Mostek człowieka
 Mostek człowieka. |
Mostek (ang./łac. sternum) – nieparzysta długa płaska kość stanowiąca środkową część przedniej ściany klatki piersiowej człowieka. U dzieci w miejscu złączenia trzech części mostka występuje chrząstkozrost (ang./łac. synchondrosis), który z wiekiem ulega kostnieniu, zamieniając się w kościozrost.
Rzutując mostek na kręgosłup, leży on na wysokości od 2.–3. do 9.–10. kręgu piersiowego. Dodatkowo mostek wzmocniony jest silną i bardzo elastyczną błoną (ang. sternal membrane, łac. membranum sterni), która ściśle do niego przylegając zapobiega zapadaniu się mostka podczas złamania, a także zapobiega przebiciu płuca przez złamany mostek. Kształtem zbliżony do krawata zwiększa ochronę serca, płuc i głównych naczyń krwionośnych przed skutkami urazów. Jego trzy części to rękojeść, trzon mostka i wyrostek mieczykowaty. Słowo „mostek” pochodzi od starożytnego greckiego στέρνον (sternon), co oznacza „klatkę piersiową”[1].
Budowa
Mostek to wąska, płaska kość, stanowiąca środkową część przedniej części klatki piersiowej. Górna część mostka podtrzymuje obojczyki, a jej krawędzie łączą się z chrząstkami żebrowymi dwóch pierwszych par żeber. Wewnętrzna powierzchnia mostka jest również przyczepem więzadeł mostkowo-osierdziowych. Jego szczyt jest również połączony z mięśniem mostkowo-obojczykowo-sutkowym. Mostek zbudowany jest z istoty gąbczastej zawierającej szpik kostny czerwony, pokrytej cienką warstwą istoty zbitej. Jest ona najgrubsza w górnej części rękojeści. Kształt tej kości od dawna był utożsamiany z krótkim, greckim mieczem. Stąd nazwy dla jego trzech składowych części[2]:
- rękojeść mostka (ang. manubrium of sternum, łac. manubrium sterni) to górna część mostka mająca postać czworokątnej kości płaskiej, do której powierzchni górno-bocznej przyczepiają się obustronnie obojczyki, natomiast do powierzchni bocznej – obustronnie I para żeber. Na brzegu górnym znajduje się płytkie wcięcie szyjne (ang. jugular notch, łac. incisura jugularis, jugulum). Dolny brzeg rękojeści mostka z trzonem mostka łączy się przez chrząstkozrost, który z wiekiem przekształca się w kościozrost. Miejsce połączenia się rękojeści i trzonu mostka wytwarza widoczne u osób szczupłych, a wyczuwalne u wszystkich, poprzeczne wzniesienie nazywane kątem mostka (ang. sternal angle, łac. angulus sterni).
- trzon mostka (and. body of sternum, łac. corpus sterni) to kolejna część mostka, znajduje się poniżej, w miejscu przyczepu II żebra, i ma kształt podłużnej płaskiej kości, do której bocznej powierzchni przyczepiają się żebra III do VI, natomiast na wysokości miejsca przyczepu VII żebra rozpoczyna się kolejna część mostka:
- wyrostek mieczykowaty (ang. xiphoid process, łac. processus xiphoideus), który jest najmniejszą i najcieńszą kością mostka.
Mostek łączy się z obojczykiem za pomocą stawu mostkowo-obojczykowego (ang. sternoclavicular joint, łac. articulatio sternoclavicularis).
Deformacje mostka
- klatka piersiowa lejkowata (ang. pectus excavatum, łac. pectus excavatum)
- klatka piersiowa kurza (ang. pectus carinatum, pidgeon chest, łac. pectus carinatum)
Znaczenie kliniczne
Ponieważ mostek zawiera szpik kostny, jest czasami używany jako miejsce do biopsji szpiku kostnego do badań hematologicznych. W szczególności pacjenci z wysokim BMI (otyłość lub znaczna nadwaga) mogą wykazywać nadmiar tkanki, który utrudnia dostęp do tradycyjnych miejsc biopsji szpiku, takich jak kości miednicy.
Podczas wykonywania operacji kardio-torakochirurgicznych mostek jest rozcinany (pośrodkowa sternotomia), aby uzyskać dostęp do organów klatki piersiowej klatki piersiowej
Złamanie mostka jest raczej rzadkie. Może wynikać z urazu, na przykład w przypadku wbicia klatki piersiowej kierowcy w kolumnę kierownicy samochodu w wypadku samochodowym. Najczęstszym miejscem złamań mostka jest kąt mostka. Niektóre badania pokazują, że powtarzające się uderzenia w okolice mostka również spowodowały złamanie mostka. Wiadomo, że miały one miejsce w sportach kontaktowych, takich jak hokej i piłka nożna. Złamania mostka są często związane z podstawowymi urazami, takimi jak stłuczenia płuc lub posiniaczona tkanka płuc[3].
Przypisy
- ↑ Saladin, Kenneth S. - Anatomy and Physiology: The Unity of Form and Function, McGraw-Hill Science/Engineering/Math, 2009, s. 266, język angielski, https://archive.org/details/anatomyphysiolog00sala_868 ISBN 978-0-390-99995-5
- ↑ Mostek. fizjoterapeuty.pl. [dostęp 2022-01-22].
- ↑ Karmy-Jones R, Nathens A, Stern EJ - Thoracic Trauma and Critical Care (rozdz.: Pulmonary contusion), Springer, Berlin, 2002, s. 235–243, język angielski, url=https://books.google.com/books?id=zSge9BxBCd0C&q=%22pulmonary+contusion%22&pg=PA235 ISBN 1-4020-7215-5
Bibliografia
- Bochenek A., Reicher M., Anatomia człowieka. Tom I. Anatomia ogólna. Kości, stawy i więzadła, mięśnie, wyd. XIII, Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2019, ISBN 978-83-200-4323-5.
- Ignasiak Z., Anatomia układu ruchu, Wydawnictwo Urban & Partner, Wrocław 2013, ISBN 978-83-7609-912-5
Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.
Media użyte na tej stronie
The Star of Life, medical symbol used on some ambulances.
Star of Life was designed/created by a National Highway Traffic Safety Administration (US Gov) employee and is thus in the public domain.Posterior surface of sternum.
Star of life, blue version. Represents the Rod of Asclepius, with a snake around it, on a 6-branch star shaped as the cross of 3 thick 3:1 rectangles.
Design:
The logo is basically unicolor, most often a slate or medium blue, but this design uses a slightly lighter shade of blue for the outer outline of the cross, and the outlines of the rod and of the snake. The background is transparent (but the star includes a small inner plain white outline). This makes this image usable and visible on any background, including blue. The light shade of color for the outlines makes the form more visible at smaller resolutions, so that the image can easily be used as an icon.
This SVG file was manually created to specify alignments, to use only integers at the core 192x192 size, to get smooth curves on connection points (without any angle), to make a perfect logo centered in a exact square, to use a more precise geometry for the star and to use slate blue color with slightly lighter outlines on the cross, the rod and snake.
Finally, the SVG file is clean and contains no unnecessary XML elements or attributes, CSS styles or transforms that are usually added silently by common SVG editors (like Sodipodi or Inkscape) and that just pollute the final document, so it just needs the core SVG elements for the rendering. This is why its file size is so small.