Morderstwo w Orient Expressie

Morderstwo w Orient Expressie
Murder on the Orient Express
ilustracja
Autor

Agatha Christie

Tematyka

kryminalna

Typ utworu

powieść

Wydanie oryginalne
Miejsce wydania

Wielka Brytania

Język

angielski

Data wydania

1934

Wydawca

Collins Crime Club

Morderstwo w Orient Expressie (ang. Murder on the Orient Express lub Murder on the Calais Coach) – powieść detektywistyczna autorstwa Agathy Christie, z detektywem Herkulesem Poirot w roli głównej. Była drukowana w odcinkach (od 1 lipca do 30 września 1933 roku) w czasopiśmie Saturday Evening Post, a po raz pierwszy wydana w formie książkowej przez Collins Crime Club 1 stycznia 1934 roku. Jest to jedna z najbardziej znanych powieści autorki, a przy tym także klasyk w swoim gatunku.

W Stanach Zjednoczonych posłużono się alternatywnym tytułem, Murder in the Calais Coach, aby uniknąć pomyłki z powieścią Stamboul Train Grahama Greene’a, w USA znaną jako Orient Express.

Krąg podejrzanych

  • Hector MacQueen, młody Amerykanin, sekretarz i tłumacz ofiary
  • Edward Masterman, niski Brytyjczyk, kamerdyner ofiary
  • Mary Debenham, młoda Brytyjka, pracująca jako guwernantka w Bagdadzie
  • Pułkownik Robert Arbuthnot, wysoki oficer armii brytyjskiej, powracający z Indii
  • Księżna Natalia Dragomiroff, starsza przedstawicielka rosyjskiej arystokracji
  • Hildegarda Schmidt, Niemka w średnim wieku, służąca księżnej
  • Hrabia Rudolf Andrenyi, postawny węgierski dyplomata o angielskich manierach i ubiorze, podróżujący do Francji
  • Hrabina Helena Andrenyi, młoda żona hrabiego o egzotycznej urodzie
  • Greta Ohlsson, szwedzka misjonarka, powracająca do domu z wakacji
  • Caroline Hubbard, gadatliwa Amerykanka powracająca z wizyty u córki, nauczycielka w Bagdadzie
  • Antonio Foscarelli, dostojny i żywiołowy włoski biznesmen
  • Cyrus Hardman, potężny i towarzyski sprzedawca taśm do maszyn do pisania, pochodzący z Teksasu; prędko ujawnia się jako pracownik nowojorskiej agencji detektywistycznej McNeil.

Streszczenie fabuły

Po podróży Taurus Expressem z Aleppo w Syrii do Stambułu, prywatny detektyw Herkules Poirot przybywa do hotelu Tokatlian. Na miejscu otrzymuje telegram nawołujący go do prędkiego powrotu do Londynu. Z zamiarem wyjazdu tej samej nocy, instruuje konsjerża, by zarezerwował mu przedział w pierwszej klasie Simplon-Orient Expressu. Mimo że pociąg okazuje się pełny, Poirot otrzymuje kuszetkę w drugiej klasie, ale tylko dzięki interwencji Monsieur Bouca – swojego przyjaciela, również Belga, a przy tym dyrektora linii kolejowej Compagnie Internationale des Wagons-Lits. Już w pociągu, przedstawiający się nazwiskiem Ratchett Amerykanin w średnim wieku i o nieżyczliwej aparycji, oferuje Poirotowi wysokie honorarium w zamian za wykrycie autora tajemniczych listów z pogróżkami, ponieważ wierzy, że jego życie jest w niebezpieczeństwie; detektyw odmawia jednak, zrażony gburowatością potencjalnego klienta.

W Belgradzie, podczas drugiej nocy podróży, dwa dodatkowe wagony zostają doczepione do pociągu, w związku z czym M. Bouc odstępuje swój przedział w pierwszej klasie Poirotowi, a samemu przenosi się do innego wagonu. Nowy przedział Poirota okazuje się sąsiadować z przedziałem Ratchetta. Pociąg zmuszony jest do zatrzymania się w pobliżu Vinkovci w związku z zaspami śnieżnymi. Jednym z kilku nocnych incydentów, które przerywają sen Poirota, jest okrzyk dobiegający z przedziału Ratchetta. Następnego poranka, M. Bouc informuje Poirota, że Ratchett został zamordowany i prosi go o podjęcie śledztwa.

Gdy Poirot i Dr. Constantine egzaminują przedział ofiary, detektyw natrafia na fragment nadpalonej notki, na której wspomniane zostało nazwisko Daisy Armstrong, co wywołuje u niego wątpliwości związane z prawdziwą tożsamością Ratchetta. Kilka lat wcześniej bowiem, trzyletnia Daisy Armstrong została porwana przez mężczyznę nazwiskiem Cassetti, który odebrał okup, ale i tak zabił dziewczynkę. Matka Daisy, będąca wówczas w zaawansowanej ciąży, doznała szoku, co wywołało przedwczesny poród; zarówno matka, jak i dziecko zmarły, a zdruzgotany tragedią ojciec zastrzelił się. Piątą ofiarą tych wydarzeń była pokojówka, którą podejrzewano początkowo o porwanie; stres sprowokował ją do odebrania sobie życia. Cassetti został złapany, jednak uciekł z kraju po tym, jak został uniewinniony w związku ze szczegółami technicznymi. Poirot dochodzi do konkluzji, że Ratchett i Cassetti to ta sama osoba.

Po przeprowadzeniu wnikliwego dochodzenia, Poirot proponuje dwa możliwe rozwiązania kryminalnej zagadki. Albo obcy człowiek wkradł się do pociągu i zamordował Cassettiego, albo za jego śmiercią w rzeczywistości stało wszystkich dwunastu pasażerów (symbolizujących dwunastu przysięgłych) wagonu, z których każdy miał powiązania z Armstrongami. Rzekoma pani Hubbard, w rzeczywistości babcia Daisy Armstrong, znana aktorka Linda Arden, przyznaje, że druga teoria Poirota jest prawdziwa i zdesperowana prosi, aby tylko ją ukarać, jednak pełen zrozumienia dla motywu tego zabójstwa detektyw decyduje się nie wyjawiać prawdy jugosłowiańskiej policji i w zamian prezentuje im wersję o anonimowym mordercy, który zbiegł z Orient Expressu, nie zostawiając po sobie śladu pozwalającego na odkrycie jego prawdziwej tożsamości.

Odwołania w twórczości Christie

  • W Rendez-vous ze śmiercią Nadine Boyton, prosząc Poirota o darowanie winy mordercy, mówi „W sprawie Orient Expressu zrobił pan wyjątek”. Zdziwiony Poirot pyta wtedy dziewczynę, jak dotarła do niej ta informacja.
  • W Kartach na stół Hercules Poirot opowiada o zachowanym na pamiątkę narzędziu zbrodni, którym dwunastu ludzi zasztyletowało człowieka.
  • W Śmierci na Nilu Poirot sugeruje przeszukanie także własnej kabiny. Argumentuje to wspomnieniem z wydarzeń w Orient Expressie, kiedy to jeden z przedmiotów związanych z morderstwem został podrzucony do jego przedziału.
  • akcja powieści Morderstwo w Mezopotamii rozgrywa się bezpośrednio przed akcją „Morderstwa w Orient Expressie”, o czym mowa w jej finale.

Ekranizacje

Zobacz też

Przypisy

Media użyte na tej stronie

Orient Express Buchs.jpg
Autor: Murdockcrc, Licencja: CC BY-SA 4.0
The Orient Express, formally the Compagnie Internationale des Wagons-Lits, during a halt at Buchs (St. Gallen), border station between Liechtenstein and Switzerland.