Mgławica
 | Ten artykuł należy dopracować |
Mgławica – obłok gazu i pyłu międzygwiazdowego lub bardzo rozległa otoczka gwiazdy (dawniej również tak nazywano galaktyki).
W przestrzeni kosmicznej liczne są niewidoczne obłoki gazu, możliwe do wykrycia tylko dzięki analizie ich widma w niewidzialnych dla oka zakresach. Ośrodek międzygwiazdowy gromadzi się w spiralnych ramionach galaktyk i jest w ciągłym ruchu. Jego tworzywo stanowią w 99% wodór i hel, zaś reszta to inne gazy oraz pył.
Do mgławic należą także obłoki molekularne składające się głównie z wodoru dwuatomowego H2 i tlenku węgla CO. Mają one temperaturę ok. 10 K. Miejscami zbijają się w gęste skupiska, będąc kolebką nowych gwiazd. Rozmiary, temperatura i skład molekularny obłoku determinują rozmiary i przebieg życia rodzących się gwiazd (np. mgławica Oriona).
Typy mgławic
Znane są następujące typy mgławic:
- ciemne – całkowicie pochłaniające światło widzialne i nadfiolet – miejsce powstawania gwiazd (globule Boka)
- refleksyjne – o słabym blasku pochodzącym od odbitego i rozproszonego światła gwiazd
- emisyjne – jasne, gdzie gaz ogrzewany jest do ok. 10000 K przez promieniowanie pobliskich gorących gwiazd
- planetarne – zewnętrzne warstwy umarłej gwiazdy ogrzewane przez znajdującego się w ich wnętrzu białego karła
Historia
W roku 1771 Charles Messier (1730–1817) podjął się skatalogowania wszystkich niewyraźnych plamek widzianych na niebie przez ówczesne teleskopy. Do 1784 roku na swej liście posiadał 103 obiekty. W 1888 roku powstał katalog NGC J.L.E. Dreyera, w którym oprócz obiektów Messiera znalazło się wiele innych. I tak np. Galaktykę Andromedy oznacza się jako M31 lub NGC 224.
Pierwotnie mgławicą nazywano każdy obiekt astronomiczny zawierający galaktyki poza Drogą Mleczną. Dokładniejsze, współczesne, znaczenie tego terminu stosuje się do międzygwiazdowych obłoków gazu i pyłu, które są sklasyfikowane na podstawie sposobu, w jaki świecą.
Media użyte na tej stronie
This is a Hubble Space Telescope image (right) of a vast nebula called NGC 604, which lies in the neighboring spiral galaxy M33, located 2.7 million light-years away in the constellation Triangulum.
This is a site where new stars are being born in a spiral arm of the galaxy. Though such nebulae are common in galaxies, this one is particularly large, nearly 1,500 light-years across. The nebula is so vast it is easily seen in ground-based telescopic images (left).
At the heart of NGC 604 are over 200 hot stars, much more massive than our Sun (15 to 60 solar masses). They heat the gaseous walls of the nebula making the gas fluoresce. Their light also highlights the nebula's three-dimensional shape, like a lantern in a cavern. By studying the physical structure of a giant nebula, astronomers may determine how clusters of massive stars affect the evolution of the interstellar medium of the galaxy.
The nebula also yields clues to its star formation history and will improve understanding of the starburst process when a galaxy undergoes a "firestorm" of star formation. The image was taken on January 17, 1995 with Hubble's Wide Field and Planetary Camera 2. Separate exposures were taken in different colors of light to study the physical properties of the hot gas (17,000 degrees Fahrenheit, 10,000 degrees Kelvin