Metoda nauczania

Metoda nauczania – celowo i systematycznie stosowany sposób pracy nauczyciela z uczniami, który umożliwia uczniom opanowanie wiedzy wraz z umiejętnością posługiwania się nią w praktyce, jak również rozwijanie zdolności i zainteresowań poznawczych uczniów[1].

Dobór metod nauczania zależy od:

  • wieku uczniów;
  • treści nauczania;
  • kwalifikacji i doświadczenia nauczyciela;
  • czasu nauczania;
  • celów i zadań pracy dydaktyczno-wychowawczej;
  • organizacji i środków, których zamierza użyć nauczyciel.

Elementy metod nauczania

Każda z metod nauczania zawiera dwa elementy:

  • przygotowanie materiału nauczania,
  • praca z uczniami.

Klasyfikacja metod nauczania

Ze względu na pojawianie się ciągle nowych metod, klasyfikacja nie jest ujednolicona.

Klasyfikacje według wybranych autorów opracowań pedagogicznych

Podział Czesława Kupisiewicza z dodanymi metodami aktywizującymi:

  • metody oparte na słowie: wykład, opowiadanie, pogadanka, opis, dyskusja, praca z książką;
  • metody oparte na obserwacji i pomiarze: pokaz, pomiar;
  • metody oparte na praktycznej działalności uczniów: laboratoryjna, zajęć praktycznych;
  • metody aktywizujące: burza mózgów, sytuacyjna, inscenizacji, problemowa itp.

Klasyfikacja metod oparta na koncepcji wielostronnego nauczania-uczenia się Wincentego Okonia[1]:

  • metody asymilacji wiedzy – uczenie się przez przyswajanie: pogadanka, dyskusja, wykład, praca z książką;
  • metody samodzielnego dochodzenia do wiedzy – uczenie się przez odkrywanie; klasyczna metoda problemowa, metoda przypadków, metoda sytuacyjna, giełda pomysłów mikronauczanie, gry dydaktyczne;
  • metody waloryzacyjne – uczenie się przez przeżywanie; metody impresyjne, metody ekspresyjne;
  • metody praktyczne – uczenie się przez działanie; metody ćwiczebne, metody realizacji zadań wytwórczych.

Klasyfikacja Tadeusza Nowackiego:

  • metody nauczania teoretycznego: wykład, pogadanka, dyskusja, opis, opowiadanie, wyjaśnienie;
  • metody nauczania praktycznego: rozwijanie umiejętności, pokaz, ćwiczenie, instruktaż, inscenizacja.

Klasyfikacja K. Kruszewskiego:

  • metody słowne;
  • metody oglądowe;
  • metody praktyczne;
  • metody gier dydaktycznych.

Klasyfikacje K. Grzesika:

  • metody pisemne
  • metody praktyczne
  • metody teoretyczne
  • metody słowne
  • metody proste i złożone

Zmodyfikowany podział metod nauczania

Podział stosowany obecnie w opracowaniach pedagogicznych.

  • Metody podające:
    • wykład informacyjny: służy do przekazywania informacji w sposób usystematyzowany;
    • pogadanka: rozmowa nauczyciela z uczniem w toku której nauczyciel przedstawia określone treści, stawia pytania a uczniowie odpowiadają;
    • opowiadanie: polega na przedstawieniu tematu o określonej akcji i w czasie; powinno być realizowane żywo i barwnie;
    • opis;
    • prelekcja;
    • anegdota;
    • odczyt;
    • objaśnienie lub wyjaśnienie.
  • Metody problemowe:
    • wykład problemowy;
    • wykład konwersatoryjny;
    • klasyczna metoda problemowa;
  • Metody aktywizujące:
    • metoda przypadków;
    • metoda sytuacyjna;
    • inscenizacja;
    • gry dydaktyczne:
      • symulacyjne;
      • decyzyjne;
      • psychologiczne;
    • seminarium;
    • dyskusja dydaktyczna:
      • związana z wykładem;
      • okrągłego stołu;
      • wielokrotna;
      • burza mózgów;
      • panelowa;
      • metaplan.
  • Metody eksponujące:
    • film;
    • sztuka teatralna;
    • ekspozycja;
    • pokaz połączony z przeżyciem.
  • Metody programowane:
    • z użyciem komputera;
    • z użyciem maszyny dydaktycznej;
    • z użyciem podręcznika programowanego.
  • Metody praktyczne:

Funkcje metod nauczania

Metody spełniają następujące funkcje:

  • służą zapoznaniu uczniów z nowym materiałem;
  • zapewniają utrwalenie zdobytej wiedzy;
  • umożliwiają kontrolę i ocenę stopnia opanowania wiedzy.

Przypisy

  1. a b W. Okoń: Słownik pedagogiczny. Warszawa: PWN, 1992.

Linki zewnętrzne