Muhammad ibn Musa al-Chuwarizmi

Muhammad ibn Musa al-Chuwarizmi
محمد بن موسى الخوارزمي
Ilustracja
Pomnik Al-Chuwarizmiego w Chiwie
Państwo działania

 Iran

Data i miejsce urodzenia

~780
Chorezm

Data śmierci

~850

matematyk, astronom, geograf, kartograf
Al-Chuwarizmi na radzieckim znaczku pocztowym z 1983 roku

Muhammad ibn Musa al-Chuwarizmi (arab. ‏محمد بن موسى الخوارزمي‎; ur. ok. 780 roku w Chorezmie, zm. ok. 850 roku) – perski uczony: matematyk, astronom, geograf i kartograf.

Życiorys

Urodzony w Chorezmie, w latach 813–833 żył w Bagdadzie. Wszystkie jego dzieła zostały napisane po arabsku.

Dzięki jego pracom na Bliskim Wschodzie zaczęto stosować pochodzące z Indii dziesiętny system liczenia i pozycyjny system zapisu liczb, które wkrótce dotarły do Europy. Cyfry arabskie zajęły w Europie miejsce cyfr rzymskich. Jego prace pozwoliły też wprowadzić i wyjaśnić pojęcia zera, ułamków oraz funkcje trygonometryczne sinus i tangens.

Jako pierwszy ułożył tablice funkcji sinus i tangens, wprowadził elementy algebry. Termin algebra pochodzi z tytułu jego dzieła Al-kitab al-muchtasar fi hisab al-dżabr wa-al-mukabala (Krótka księga o rachowaniu przez dopełnianie i równoważenie)[1], zaś algorytm od zniekształconej wersji jego przydomka[2].

Upamiętnienie

Jego imieniem nazwano planetoidy (11156) Al-Khwarismi[3] i (13498) Al Chwarizmi[4] oraz krater Al-Khwarizmi na Księżycu[5].

Przypisy

  1. Donald E. Knuth: Sztuka programowania. T. 1. Warszawa: Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, 2002, s. 1. ISBN 83-204-2540-9.
  2. Chuwarizmi, Al- Muhammad Ibn Musa, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2021-07-29].
  3. (11156) Al-Khwarismi w bazie Minor Planet Center (ang.)
  4. (13498) Al Chwarizmi w bazie Minor Planet Center (ang.)
  5. Al-Khwarizmi on Moon (ang.). W: Gazetteer of Planetary Nomenclature [on-line]. IAU, USGS Astrogeology Science Center, NASA. [dostęp 2022-09-09].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

1983 CPA 5426 (1).png
en:Muḥammad ibn Mūsā al-Ḵwārizmī. (He is on a en:Soviet Union en:commemorative stamp, issued September 6, 1983. The stamp bears his name and says "1200 years", referring to the approximate anniversary of his birth)
Al Khwarizmi's Monument in Khiva.png
Autor: Mario Biondi writer, Licencja: CC BY-SA 4.0
Monument in Khiva, Uzbekistan, to the great mathematician Al Khwarizmi "algorithm"), 2003