Moc zasady

Moc zasady – ilościowa miara chemicznej „siły działania” zasad. Miarą tej mocy jest ujemny logarytm dziesiętny ze stałej dysocjacji zasady w danych warunkach temperatury i ciśnienia, oznaczany skrótem ${\displaystyle \mathrm {p} K_{b}.}$

${\displaystyle \mathrm {p} K_{b}=-\log[K_{b}],}$

gdzie ${\displaystyle K_{b}}$ to stała dysocjacji zasady. Im ${\displaystyle \mathrm {p} K_{b}}$ jest mniejsze, tym moc zasady jest większa.

Przykładowo dla NaOH:

NaOH → Na⁺ + OH⁻ (dysocjacja w wodzie),

${\displaystyle K_{b}=\mathrm {\frac {[Na^{+}][OH^{-}]}{[NaOH]}} >10^{14},\;\mathrm {p} K_{b}<-14.}$

Moc zasad organicznych

Równanie dysocjacji dla zasad organicznych ma postać^[1]:

B + H
2O ⇄ BH + OH−
.

Dla zasadowych związków organicznych zamiast pK_b współcześnie podaje się wartości pK_a (moc kwasu)^[1] (oznaczane czasem jako pK_BH⁺) dla kwasu sprzężonego BH⁺ danej zasady B^[2]:

B + H
3O+
⇄ BH+
+ H
2O.

Obie wartości skorelowane są wzorem:

pK_a + pK_b = pK_H2O = 14

Np. dla amoniaku pK_b = 4,7 a pK_a = 9,3, która to wartość odpowiada dysocjacji (jonizacji) kwasowej jonu amonowego NH+
4, a także reakcji hydrolizy tegoż jonu.

Mocne zasady

Wartości K_b mocnych zasad w wodzie są na tyle duże (około 10¹³ lub wyższe), że nie daje się ich zmierzyć bezpośrednio. Można jednak porównać ich moc w rozpuszczalnikach organicznych, np. DMSO. Mocne zasady:

• wodorotlenki litowców: LiOH, NaOH, KOH, RbOH oraz CsOH;
• wodorotlenki berylowców (bez berylu i magnezu): Ca(OH)₂, Sr(OH)₂ i Ba(OH)₂.

Zobacz też

• moc kwasu
• skala pH

Przypisy

Bibliografia

• Lech Pajdowski: Chemia Ogólna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1981. ISBN 83-01-00555-6.