Na Rusi
 | |
| Autor | |
|---|---|
| Data powstania | 1914-1916 |
| Medium | |
| Wymiary | 206 × 484 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Miejscowość | |
| Lokalizacja | |
Na Rusi (ros. На Руси), podtytuł: Dusza narodu (oryg. ros. Душа народа) – obraz olejny Michaiła Niestierowa, powstały w latach 1914–1916.
Okoliczności powstania obrazu
Od 1889 w twórczości Michaiła Niestierowa dominowała tematyka religijna, w szczególności postacie prawosławnych mnichów i świętych. Między wymienionym rokiem a 1916 artysta namalował m.in. takie obrazy jak Pustelnik, Z biciem dzwonów, Wielkie postrzyżyny, Widzenie chłopca Bartłomieja oraz cały cykl poświęcony św. Sergiuszowi z Radoneża, oraz Święta Ruś[1]. W tendencję tę wpisuje się również obraz Na Rusi[1].
Koncepcja obrazu pojawiła się w latach 1905–1906[2]. W ciągu następnych dziesięciu lat Niestierow tworzył szkice przygotowawcze do obrazu. Kilkakrotnie też zmieniał tytuł planowanego dzieła, rozważając nazwy Chrześcijanie, Wierzący, Pragnący sprawiedliwości[2]. Według jego pierwotnych planów dzieło miało przedstawiać naród rosyjski idący za Chrystusem. Ostatecznie jednak artysta zrezygnował z pomysłu przedstawienia Jezusa na obrazie[3].
Obraz w swojej końcowej formie powstał w latach 1914–1916[2].
Opis
Malując obraz, Niestierow próbował dać odpowiedź na pytania o przyszłość Rosji, a zarazem ukazać naród rosyjski w całej jego intelektualnej i duchowej potędze[3]. Scena ukazana na płótnie rozgrywa się na łące nad brzegiem Wołgi, którym kroczy tłum, symbolizujący ogół mieszkańców Rosji[3].
W dziele mieszają się postacie autentyczne, symboliczne i fikcyjne. Niestierow ukazał na obrazie chrześcijańskich pisarzy rosyjskich – Sołowjowa, Tołstoja (z prawej strony, w pewnym odosobnieniu od tłumu) i Dostojewskiego, za którym podąża bohater jego powieści Bracia Karamazow Alosza w stroju mnicha[3]. Wśród reprezentantów inteligencji malarz zamierzał umieścić również Fiodora Szalapina i Maksyma Gorkiego. Z tej ostatniej postaci zrezygnował, gdy zorientował się, iż jego światopogląd nie opierał się na ideałach chrześcijańskich, lecz rewolucyjnych[3]. Po lewej stronie obrazu, w tłumie wyróżnia się postać jurodiwego w otoczeniu ubranych na biało kobiet, widoczna jest grupa duchownych ze schimnichem oraz kapłanami niosącymi ikonę Chrystusa, w tłumie są przedstawiciele wszystkich grup społecznych[1].
Przewodnikiem tłumu jest idący o kilka kroków przed nim chłopczyk w prostym stroju, uosabiający dziecięcą szczerość i niewinność. To on, zdaniem Niestierowa, najpełniej ucieleśnia ideał prawosławnej „Świętej Rusi”[3]. Do tej właśnie prawdy dążą, różnymi drogami, wszyscy bohaterowie dzieła[1].
Przypisy
- ↑ a b c d L. Bazylow, Historia nowożytnej kultury rosyjskiej, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1986, ISBN 83-01-05684-3, s. 663.
- ↑ a b c На Руси (Душа народа). 1914–1916, art-catalog [zarchiwizowane z adresu 2015-03-29] (ros.).
- ↑ a b c d e f Святая Русь. Христиане. Путь ко Христу. Душа народа. [dostęp 2010-12-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-09-15)].