Miklós Kállay

Miklós Kállay

Data i miejsce urodzenia	23 stycznia 1887 Nyíregyháza
Data i miejsce śmierci	14 stycznia 1967 Nowy Jork
Premier Węgier
Okres	od 10 marca 1942 do 22 marca 1944
Poprzednik	László Bárdossy
Następca	Döme Sztójay
Minister Spraw Zagranicznych
Okres	od 7 marca 1942 do 20 maja 1942
Minister Rolnictwa
Okres	od 1932 do 1935
Zastępca sekretarza stanu w ministerstwie handlu
Okres	od 1929 do 1931
Odznaczenia

Miklós Kállay de Nagy-Kálló (ur. 23 stycznia 1887 w Nyíregyházie w Królestwie Węgier, zm. 14 stycznia 1967 w Nowym Jorku) – węgierski polityk, premier Królestwa Węgier w czasie II wojny światowej (od 9 marca 1942 do 19 marca 1944), z wykształcenia prawnik.

Kállayowie byli starą i wpływową rodziną pośród lokalnej szlachty, Miklós pracował jako namiestnik komitatu (węg. megye) Nyíregyháza w latach 1921–1929, następnie pracował jako zastępca sekretarza stanu w ministerstwie handlu (1929–1931), a także jako minister rolnictwa (1932–1935^[1]). Z powodu rozbieżności zdań z premierem Gyulą Gömbösem odszedł z aktywnego życia politycznego kraju aż do 1942 roku, kiedy regent Miklós Horthy nakazał László Bárdossyemu podać się do dymisji z nieznanych przyczyn (najprawdopodobniej chodziło o jego nieumiejętność przeciwstawienia się polityce nazistów). Wtedy, w marcu 1942 roku, zaproponował Miklósowi Kállayowi stworzenie nowego rządu. Prócz posady premiera Kállay objął także stanowisko ministra spraw zagranicznych (urzędował od 7 marca do 20 maja 1942).

Mimo że Węgry pozostały sprzymierzone z nazistowskimi Niemcami, Kállay i Horthy pozostali zasadniczo konserwatywni i obojętni faszyzmowi, a rząd węgierski odmówił w uczestniczeniu w łapankach Żydów, a także pozwolił prasie lewicowej działać bez większej ingerencji. Premier poparł wysiłki Niemiec w walce z ZSRR, jednak powoli zabiegał także o względy zachodnich mocarstw. Na początku 1943 roku Adolf Hitler zażądał usunięcia Kállaya z urzędu, co jednak nie nastąpiło. Naziści zdenerwowani polityką sojuszników rozpoczęli okupację Węgier w marcu 1944 roku, zmuszając Kállaya do ustąpienia i zastępując go bardziej uległym następcą.

Z początku Kállayowi udawało się unikać nazistów, jednak ostatecznie został złapany i wysłany najpierw do obozu koncentracyjnego Dachau, a następnie do Mauthausen. Pod koniec kwietnia 1945 roku został przeniesiony do Tyrolu razem z innymi współwięźniami, gdzie zostali uwolnieni z rąk SS przez żołnierzy Wehrmachtu (uwolnienie zakładników SS w Tyrolu Południowym). Został wyzwolony przez 5 Armię Stanów Zjednoczonych 5 maja 1945.

Po wojnie początkowo przebywał we Włoszech, a następnie wyemigrował do Stanów Zjednoczonych i opublikował swoje wspomnienia jako książkę Hungarian Premier: A Personal Account of a Nation's Struggle in the Second World War w 1954^[1].

Przypisy

Bibliografia

• Antal Ullein-Reviczky, Guerre Allemande, Paix Russe – Le Drame Hongrois. Neuchatel: Editions de la Baconniere, 1947.
• Miklós Kállay, Hungarian Premier: A Personal Account of a Nation's Struggle in the Second World War, słowo wstępne C. A. Macartney, Nowy Jork, Columbia University Press, 1954
• C. A. Macartney, October Fifteenth - A History of Modern Hungary, 1929-1945 2 t., Edinburgh University Press 1956–1957
• György Ránki, Unternehmen Margarethe: die Deutsche Besetzung Ungarns, Budapeszt, 1984
• Ignac Romsics, Hungary in the Twentieth Century, Budapeszt, Corvina Publishing House, 1999