawie. Nowy program umożliwi kolekcjonerom i dealerom z Polski i Europy Wschodniej przesłanie do certyfikacji monet zarówno dawnych, jak i współczesnych^[23].

Przedsiębiorstwo jest właścicielem muzeum – Gabinetu Numizmatycznego Mennicy Polskiej.

Historia

Mennica Warszawska (1766–1867)

Początki mennicy sięgają reformy monetarnej przeprowadzonej przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego w 1766 roku. 7 września 1764 Stanisław August Poniatowski został wybrany na króla przez sejm elekcyjny i obarczony obowiązkiem reformy monetarnej i tym samym uruchomienia nowej mennicy. Na początku następnego roku, 10 stycznia 1765 król powołał Komisję Menniczą, a 3 lipca nabył posesję z pałacem przy ul. Bielańskiej, aby wybudować tam nową mennicę. Oficjalnie data 10 lutego 1766 została przyjęta za datę założenia mennicy i wprowadzenie nowego systemu monetarnego w Polsce, a na pamiątkę tego wydarzenia w dzień 10 lutego ustanowiono święto mennicze (Dzień Mincerza). 15 marca 1787 zmieniono stopę menniczą. W roku 1791 Mennica wprowadziła swój znak menniczy – litery M.V. oraz M.W. (Mennica Warszawska) (używane też później w XIX wieku, a w obecnej formie od 1965 r.)^[24].

W maju 1794 roku królowi cofnięto przywilej bicia monety, a mennica została przejęta przez Komisję Skarbową. 14 czerwca ponownie zmieniono stopę menniczą. Mennica została zamknięta w wyniku rozbiorów 9 stycznia 1796 roku. 9 czerwca 1810 ponownie rozpoczęła działalność, bijąc monety Księstwa Warszawskiego – złote, srebrne i miedziane (w latach 1810-1813 wybito ok. 64 mln jednostek)^[25] – aż do 9 czerwca 1815 (kongres wiedeński). Przez cały 1815 rok biła monety pod stemplem nieistniejącego już Księstwa Warszawskiego, z datą wsteczną 1814. Od 1 stycznia 1816 biła już monety dla Królestwa Polskiego^[24].

16 czerwca 1817 rozpoczęto przy ul. Bielańskiej budowę nowego gmachu mennicy według projektu Piotra Aignera. W 1824 uzyskała monopol na produkcję stempli i pieczęci państwowych, na wniosek ministra spraw wewnętrznych. W czasie powstania listopadowego w 1830 mennica pełniła funkcję zakładów zbrojeniowych. 25 stycznia 1831 Sejm zdetronizował króla Mikołaja I i mennica zaczęła bić monety z godłami narodowymi^[24].

Ukaz carski 15 października 1832 r. wprowadził pierwszą dwujęzyczną monetę rosyjsko-polską o nominale 15 kopiejek = 1 złoty, a 3 października 1841 walutę rosyjską (pierwszego rubla wybito w następnym roku). Od roku 1842 rozpoczęło się stopniowe ograniczanie działalności Mennicy Warszawskiej^[25]. W roku 1850 zmieniono znak menniczy MW na pisane cyrylicą ВМ. Rok później otwarto Główną Probiernię przy Mennicy Warszawskiej. W 1865 produkcja została zatrzymana (do tego czasu, od 1816, wybito ponad 300 mln jednostek)^[25]. Ostateczna likwidacja nastąpiła w roku 1867 i z dniem 1 stycznia 1868 mennica została przez władze carskie zamknięta (ostatni dyrektor Mennicy, Stanisław Pusch, sporządził w tym czasie „Krótki rys historyczny o mennicy warszawskiej…”), a w 1907 jej budynek przy ul. Bielańskiej rozebrany z przeznaczeniem placu pod Rosyjski Bank Państwa^[24] (zob. budynek Banku Polskiego w Warszawie).

Mennica Państwowa (1924–1994)

Pierwszy budynek Mennicy Polskiej przy ul. Żelaznej w Warszawie (zburzony w 2014 ^[26])

Mennica wznowiła działalność 14 kwietnia 1924 w nowej lokalizacji przy ul. Markowskiej 18 na warszawskiej Pradze^[27]. Nowoczesne maszyny sprowadzono z Francji, Wielkiej Brytanii i Niemiec^[27]. Do 1928 zakład otrzymał monopol na „wyrób pieczęci z orłem państwowym”, jak również została zobowiązana do dokonywania ekspertyz i wydawania orzeczeń w sprawie autentyczności monet oraz pieczęci urzędowych i ich odcisków^[24].

Po rozpoczęciu II wojny światowej mennica została częściowo zniszczona, a jej zbiory zrabowane przez wojska niemieckie (kustosz Władysław Terlecki zdołał uratować ok. 10% eksponatów). W latach 1941-1944 władze okupacyjne biły cynkowe monety dla ziem polskich. Władze jednak nie kontrolowały produkcji stempli, więc wszystkie monety z tego okresu zostały wykonane stemplami sprzed wojny, na których znajdował się orzeł biały, a nie było swastyki. 12 września 1944 budynki zakładu zostały wysadzone. Mennica wznowiła działalność jeszcze w 1944 przy ul. Markowskiej, nie wytwarzała jednak monet ze względu na brak zamówień.

W 1950 roku decyzją rządu ustanowiono nową walutę, złotego polskiego równego 100 groszom i pierwsze 2 mld monet wybito poza Polską. W 1952 mennica została przeniesiona do nowej siedziby przy ówczesnej ul. Ceglanej (dziś ul. Pereca na Woli na zbiegu z ul. Żelazną). W nowej siedzibie mennicy pierwsze powojenne monety (1 gr i 2 gr), jeszcze z napisem „Rzeczpospolita Polska” i datą wsteczną 1949, wybito w 1953 r. W roku 1957 na monetach jako nazwa państwa pojawiła się „Polska Rzeczpospolita Ludowa”. W tym samym roku zadecydowano o aktualizowaniu roku na stemplach wraz ze zmianą roku kalendarzowego. Po wojnie, do 1964 roku mennica wybiła ponad 1,84 mld złotych, czyli niemal tyle, ile powstało od początku w roku 1766 do 1944. W 1966 przedsiębiorstwo zostało odznaczone Orderem Sztandaru Pracy I klasy^[24].

Od 20 września 1990 na monety powrócił napis „Rzeczpospolita Polska” i orzeł w koronie^[24].

W latach 1990-1994 (od 27 grudnia) objęta całkowitą tajemnicą trwała produkcja polskich monet denominacyjnych. 225. rocznicę założenia mennicy, w 1991 roku, uczczono pamiątkową pierwszą polską monetą bimetaliczną^[24].

Mennica Państwowa S.A. (1994–2005)

Budynek Mennicy Polskiej przy ul. Żelaznej w Warszawie zburzony w 2016^[28]

W kwietniu 1994 mennica została przekształcona w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa „Mennica Państwowa Spółka Akcyjna”, a 26 września otwarto nowy budynek przy ul. Żelaznej 56. Ten właśnie, nowy budynek mennicy przy Żelaznej, został zburzony w 2016^[28]. Na przełomie sierpnia i września rozpoczęto bicie pierwszych polskich obiegowych monet bimetalicznych – 2 zł i 5 zł – tych ostatnich z jednoczesnym łączeniem rdzenia z pierścieniem, a w styczniu 1995 nastąpiła denominacja polskiego złotego oraz przywrócenie monet do obiegu pieniężnego. W 1995 wybito pierwsze polskie monety złote oparte o standard uncji^[24].

7 kwietnia 1998 miało miejsce pierwsze notowanie akcji mennicy na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie^[3]. Firma rozpoczęła działalność również w obszarze płatności elektronicznych. Od grudnia 2001 roku jest operatorem Systemu Karty Miejskiej w Warszawie^[24].

Mennica Polska S.A. (po 2005)

31 maja 2005 została zmieniona nazwa spółki na obecną: Mennica Polska Spółka Akcyjna^[29].

Mennica Polska do 2014 roku była jedynym producentem polskich monet obiegowych. Produkcję monet groszowych 1, 2 i 5 groszy straciła w 2014 na rzecz Mennicy Brytyjskiej^[30]. Nadal jest jedynym producentem monet kolekcjonerskich Narodowego Banku Polskiego. Mennica produkuje monety również dla zagranicznych emitentów i banków centralnych, np. monety obiegowe dla Dominikany, Armenii i Ukrainy, a monety kolekcjonerskie dla Armenii, Białorusi, Ukrainy i Cypru. Od 2008 roku na rynku polskim działa również spółka zależna Mennicy Polskiej – Skarbiec Mennicy Polskiej^[24].

27 kwietnia 2010 Ministerstwo Skarbu Państwa i Bank Gospodarstwa Krajowego sprzedały łącznie 42% akcji spółki, kończąc tym samym jej prywatyzację.

Przypisy