Metro w Baku

Metro w Baku
metro
Logotyp

Pociąg serii 81 na stacji Avtovağzal
Państwo

 Azerbejdżan

Lokalizacja

Baku

Operator

Bakı Metropoliteni[1]

Liczba linii

3

Lata funkcjonowania

od 1967

Dzienna
liczba pasażerów

500–700 tys. (2013)[2]

Infrastruktura
Schemat sieci
Bakijskie metro w kwietniu 2021 r.
Długość sieci

ponad 35 km

Rozstaw szyn

1520 mm[3]

Napięcie zasilania

825 V DC

Liczba stacji

26 pasażerskie
1 techniczna

Liczba zajezdni

1

Tabor
Liczba pojazdów

330

Strona internetowa
Portal Transport szynowy

Metro w Baku (azer. Bakı Metropoliteni) – system metra w Baku, stolicy Azerbejdżanu. Jest to jedyny system kolei podziemnej w tym kraju. Został on uruchomiony w 1967 i składa się z trzech linii o łącznej długości ponad 38 km, na których zlokalizowane są 26 stacje pasażerskie. Ponadto w systemie pracuje jedna stacja techniczna.

Historia

Tabor bakijskiego metra w zajezdni Nərimanov

W latach 30. XX w. pojawiły się pierwsze plany budowy metra w Baku, ale decyzję o jej rozpoczęciu podjęto dopiero w latach 40. Pierwsze prace ruszyły w 1951, ale przerwano je dwa lata później ze względów finansowych oraz trudnych warunków hydrogeologicznych[2].

W 1960 budowa została wznowiona, jednak w związku z rozwojem miasta zmienione zostały przebiegi linii oraz kolejność budowy odcinków. Z uwagi na położenie Baku porzucono charakterystyczny dla systemów metra w miastach byłego ZSRR układ trójkątny z trzema przecinającymi się liniami. Obrano wariant z dwoma liniami eliptycznymi krzyżującymi się przy dworcu kolejowym. Ponadto uproszczona została konstrukcja stacji przesiadkowej, dla której przyjęto założenie, że pociągi obydwu linii będą korzystać z jednego peronu[2].

6 listopada 1967, w 50. rocznicę rewolucji październikowej, jako piąty system kolei podziemnej w ZSRR po Moskwie, Leningradzie, Kijowie i Tbilisi, zostało uruchomione metro w Baku. Pierwszy odcinek czerwonej linii 1 liczył 6,5 km i składał się z 5 stacji. Rok później natomiast uruchomiony został 2,2-kilometrowy odcinek będący zaczątkiem zielonej linii 2, który kończył się na planowanej stacji przesiadkowej 28 Aprel będącej wówczas stacją wspólną obydwu nitek[2]. W 1979 otwarto stację techniczną Elektrodepo, a do 1989[4] linie były wydłużane etapami[2].

Po rozpadzie ZSRR sytuacja polityczna Azerbejdżanu stała się niepewna i panował w nim kryzys ekonomiczny, w związku z czym, mimo trwających prac nad kolejnymi odcinkami, przerwano rozbudowę bakijskiego metra i nastąpiła dłuższa przerwa w rozwoju systemu. W 1993 stację przesiadkową[2], której nazwę zmieniono rok wcześniej na 28 May[4], rozbudowano o osobny peron dla linii 2 tworząc stację Cəfər Cabbarlı, co pozwoliło połączyć obydwa fragmenty tej nitki. Rok później miały miejsce dwa zamachy, w których zginęło 27 osób, a 107 zostało rannych. W 1995 natomiast doszło do pożaru pociągu w tunelu. W wypadku śmierć poniosło 289 pasażerów, zaś 265 było rannych. Za jego przyczynę oficjalnie uznano usterkę elektryczną, ale nie wykluczono możliwości sabotażu. Następne powiększenie systemu metra w Baku miało miejsce w 2002, kiedy to rozpoczęto eksploatację stacji Həzi Aslanov wybudowanej przy wsparciu finansowym Unii Europejskiej. W 2008 ponownie rozbudowano przesiadkową stację linii 2[2], a do 2011 otwierano kolejne stacje tej linii[4]. System miał wówczas długość 34,6 km[2].

19 kwietnia 2016 uruchomiona została fioletowa linia 3 bakijskiego metra. Jej uroczystego otwarcia dokonał prezydent kraju İlham Əliyev[3]. Po tej rozbudowie system osiągnął długość ponad 35 km[5].

W lutym 2018 podpisana została umowę z rosyjskim przedsiębiorstwem Mietrowagonmasz na dostawę 2 sztuk 5-członowych pociągów[6].

31 marca 2020 ze względu na pandemię COVID-19 metro zostało tymczasowo zamknięte[7]. Ponowne zamknięcie nastąpiło od 19 października 2020 do 31 maja 2021[8].

Chronologia

DataLiniaOdcinek lub stacja
6 listopada 19671Bakı SovetiNəriman Nərimanov[4]
22 lutego 19682Şaumyan28 Aprel[4]
5 maja 19701Nəriman NərimanovUlduz[4]
6 listopada 1972UlduzNeftçilər[4]
31 grudnia 1976228 AprelNizami[4]
28 marca 19791Elektrodepo (stacja techniczna)[4]
31 grudnia 19852NizamiMemar Əcəmi[4]
28 kwietnia 19891NeftçilərƏhmədli[4]
27 grudnia 19932Cəfər Cabbarlı[4]
10 grudnia 20021ƏhmədliHəzi Aslanov[4]
9 października 20082Memar ƏcəmiNəsimi[4]
30 grudnia 2009NəsimiAzadlıq prospekti[4]
29 sierpnia 2011Azadlıq prospektiDərnəgül[4]
19 kwietnia 20163Memar Əcəmi-2Avtovağzal[3]
29 maja 20213Avtovağzal8 Noyabr[9]

Zmiany nazw

Data zmianyStara nazwaNowa nazwa
11 maja 1990ŞaumyanXətai[4]
9 kwietnia 199226 Bakı komissarıSahil[4]
28 Aprel28 May[4]
27 kwietnia 1992AvroraQara Qarayev[4]
XI Qızıl Ordu20 Yanvar[4]
1 stycznia 1993ElektrodepoBakmil[4]
25 kwietnia 2008Bakı Sovetiİçərişəhər[4]
30 grudnia 2011Məşədi ƏzizbəyovKoroğlu[4]

Plany

Schemat planowanego układu linii

Do 2030 planowane jest wydłużenie fioletowej linii 3 i zamknięcie w okrąg zielonej linii 2, a ponadto wybudowanie dwóch kolejnych linii – żółtej i niebieskiej[3]. Wówczas system ma składać się łącznie z 76 stacji i 5 linii o długości 119 km[5].

Linie

LiniaTrasaData otwarciaLiczba stacji
1İçərişəhərHəzi Aslanov6 listopada 196712[4]
2XətaiDərnəgül22 lutego 196810[4]
3Avtovağzal8 Noyabr19 kwietnia 20163[3]

Interaktywna mapa

Geographylogo.svg
Bakijskie metro w kwietniu 2021 r.

     Linia 1

     Linia 2

     Autonomiczna część linii 2

     Odcinek wspólny linii 1 i 2

     Linia 3

     Odcinki w budowie

Przypisy

  1. Bakı Metropoliteni: About „Baku Metropolitan” CJSC. metro.gov.az. [dostęp 2016-04-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-26)]. (ang.).
  2. a b c d e f g h Witold Urbanowicz. Metro na Kaukazie – Baku. „Rynek Kolejowy”. 10/2013, s. 84-86. Warszawa: Zespół Doradców Gospodarczych „Tor”. ISSN 1644-1958. (pol.). 
  3. a b c d e Baku inaugurates third metro line. railwaygazette.com, 2016-04-19. [dostęp 2016-04-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-26)]. (ang.).
  4. a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z Bakı Metropoliteni: Tarix. metro.gov.az. [dostęp 2016-04-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-28)]. (azer.).
  5. a b Aynur Karimova: Long-awaited subway stations open. azernews.az, 2016-04-19. [dostęp 2016-04-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-26)]. (ang.).
  6. Metrowagonmash dostarczy nowe składy metra dla Baku. infotram.pl, 2018-02-23. [dostęp 2018-02-26].
  7. Metro w Baku zamknięte do 20 kwietnia, TransInfo [dostęp 2022-01-18] (pol.).
  8. Baku metro extended, Railway Gazette International, 3 czerwca 2021 [dostęp 2022-01-18] (ang.).
  9. Baki. urbanrail.net. [dostęp 2022-02-19]. (ang.).

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Green pog.svg
Shiny green button/marker widget.
Baku Subway logo.jpg
Новый логотип Бакинсокго метрополитена. 2014 год.
Bakı Metropoliteni konseptual inkişaf sxemi.jpg
Autor: Hasanalizade, Licencja: CC BY-SA 4.0
Bakı Metropoliteni konseptual inkişaf sxemi
Bakü metro garı.jpg
(c) President.az, CC BY 4.0
Subway trains 81-717/714, 81-717m/714m and 81-760B/761B/763B. Nariman Narimanov's depot, Baku Metro
Coat of arms of Baku.svg
The Coat of arms of Baku
Baku Metro location map.svg
Autor: Szczecinolog, Licencja: CC BY-SA 4.0
Baku Metro location map