Most Chwaliszewski w Poznaniu

Most Chwaliszewski

Widok około 1910
Państwo	Polska
Podstawowe dane
Data zburzenia	1968
Położenie na mapie Poznania Most Chwaliszewski
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Most Chwaliszewski
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego Most Chwaliszewski
52°24′30,50″N 16°56′21,89″E/52,408472 16,939414

Widok na Chwaliszewo w 1856 (most po lewej u dołu)

Most Chwaliszewski w Poznaniu – historyczny most drogowy na rzece Warcie, w granicach administracyjnych miasta Poznania.

Historia

Istniał od czasu średniowiecza, na wylocie ul. Wielkiej, na trakcie z Poznania przez Chwaliszewo, Ostrów Tumski, Śródkę – w kierunku wschodnim. W 1809 wybudowano nowy obiekt i była to jedyna wielka inwestycja w Poznaniu doby Księstwa Warszawskiego. Budowa kosztowała 100.910 florenów, z czego państwo dało około 84.000^[1]. Do 1878 był to obiekt drewniany, potem metalowy (od strony inżynieryjnej zaprojektowany przez Cäsara Stenzla^[2]), kratowy, nitowany (zużyto 256 ton żelaza). Miał dwa przęsła po 40 metrów długości i 4 metry wysokości każde. Wsparty na jednym murowanym filarze w nurcie Warty. Celem wyciszenia hałasu komunikacyjnego (bliskość kamienic) nawierzchnia wykonana była z kostki drewnianej (od 1880 z wbudowanym torowiskiem tramwajowym)^[3]. Od 1861 utrzymanie i konserwacja przeprawy powróciła do miasta i pobierano na ten cel podatek mostowy. Wpływy z mostowego w wysokości około 2150 talarów utrzymywały się do 1870. Rocznie przejeżdżało tędy około 193.000 koni^[2].

Po wybudowaniu w 1966 nowego mostu Bolesława Chrobrego i decyzji o przełożeniu Warty w nowe koryto, stracił na znaczeniu. Rozebrany w 1968. W jego miejscu jest dzisiaj fragment ul. Chwaliszewo.

Od grudnia 2017 w miejscu dawnego mostu eksponowany jest iluminowany zarys konstrukcji jednego jego przęsła^[4].

W sąsiedztwie wschodniego przyczółka mostu znajdował się Złoty Krzyż, zwany krzyżem chwaliszewskim. Obecnie stojący w tym miejscu krucyfiks pochodzi z 1945 roku, jednak według tradycji, krzyż w tym miejscu stoi od ponad 1000 lat.

W okolice Mostu Chwaliszewskiego, corocznie na przełomie maja i czerwca przypływały na tarło jesiotry z Bałtyku (była tu cieplejsza woda i duża ilość odpadków stanowiących pożywienie). Niektóre z ryb osiągały 2,5 metra długości i wagę powyżej 150 kg. Przybycie jesiotrów stanowiło swoistą atrakcję dla mieszkańców miasta, którzy masowo schodzili się tutaj aby obejrzeć tarło. Z nieznanych przyczyn ryby przypłynęły po raz ostatni w roku 1906^[5].

Jeszcze w okresie międzywojennym, nocami, pod mostem, przechowywane były w specjalnych łodziach z otworami, beczki ze świeżymi rybami, które sprzedawano na targowisku Wolnica przy Świętym Wojciechu^[6].

Wydarzenia

W 1843 miał przy moście miejsce incydent z carem rosyjskim Mikołajem I Romanowem, nazywany Wystrzałem na Chwaliszewie (podejrzewano zamach lub spisek)^[7].

Podczas powstania wielkopolskiego w 1846 roku na moście doszło do potyczki pomiędzy Prusakami i powstańcami zamierzającymi zaatakować Fort Winiary, by uwolnić przetrzymywanych tam więźniów politycznych. Władze otrzymały informację o tym, że przez most przejadą wozy z ochotnikami z Runowa i Biernatek pod dowództwem Hipolita Trąpczyńskiego - leśniczego z Kórnika. Prusacy urządzili zasadzkę, w wyniku której uniemożliwiono powstańcom dotarcie do Cytadeli i zabito kilku ochotników. Akcja zakończyła się niepowodzeniem^[8].

Galeria

• 

  Relikty przyczółka

• 

  Pozostałość schodów

• 

  Złoty Krzyż

• 

  Iluminowany zarys konstrukcji jednego przęsła mostu (od 2017)^[4]

Przypisy