Miasta w Polsce

Rozmieszczenie miast w Polsce (stan z 1 stycznia 2019)
Budynki Warsaw Spire – Warszawa
Wawel – Kraków
Stary Ratusz – Wrocław
Księży Młyn – Łódź
(c) Krzysztof Rakowski, CC BY-SA 3.0
Rynek Sienny – Szczecin
(c) Kazimierz Mendlik, CC BY-SA 3.0
Opera Nova – Bydgoszcz
Panorama Starego Miasta – Lublin
Kamienica Ginzburga – Białystok
Spodek – Katowice

Miasta w Polscemiejscowości podstawowe w Polsce o charakterze miejskim, posiadające prawa miejskie. Od 1 stycznia 2022 roku na terenie Polski są 964 miasta, w tym 302 samodzielne gminy miejskie, w tym 107 miast prezydenckich, 66 miast na prawach powiatu, 37 miast powyżej 100 000, 18 miast będących siedzibami władz wojewódzkich, 11 miast będących siedzibami sądu apelacyjnego[1].

W polskich miastach organem wykonawczym będącym jednocześnie organem administracji publicznej jest prezydent miasta lub burmistrz. Organem stanowiącym i kontrolnym jest rada miejska lub rada miasta i gminy.

Miasta prezydenckie, w tym miasta na prawach powiatu, wojewódzkie i będące siedzibami sądu apelacyjnego

Miasto zarządzane przez prezydenta miasta (tzw. miasto prezydenckie, obecnie 107) to odpowiednik anglojęzycznego city. Status ten nadawany jest z mocy prawa wszystkim miastom powyżej 100 000 mieszkańców (obecnie 37) oraz miastom na prawach powiatu (obecnie 66), przy czym w stanie na rok 2022 wszystkie miasta spełniające warunek pierwszy spełniają również drugi (w przeszłości wyjątkiem był Wałbrzych). Istnieją jednak wyjątki uwarunkowane politycznie lub historycznie niespełniające żadnego z obydwu ww. kryteriów: status ten zachowały m.in. 3 stolice dawnych województw (Piła, Ciechanów, Sieradz), a także 38 innych miejscowości nienależących do żadnej z ww. kategorii, które zachowały go z różnych względów historycznych. Spośród 37 miast powyżej 100 000 mieszkańców 18 jest siedzibą wojewody lub sejmiku wojewódzkiego i nosi nieformalne określenie miasta wojewódzkiego. 11 spośród nich jest siedzibą sądu apelacyjnego i innych ponadregionalnych instytucji, stanowiąc główne ośrodki administracyjno-gospodarcze kraju, wśród nich jego stolicę jako jedyne miasto o ponadmilionowej populacji i jedyne, odnośnie którego obowiązuje dedykowana tzw. ustawa warszawska regulująca niektóre szczegółowe zagadnienia nieujęte w ustawach o samorządzie gminnym i samorządzie powiatowym.

Miasta te to (kursywą oznaczono miasta na prawach powiatu, pogrubioną czcionką miasta wojewódzkie, a gwiazdką* miasta będące siedzibami sądu apelacyjnego):

Statystyki miast w Polsce

W roku 1997 w miastach mieszkało 61,89% ludności Polski i był to najwyższy wynik w historii[2].

Polskie miasta należą do następujących przedziałów wielkości pod względem liczby mieszkańców (według danych Głównego Urzędu Statystycznego z 1 stycznia 2020)[3]:

  • 1 miasto powyżej 1 000 000
  • 4 miasta od 500 000 do 999 999:
  • 6 miast od 250 000 do 499 999:
  • 26 miast od 100 000 do 249 999:
  • 46 miast od 50 000 do 99 999
  • 94 miasta od 25 000 do 49 999
  • 221 miast od 10 000 do 24 999
  • 187 miast od 5000 do 9999
  • 220 miast od 2500 do 4999
  • 140 miast od 1000 do 2499
  • 9 miast poniżej 1 000.

Najludniejsze miasta w Polsce

Największe miasta w Polsce według liczby mieszkańców (31 marca 2021 - wyniki NSP 2021)[4]:

Lp.MiastoWojewództwoLiczba
mieszkańców
Gęstość zaludnienia

[osoby/km²]

1.POL Warszawa COA.svg Warszawamazowieckie1 860 2813597
2.POL Kraków COA.svg Krakówmałopolskie800 6532450
3.Herb wroclaw.svg Wrocławdolnośląskie672 9292298
4.POL Łódź COA.svg Łódźłódzkie670 6422287
5.POL Poznań COA.svg Poznańwielkopolskie546 8592088
6.POL Gdańsk COA.svg Gdańskpomorskie486 0221855
7.POL Szczecin COA.svg Szczecinzachodniopomorskie396 1681318
8.POL Bydgoszcz COA.svg Bydgoszczkujawsko-pomorskie337 6661919
9.POL Lublin COA 1.svg Lublinlubelskie334 6812270
10.POL Białystok COA.svg Białystokpodlaskie294 2422881

Największe miasta w Polsce pod względem powierzchni

Największe miasta w Polsce według powierzchni[5]:

Lp.MiastoWojewództwoPowierzchnia [ha]
1.POL Warszawa COA.svg Warszawamazowieckie51 724
2.POL Kraków COA.svg Krakówmałopolskie32 685
3.POL Szczecin COA.svg Szczecinzachodniopomorskie30 060
4.POL Łódź COA.svg Łódźłódzkie29 325
5.Herb wroclaw.svg Wrocławdolnośląskie29 282
6.POL Zielona Góra COA.svg Zielona Góralubuskie27 832
7.POL Gdańsk COA.svg Gdańskpomorskie26 196
8.POL Poznań COA.svg Poznańwielkopolskie26 191
9.POL Świnoujście COA 1.svg Świnoujściezachodniopomorskie20 207
10.POL Dąbrowa Górnicza COA.svg Dąbrowa Górniczaśląskie18 873

Najstarsze miasta w Polsce na prawie niemieckim

W XIII wieku lokowano 230 miast. Na Śląsku 128, w Wielkopolsce 38, w Małopolsce 29, w ziemiach łęczyckiej i sieradzkiej 17, na Kujawach i w ziemi dobrzyńskiej 9, na Pomorzu Gdańskim 5 i na Mazowszu 4[6].

Najnowsze miasta w Polsce

Prawa miejskie regularnie nadawane są kolejnym miejscowościom. Po 1990 roku nowe miasta nie zostały utworzone jedynie w latach 1995, 1999, 2002, 2012 i 2013. Najnowszymi miastami w kraju są:

Lista miast w Polsce w porządku alfabetycznym

Poniższa lista zawiera miasta w Polsce w porządku alfabetycznym. W nawiasach kod województwa według ISO 3166-2:PL (z użyciem polskich znaków).

Skróty nazw województw:

Indeks

ABCĆDEFGHIJKLŁMNOPRSŚTUWZŻ

A

Plac Tadeusza Kościuszki – Aleksandrów Łódzki

   (wróć do indeksu)

B

Bardo
Rynek – Bielsko-Biała

   (wróć do indeksu)

C

Rynek – Cieszyn
Jasna Góra – Częstochowa

   (wróć do indeksu)

Ć

Ruiny zamku – Ćmielów

   (wróć do indeksu)

D

Dobczyce

   (wróć do indeksu)

E

Stare Miasto – Elbląg

   (wróć do indeksu)

F

   (wróć do indeksu)

G

Estakada kolejowa – Gorzów Wielkopolski

   (wróć do indeksu)

H

   (wróć do indeksu)

I

   (wróć do indeksu)

J

Ratusz – Jarocin

   (wróć do indeksu)

K

Kazimierz Dolny
Rynek – Korfantów

   (wróć do indeksu)

L

(c) Zbigniew Czernik, CC BY-SA 3.0
Rynek – Lubawa

   (wróć do indeksu)

Ł

Plac Wolności – Łódź

   (wróć do indeksu)

M

Mikołajki
Rynek – Mrocza

   (wróć do indeksu)

N

Bazylika – Nysa

   (wróć do indeksu)

O

Ratusz – Opole

   (wróć do indeksu)

P

Stary Rynek – Poznań
Rynek – Prudnik
Rynek – Pułtusk

   (wróć do indeksu)

R

Ratusz – Rzeszów

   (wróć do indeksu)

S

Zamek Sielecki – Sosnowiec
Zamek – Sucha Beskidzka
Park – Syców

   (wróć do indeksu)

Ś

Rynek – Świecie

   (wróć do indeksu)

T

   (wróć do indeksu)

U

Sanktuarium – Ustrzyki Dolne

   (wróć do indeksu)

W

Pałac – Wleń

   (wróć do indeksu)

Z

Ratusz – Zielona Góra

   (wróć do indeksu)

Ż

   (wróć do indeksu)

Zobacz też

Przypisy

  1. 10 nowych miast na mapie Polski. 10 nowych miast na mapie Polski od 1 stycznia 2022 roku.
  2. Nowe miasta Polski w XXI w.
  3. Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2020 roku, Główny Urząd Statystyczny [dostęp 2020-07-22].
  4. P4182: Ludność w miejscowościach statystycznych (Narodowy Spis Powszechny 2021), Bank Danych Lokalnych, 19 września 2022 [dostęp 2022-09-20].
  5. Rocznik Demograficzny 2019, Główny Urząd Statystyczny [dostęp 2019-10-16].
  6. Maria Bogucka, Henryk Samsonowicz, Dzieje miast i mieszczaństwa w Polsce przedrozbiorowej, Wrocław [etc.]: Ossolineum, 1986, s. 84–88, ISBN 83-04-01701-6, OCLC 835853938.
  7. Dz.U. z 2021 r. poz. 1395.
  8. Dz.U. z 2020 r. poz. 1332.
  9. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26 lipca 2019 r. w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast oraz nadania niektórym miejscowościom statusu miasta (Dz.U. z 2019 r. poz. 1416).
  10. Nowe miasta w Polsce. [dostęp 2019-01-01].
  11. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 lipca 2017 r. w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast, nadania niektórym miejscowościom statusu miasta, zmiany nazwy gminy oraz siedzib władz niektórych gmin (Dz.U. z 2017 r. poz. 1427).
  12. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 lipca 2016 r. w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast, nadania niektórym miejscowościom statusu miasta oraz zmiany nazwy gminy Dz.U. z 2016 r. poz. 1134.
  13. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 lipca 2015 r. w sprawie ustalenia granic niektórych miast, nadania niektórym miejscowościom statusu miasta, ustalenia granic oraz zmiany nazw i siedzib władz niektórych gmin Dz.U. z 2015 r. poz. 1083.
  14. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 29 lipca 2014 r. w sprawie połączenia gmin, ustalenia granic niektórych gmin i miast, nadania niektórym miejscowościom statusu miasta oraz zmiany siedziby władz gminy Dz.U. z 2014 r. poz. 1023.
  15. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 lipca 2013 r. w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast, nadania niektórym miejscowościom statusu miasta oraz zmiany siedziby władz gminy Dz.U. z 2013 r. poz. 869.

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

Herb Polski.svg
Uproszczony obraz godła Polski; oficjalne godło: Coat of arms of Poland-official.png
Krakau Wawel Wisla.jpg
(c) Hstoffels, CC-BY-SA-3.0
Widok Wawelu od strony Wisly, zdjecie z holenderskiej Wikipedii
Park sycow.JPG
Autor: Kanion, Licencja: CC BY-SA 3.0
Fragment dawnego parku pałacowego w Sycowie
Widok na Dobczyce z baszty murów obronnych.jpg
Autor: Krzysztof Cabak, Licencja: CC BY-SA 4.0
Widok na Dobczyce z baszty murów obronnych
Kościół św Jana Chrzciciela w Biskupicach (Nemo5576).jpg
Autor: Nemo5576, Licencja: CC BY 3.0
Kościół św. Jana Chrzciciela w Zabrzu-Biskupicach.
Northern frontage of the Market Square in Swiecie 02.jpg
Autor: Krzysztof Golik, Licencja: CC BY-SA 4.0
Northern frontage of the Market Square in Świecie, Kuyavian-Pomeranian Voivodeship, Poland
Góry Bardzkie.JPG
Autor: Poconaco, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Zespół przyrodniczo-krajobrazowy Obryw skalny.
Ratusz Jarocin 2020.jpg
Autor: Ethize, Licencja: CC BY-SA 4.0
Jarocin, ratusz
Widok Kazimierz Dolny.jpg
Autor: Elapros, Licencja: CC BY-SA 4.0
Widok z Góry Trzech Krzyży
Bielsko-Biała Rynek nocą 2.jpg
Autor: Urząd Miejski w Bielsku-Białej, Licencja: CC0
Bielsko-Biała Rynek nocą 2
Sucha (js).jpg
Autor: Jerzy Strzelecki, Licencja: CC BY-SA 3.0
zamek w Suchej Beskidzkiej
Rynek w Pułtusku - widok z wieży zamku.jpg
Autor: Sylwester Górski, Licencja: CC BY-SA 4.0
Rynek w Pułtusku - widok z wieży zamku
Sanktuarium Matki Boskiej Bieszczadzkiej, Ustrzyki Dolne, pow. bieszczadzki.jpg
Autor: Karak67, Licencja: CC BY-SA 4.0
Sanktuarium Matki Boskiej Bieszczadzkiej, Ustrzyki Dolne, pow. bieszczadzki
Mrocza market square11.jpg
Autor: Pit1233, Licencja: CC0
Rynek miejski w Mroczy
7861 Gdynia, zespół dworca kolejowego.JPG
Autor: Barbara Maliszewska, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Gdynia, zespół dworca kolejowego, 1950-1959
Lublin Old Town Skyline.jpg
Autor: Max Dziekański, Licencja: CC BY-SA 4.0
Skyline of the historic Old Town in the City of Lublin, Poland (EU), is considered one of the oldest districts of Lublin. The meticulously preserved skyline brings a genuine fairytale mood to observers, and is unique both in the scale of Poland, and the European Union. The Old Town is a World-class heritage, as it blends Romanesque, Medieval, Renaissance and Gothic styles of architecture along with both local and Italian influences. It inspired generations of artists, tourists, and citizens, propelling city's experience economy strategy as one of its main large-scale attractions. The picture was taken in 2019 from the viewpoint placed at the rooftop garden of a modern shopping mall located near Lublin Castle terraces.
Kielce06DSC 0234.JPG
Autor: Wistula, Licencja: CC BY 3.0
Ehemaliger Bischofspalast in Kielce
LocationEurope.png
World map depicting Europe.
Gorzów Wlkp. estakada kolejowa.JPG
Autor: azor98, Licencja: CC BY-SA 4.0
Gorzów Wlkp. estakada kolejowa; najdłuższy zabytek techniki w Polsce
Ratusz w Opolu - calosc.jpg
Autor: Raddeck, Licencja: CC BY-SA 3.0
Widok od strony skrzyżowania ulicy Koraszewskiego i Młyńskiej
Lodz Fabryka Scheiblera Tymienieckiego 2010-05.jpg
Autor: JDavid, Licencja: CC BY-SA 3.0
Fabryka Scheiblera w Łodzi od ul. Tymienieckiego
Dzielnica staromiejska w Toruniu jpg.DSCN7296ps.jpg
Autor: Wiesław Gwizdalski, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Toruń dzielnica staromiejska - w tle kościół parafialny, obecnie katedra p.w. św. Jana Chrzciciela i Jana Ewangelisty (zabytek nr A/275/244)
Gdańsk. Kościół Św. Katarzyny - panoramio.jpg
(c) Krzysztof Rakowski, CC BY-SA 3.0
Gdańsk. Kościół Św. Katarzyny
1004 Aleksandrów Łódzki EZG 1.jpg
© Mateusz War. / Wikimedia Commons, CC BY-SA 3.0
Plac Tadeusza Kościuszki w Aleksandrowie Łódzkim (powiat zgierski, województwo łódzkie), Polska
2012 .O8 .29 - Wyspa Młyńska , widok z wyspy - panoramio (3).jpg
(c) Kazimierz Mendlik, CC BY-SA 3.0
2012 .O8 .29 - Wyspa Młyńska , widok z wyspy
Ratusz-POL, Rzeszów.jpg
Autor: Mach240390, Licencja: CC BY 4.0
Ratusz na Rynku w Rzeszowie.
Cieszyn 001 - Rynek.jpg
Autor: SuperGlob, Licencja: CC BY 3.0
Cieszyn, Ratusz w Cieszynie
Cmielow 20060620 0909.jpg
Autor: Jakub Hałun, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Ruiny zamku w Ćmielowie
View of Hel.jpg
Autor:DerHexer (Talk), Licencja: CC BY-SA 3.0
Picture taken in Hel after Wikimania 2010 conference.
Korfantów Market Square.jpg
Autor: Daviidos, Licencja: CC BY-SA 4.0
Ring in Korfantów / Friedland O.S.
Radom komisja wojewódzka.jpg
Autor: Rafał T, Licencja: CC BY 3.0
Budynek komisji wojewódzkiej w Radomiu
Warsaw Spire, Poland 22 June 2016.jpg
Autor: AGC Glass Europe, Licencja: CC BY 2.0
1The Warsaw Spire is a complex of Neomodern office buildings in Warsaw, Poland constructed by the Belgian real estate developer Ghelamco. It consists of a 220-metre main tower with a hyperboloid glass facade, Warsaw Spire A, and two 55-metre auxiliary buildings, Warsaw Spire B and C. The main tower is the second tallest building in Warsaw and also the second highest in Poland.
Archikatedra poznańska 04.JPG
Autor: Błażej Cisowski, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Poznań, katedra p.w. śś. Piotra i Pawła, 2 poł. XIII, XIV, XVIII, 1954-1956
Rynek i ratusz w Prudniku (2020) 02.jpg
Autor: Nowa Trybuna Opolska, Licencja: CC BY 3.0
Rynek w Prudniku
Lubawa - fontanna na Rynku - 2.jpg
(c) Zbigniew Czernik, CC BY-SA 3.0
Fontanna na rynku w Lubawie
Kościół Zesłania Ducha Świętego w Łodzi 02.jpg
Autor: Аимаина хикари, Licencja: CC0
Holy Spirit Church and Museum of Archaeology and Ethnography in Łódź
Zamek Sielecki.jpg
Autor: unknown, Licencja: CC BY-SA 2.5
Katowice - Spodek by night.jpg
Autor: Lestat (Jan Mehlich), Licencja: CC-BY-SA-3.0
Wieczorne zdjęcie hali widowiskowo-sportowej "Spodek" w Katowicach.
Elbląg - Nocny widok zza rzeki - foto Łukasz Kotyński.jpg
Autor: Lukaszkot, Licencja: CC BY-SA 4.0
Elbląg - Nocny widok na Stare Miasto zza rzeki Elbląg
Szczecin Rynek Sienny dron (1).jpg
Autor: Kapitel, Licencja: CC BY-SA 4.0
Szczecin Rynek Sienny
Czestochowa jasna-gora.jpg
Description
Częstochowa, septembre 2004.
Sanctuaire de Jasna Gora
Auteur
(WT-fr) David Le Brun
Licence
Domaine public
Ratusz2noc.jpg
Wrocław- Stary Ratusz Edytuj to w Danych Strukturalnych na Commons
2014 Nysa, zespół kościoła św. Jakuba Starszego i św. Agnieszki.JPG
Autor: Jacek Halicki, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Nysa, zespół kościoła par. p.w. św. Jakuba Starszego i św. Agnieszki, XV, XIX, po 1945
Miasta w Polsce 2019.jpg
Autor: Bjarniii, Licencja: CC BY-SA 4.0
Rozmieszczenie miast w Polsce (stan z 1 stycznia 2019 roku)
Mikołajki, lotnia.jpg
Autor: Damian Swaciński, uploaded by CLI, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Zdjęcie centrum Mikołajek wykonane z motolotni.