Michigan

Michigan

State of Michigan

stan
26. stan od 26 stycznia 1837
Pieczęć Flaga
Dewiza: Si quaeris peninsulam amoenam circumspice
Państwo	Stany Zjednoczone
Stolica	Lansing
Kod ISO 3166-2	US-MI
Gubernator	Gretchen Whitmer (D)
Powierzchnia	250 487 km²[1]
Populacja (2020) • liczba ludności	10 077 331[2]
• gęstość	68,7 os./km²
Strefa czasowa	UTC-05:00 UTC-04:00
Języki urzędowe	de iure brak de facto angielski
Położenie na mapie USA
Strona internetowa
Portal Stany Zjednoczone

Wodospad Tahquamenon w Upper Peninsula.

Michigan (wymowa:/ˈmɪʃɪɡən/) – stan Stanów Zjednoczonych, leżący w części regionu Midwest nazywanej regionem Wielkich Jezior.

Nazwa pochodzi od nazwy jeziora Michigan, poprzez język francuski wywodzącej się od słowa misshikama („wielkie jezioro”) z języka odżibwe.

Michigan leży na dwóch półwyspach – Półwysep Dolny ma większą powierzchnię i gęstość zaludnienia, Półwysep Górny, oddzielony od Półwyspu Dolnego cieśniną Mackinac łączącą jezioro Huron z jeziorem Michigan, jest ważny ze względu na turystykę i zasoby naturalne.

Geografia

W stanie obowiązują dwie strefy czasowe: w większości hrabstw UTC-05:00, a w 4 hrabstwach Upper Peninsula UTC-06:00.

Granice stanu

Stan Michigan składa się z dwóch półwyspów położonych między 82°30′ a 90°30′W: Półwyspu Górnego i Dolnego, oddzielonych cieśniną Mackinack. Na południu graniczy ze stanami Ohio i Indiana – część granic z tymi stanami to granice wodne. Zachodnia granica stanu to prawie całkowicie granice wodna na jeziorze Michigan ze stanami Illinois i Wisconsin. Dalej na północ przebiega granica lądowa części stanu Michigan położonej na Półwyspie Górnym, wyznaczona częściowo przez rzeki Menominee i Montreal ze stanem Wisconsin. Dalej następuje granica wodna na jeziorze Górnym, kolejno ze stanem Wisconsin, stanem Minnesota i kanadyjską prowincją Ontario. Od wyspy Isle Royale granica wodna między Michigan a Ontario przebiega prostoliniowo przez jezioro Górne, a od Sault Ste. Marie skręca na południe, przebiegając przez jezioro Huron. W okolicach Detroit przebiega lądowa granica Michigan i Ontario, a następnie granica wodna Michigan i Ontario na jeziorze Erie.

Powierzchnia

Powierzchnia lądowa stanu wynosi 150 504 km², powierzchnia wodna tworzona przez położoną na terenie stanu część Wielkich Jezior 99,909 km², pozostała powierzchnia wodna 3380 km². Jedynym stanem amerykańskim o większej powierzchni wodnej jest Alaska. Z powierzchnią całkowitą wynoszącą 253 793 km², Michigan jest największym stanem amerykańskim na wschód od Missisipi (uwzględniając powierzchnię wodną) i 10. ze wszystkich stanów pod względem całkowitej powierzchni.

Ukształtowanie fizyczne

Półwysep Górny jest silnie zalesiony, a na zachodzie dość górzysty. Góry Porcupine Mountains, najstarsze góry Ameryki Północnej, osiągają wysokość niemal 670 m (2000 stóp) n.p.m. i formują dział wodny między ciekami uchodzącymi do Jeziora Górnego a ciekami uchodzącymi do Jeziora Michigan. Znajduje się tu najwyższy punkt stanu, Mount Arvon, o wysokości 602 m^[3]. W 2010 roku na półwyspie mieszkało 311 361 mieszkańców^[4].

Półwysep Dolny, rozciągający się z północy na południe przez 446 km i ze wschodu na zachód przez 314 km, a zajmuje prawie 2/3 powierzchni lądowej stanu.

Orientacja geograficzna półwyspów stanu Michigan sprawia, że odległość między jego najbardziej oddalonymi punktami jest duża: Ironwood na zachodzie Górnego Półwyspu leży 1015 km od Lambertville na południowo-wschodnim krańcu Dolnego Półwyspu. Geograficzna izolacja Górnego Półwyspu od demograficznych i politycznych ośrodków stanu czyni go odrębnym gospodarczo i kulturowo – na górnym półwyspie istnieją nawet aspiracje utworzenia nowego stanu o nazwie „Superior”.

Wody

W granicach stanu leży część czterech spośród Wielkich Jezior Amerykańskich – jeziora Michigan, Jeziora Górnego, jeziora Huron i jeziora Erie, a także należące do tego samego systemu duże jezioro Saint Claire. Michigan posiada najdłuższą śródlądową linię brzegową spośród wszystkich stanów amerykańskich i najdłuższą po Alasce całkowitą linię brzegową (włączając wyspy). Najbardziej oddalony od Wielkich Jezior punkt na terenie stanu jest od nich oddalony o 137 km, najbardziej oddalony od naturalnych źródeł wody punkt stanu jest od nich oddalony o 10 km. Na obu półwyspach jest wiele jezior i mokradeł, a wybrzeże jest bardzo rozczłonkowane – główne zatoki Półwyspu Górnego to Keweenaw, Whitefish, Big Bay De Noc i Little Bay De Noc, a Półwyspu Dolnego Grand Traverse, Little Traverse, Thunder i Saginaw.

Największą rzeką stanu jest Grand River o długości 406 km^[5], jednak rzeki zlokalizowane na terenie stanu są na ogół małe, krótkie i nie niosą dużo wody. Niewiele spośród nich to rzeki żeglowne.

Ochrona przyrody

Na terenie stanu znajduje się park narodowy Park Narodowy Isle Royale. Inne chronione strefy przyrody na terenie stanu to: Keweenaw National Historical Park, Pictured Rocks National Lakeshore, Sleeping Bear Dunes National Lakeshore i Father Marquette National Memorial. Przez Michigan przechodzi także The North Country National Scenic Trail.

Podział administracyjny

83 hrabstwa stanu Michigan

Aglomeracja Detroit/Ann Arbor/Flint/Windsor jest największym regionem metropolitalnym świata położonym w więcej niż jednym kraju. Stan podzielony jest na 83 hrabstwa. Podział w niewielkim stopniu uwzględnia ukształtowanie powierzchni.

Większe miasta

Detroit Grand Rapids	Lp.	Miasto	Hrabstwo	Liczba mieszkańców (2017)[6]	Ann Arbor (c) Criticalthinker, CC-BY-SA-3.0 Lansing
	1	Detroit	Wayne	673 104
	2	Grand Rapids	Kent	198 829
	3	Warren	Macomb	135 022
	4	Sterling Heights	Macomb	132 631
	5	Ann Arbor	Washtenaw	121 477
	6	Lansing	Ingham	116 986
	7	Flint	Genesee	96 448
	8	Dearborn	Wayne	94 491
	9	Livonia	Wayne	94 105
	10	Troy	Oakland	83 813

W 2018 roku obszar metropolitalny Detroit liczył 5,7 mln mieszkańców.

Demografia

Piramida wieku

(c) JimIrwin at the English Wikipedia, CC-BY-SA-3.0

Gęstość zaludnienia w Michigan.

Spis ludności z roku 2020 stwierdza, że stan Michigan liczy 10 077 331 mieszkańców, co oznacza wzrost o 193 691 (2,0%) w porównaniu z poprzednim spisem z roku 2010. Dzieci poniżej piątego roku życia stanowią 5,7% populacji, 21,5% mieszkańców nie ukończyło jeszcze osiemnastego roku życia, a 17,7% to osoby mające 65 i więcej lat. 50,7% ludności stanu stanowią kobiety^[7].

Język

W 2010 roku najpowszechniej używanymi językami są^[8]:

• język angielski – 91,11%,
• język hiszpański – 2,93%,
• język arabski – 1,04%.

Grupy etniczne i pochodzenie

Według danych z 2019 roku, 78,2% mieszkańców stanowiła ludność biała (74,7% nie licząc Latynosów), 13,7% to ludność czarna lub Afroamerykanie, 3,3% to Azjaci, 3,0% miało pochodzenie mieszane, 0,6% to rdzenna ludność Ameryki i 0,02% to Hawajczycy i mieszkańcy innych wysp Pacyfiku. Latynosi stanowią 5,3% ludności stanu^[9].

Największe grupy stanowią osoby pochodzenia niemieckiego (18,0%), irlandzkiego (10,0%), angielskiego (8,6%), polskiego (8,0%), francuskiego lub francusko–kanadyjskiego (5,2%) i amerykańskiego (5,1%). Obecne są także duże grupy osób pochodzenia włoskiego (419,6 tys.), holenderskiego (410,6 tys.), meksykańskiego (366,4 tys.), szkockiego lub szkocko–irlandzkiego (278,8 tys.), arabskiego (221,6 tys.), europejskiego (214 tys.), szwedzkiego (121,7 tys.) i hinduskiego (116,6 tys.)^[10].

Religia

Bezdenominacyjny megakościół Woodside Bible Church w Troy.

Islamskie Centrum Ameryki w Dearborn jest największym meczetem w Ameryce Północnej.

Dane z 2014 r.^[11]:

• protestanci – 51%:
  • baptyści – 13%,
  • bezdenominacyjni – 7%,
  • luteranie – 7%,
  • pozostali – 24% (gł. kalwini, metodyści, zielonoświątkowcy i uświęceniowcy)^[12],
• brak religii – 24% (w tym: 3% agnostycy i 3% ateiści),
• katolicy – 18%,
• muzułmanie – 1,2%,
• pozostałe religie – 6% (w tym: mormoni, prawosławni, żydzi, świadkowie Jehowy, scjentyści, hinduiści, buddyści, Kościół Jedności, unitarianie uniwersaliści, irwingianie i bahaiści^[13]).

Około 70% populacji identyfikuje się z chrześcijaństwem, a największą grupą wśród nich są ewangelikalni protestanci (25%)^[11].

Według The ARDA w 2010 roku pod względem członkostwa do największych denominacji należały: Kościół katolicki (1 717 tys. członków), Zjednoczony Kościół Metodystyczny (228,5 tys.), Kościół Luterański Synodu Missouri (219,6 tys.), Kościół Ewangelicko-Luterański w Ameryce (120,6 tys.) i Narodowa Konwencja Baptystyczna USA (115,2 tys.). Lokalne bezdenominacyjne zbory ewangelikalne zrzeszały 422,9 tys. członków^[13].

Islam został wprowadzony w XX wieku, przez imigrantów z Bliskiego Wschodu^[14]. W 2010 roku stan posiada ósmą co do wielkości populację muzułmańską w Stanach Zjednoczonych, liczącą ponad 120 tys. wyznawców^[15]. Największa koncentracja wyznawców islamu występuje w hrabstwie Wayne, w Detroit^[15].

Gospodarka

Produkt krajowy brutto Michigan w 2015 roku osiągnął wartość 419,045 mld USD^[16], co uplasowało stan na 13. miejscu w Stanach Zjednoczonych^[16]. Roczny wzrost PKB w 2016 roku wyniósł 1,8% i był nieznacznie powyżej przeciętnej w Stanach Zjednoczonych (średnia dla wszystkich stanów w 2016 roku wyniosła 1,5%)^[17]. W przeliczeniu na jednego mieszkańca w 2016 roku wyniósł on 44 372 USD co uplasowało stan na 36. miejscu spośród amerykańskich stanów (średnia krajowa w 2016 wyniosła 50 577 USD)^[18].

Michgan jest największym w Stanach Zjednoczonych regionem produkcji samochodów. Na terenie stanu swoje siedziby mają Ford Motor Company (Dearborn), General Motors Corporation (Detroit) i Chrysler LLC Corporation (Auburn Hills).

Przypisy