Mi último adiós

Autograf pierwszej zwrotki Mi último adiós

Mi último adiós (pol. Moje ostatnie pożegnanie)^[1] – wiersz autorstwa José Rizala z 1896^[2].

Stworzony w czasie pobytu poety w manilskim Fuerte Santiago^[3], niedługo przed jego egzekucją, zleconą przez hiszpańskie władze kolonialne^[4]. Okoliczności jego powstania do dziś są przedmiotem polemik i dyskusji. Oryginał utworu, odznaczający się regularnym, starannym pismem, nie zawiera poprawek czy skreśleń. Złożony, został następnie ukryty w lampce^[5] nocnej na alkohol, którą Rizal przekazał jednej ze swoich sióstr w czasie przedśmiertnego widzenia. W ten sposób uzyskany tekst został skopiowany^[6], następnie zaś przeszmuglowany do Hongkongu, gdzie ukazał się drukiem w styczniu 1897^[7][8].

Napisany aleksandrynem^[9], składa się z czternastu^[10] pięciowersowych strof^[11]. Stanowi przepełnione pasją pożegnanie podmiotu lirycznego z ukochaną, nieomal deifikowaną ziemią ojczystą^[12]. Jednocześnie można się w nim doszukać wolty politycznej, ostatecznego opowiedzenia się za walką o niepodległe Filipiny^[13].

Pierwotnie pozbawiony tytułu^[14], opublikowany został początkowo jako Mi último pensamiento^[15], później dopiero zaś we współcześnie znanej formie^[16].

Stanowi najlepiej znany utwór poetycki Rizala^[17], jest powszechnie uznawany za arcydzieło^[18][19][20]. Szybko zyskał znaczący rozgłos, doczekał się ostatecznie tłumaczeń w przeszło stu językach^[21], jak również rozległego korpusu poświęconej sobie literatury krytycznej. Jego fragmenty zostały umieszczone na pomniku w Lunecie, parku miejskim w stołecznej Manili^[22][23], jest też częścią pomnika Rizala w Madrycie^[24]. Regularnie recytowany podczas obchodów świąt narodowych, zarówno w przeszłości^[25][26], jak i współcześnie^[27][28][29].

Stanowi inspirację bądź przewija się jako motyw w tekstach rozmaitych filipińskich literatów, choćby Esperanzy L. Baxter^[30], Bernardo P. Garcii czy Fernando Canona^[31].

Przypisy