Mieczysław Szpakiewicz

Mieczysław Szpakiewicz

Data i miejsce urodzenia	1 stycznia 1890 Sandomierz
Data i miejsce śmierci	26 czerwca 1945 Toruń
Miejsce spoczynku	Cmentarz przy ul. Józefa Wybickiego w Toruniu
Zawód, zajęcie	aktor teatralny
Narodowość	polska
Alma Mater	Uniwersytet Kazański
Stanowisko	dyrektor teatrów
Małżeństwo	Michalina
Odznaczenia

Mieczysław Szpakiewicz (ur. 1 stycznia 1890 w Sandomierzu, zm. 26 czerwca 1945 w Toruniu) – polski aktor, dyrektor, wykładowca, organizator i działacz teatralny.

Życiorys

Nagrobek Mieczysława Szpakiewicza w Toruniu

Syn Wacława i Marii z domu Jaroszyńskiej. W rodzinnym Sandomierzu ukończył gimnazjum. Absolwent Wydziału Farmacji na Uniwersytecie Kazańskim. Pobierał nauki w szkole dramatycznej, a jego debiut aktorski miał miejsce 29 stycznia 1913 w Teatrze Polskim w Warszawie (rola Niewolnika Mammei w sztuce Irydion Zygmunta Krasińskiego). Następnie grał w Płocku. Od 1914 do 1916 był aktorem Teatru Polskiego w Kijowie. Potem kształcił się nadał w Studium Teatralnym Stanisławy Wysockiej w Kijowie oraz w zespole Teatru Reduta. Od 15 sierpnia 1915 jego żoną była Michaliną Tenderenda (alias Jasińska), także aktorka^[1][2].

W kwietniu 1918 współorganizował z Marianem Brokowskim-Brykiem polski teatr objazdowy, który objeżdżał miasta ukraińskie. Po powrocie do Warszawy grał w Teatrze Polskim do 1919, Teatrze Rozmaitości od 1919 do 1921 oraz ponownie w Teatrze Reduta. Współtworzył Związek Artystów Scen Polskich i został członkiem jego zarządu głównego od 1919 do 1920 roku. Uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej z 1920 roku, w której został ranny. Wykładał na kursach instruktorskich Związku Teatrów Ludowych, w szkole dramatycznej Stanisławy Wysockiej. W 1921 został mianowany dyrektorem Teatru Narodowego w Toruniu i był nim do roku 1924. Od połowy 1924 do 1926 roku był zatrudniony w Teatrze Polskim w Poznaniu, od 1926 do 1928 w Teatrze Miejskim w Łodzi. Pod koniec 1927 roku wraz z Janiną Górską współorganizował zespół teatralny Placówka Żywego Słowa, który występował w polskich miastach z repertuarem poezji polskiej, po czym znalazł siedzibę w warszawskiej dzielnicy Powiśle (później mieścił się tam Teatr Ateneum w Warszawie). Wskutek przyczyn finansowych zespół uległ likwidacji, a M. Szpakiewicz został dyrektorem Teatru Polskiego w Katowicach, po czym od 1930 do 1938 roku pełnił funkcję dyrektora Teatru Miejskiego w Wilnie. W 1938 roku został dyrektorem Teatru Miejskiego we Lwowie^[3][4][5] i pełnił funkcję do października 1939. Publikował w dziedzinie teatralnej, miał odczyty. Dokonał przekładu dwóch książek Siergieja Wołkońskiego (Człowiek wyrazisty w 1920 i Słowo wyraziste w 1925 roku).

Po wybuchu II wojny światowej powrócił do Wilna i tam stworzył Teatr Mały. Był aresztowany przez gestapo. Po ataku Niemiec na ZSRR z 1941 roku pracował w wyuczonym zawodzie aptekarza. Po drugim zatrzymaniu przez Niemców w połowie 1943 roku był przetrzymywany jako zakładnik, po czym skierowany do obozu ciężkich robót pod Kownem. W ramach tajnego nauczania wykładał w konspiracyjnej szkole dramatycznej. Po nadejściu frontu wschodniego i wkroczeniu Armii Czerwonej do Wilna, był organizatorem reaktywacji tamtejszego polskiego teatru. Od marca 1944 do kwietnia 1945 roku piastował funkcję kierownika artystycznego i reżysera Polskiego Teatru Dramatycznego w Wilnie (debiutowała w nim aktorka Hanna Skarżanka) i organizował w tym mieście Studio Dramatyczne. Następnie brał udział w repatriacji do Torunia. Tam wraz z żoną zamieszkał przy ulicy Adama Mickiewicza 28 i zmarł 26 czerwca 1945 roku. Został pochowany na Cmentarzu przy ul. Józefa Wybickiego w Toruniu.

Stanisław Ignacy Witkiewicz zadedykował Mieczysławowi Szpakiewiczowi dramat pt. Matka z 1924 roku.

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1939)^[6]
• Złoty Krzyż Zasługi (11 listopada 1934)^[7]
• Srebrny Wawrzyn Akademicki (5 listopada 1935)^[8]

Przypisy

Bibliografia

• Mieczysław Szpakiewicz. e-wietor.pl. [dostęp 2015-03-25].
• Mieczysław Szpakiewicz. [dostęp 2015-03-25].