Nagroda Kalinga

Nagroda Kalinga (ang. Kalinga Prize) – międzynarodowe wyróżnienie za popularyzację nauki, przyznawane od roku 1952; zostało ustanowione w roku 1951 przez UNESCO – organizację ONZ wyspecjalizowaną do Spraw Oświaty, Nauki i Kultury[1].

Cele nagrody

Nagroda jest przyznawana np. pisarzom, dziennikarzom, wykładowcom, naukowcom, zainteresowanym popularyzacją własnych dziedzin nauki, którzy tworzą publikacje, filmy lub programy radiowo-telewizyjne, ułatwiające zrozumienie problemów naukowych i technicznych. Rozpatrywane są kandydatury osób, które mają świadomość znaczenia badań naukowych i technologii dla rozwiązania problemów ludzkości, ochrony i wzbogacania dóbr publicznych i kulturowego dziedzictwa narodów[1].

Bijoyanand Patnaik

Inicjatorem utworzenia nagrody i jej fundatorem był Bijayanand Patnaik (1916–1997), hinduski bojownik o wolność, światowej sławy lotnik z okresu II wojny światowej, przemysłowiec, polityk i filantrop; premier Orisy w latach 1961–1963 i 1990–1995[2][3], którego imieniem nazwano m.in. Biju Patnaik Airport w Bhubaneswar[4] i Biju Patnaik University of Technology (BPUT)[5]. Prof. Janusz Lech Jakubowski, który – jako jeden z jurorów Nagrody Kalinga – zwiedzał na zaproszenie Patnaika jego fabrykę rur spawanych bez szwu, wspominał jej właściciela jako doskonałego organizatora produkcji przemysłowej[6].

Statut Nagrody Kalinga

Nagroda jest finansowana przez Kalinga Foundation Trust (koordynator), władze Orisa (Indie) i Departament Nauki i Technologii rządu Indii[7].

Po otrzymaniu środków dyrektor generalny UNESCO oficjalnie zaprasza rządy państw członkowskich do przedstawienia nominacji. Kandydatami mogą być wyłącznie żyjące osoby fizyczne. Wnioski są kierowane do sekretariatu (do dnia 15 maja) w porozumieniu z odpowiednimi komisjami krajowymi i organizacjami pozarządowymi, utrzymującymi formalne stosunki z UNESCO. Każde państwo może wyznaczyć jednego kandydata. Nominację uzasadnia się przedstawiając m.in. opis osiągnięć kandydata i zestawienie jego prac. Istotne jest wskazanie, jak przekazywane prace przyczyniły się do popularyzacji nauki[7].

Wnioski rozpatruje pięcioosobowe jury wyznaczane przez dyrektora generalnego na okres sześciu lat. Jury składa się z pięciu niezależnych przedstawicieli różnych narodowości i płci (jednego z członków jury rekomenduje Kalinga Foundation Trust), wyznaczane na podstawie sprawiedliwego podziału geograficznego. Jurorzy nie otrzymują wynagrodzenia za swoją pracę (otrzymają wyłącznie zwrot kosztów związanych z procesem oceny). Niezbędne jest uzyskanie opinii co najmniej trzech jurorów. Decyzje są podejmowane w drodze konsensusu, a gdy nie jest to możliwe – w tajnym głosowaniu (zwykłą większością głosów). W głosowaniu nie bierze udziału członek jury z kraju, z którego pochodzi kandydat. Opinia jury przesyła swoją opinię do dyrektora generalnego UNESCO nie później niż do 31 sierpnia danego roku[7].

Nagroda jest wręczana przez dyrektora generalnego na oficjalnej uroczystości organizowanej w tym celu w miejscu, w którym jest obchodzony Światowy Dzień Nauki (10 listopada). Osoba nagrodzona otrzymuje również Srebrny Medal Einsteina, przyznawany przez UNESCO. Laureat – jeżeli jest to możliwe – wygłasza wykład dotyczący nagrodzonej działalności[7]. Rząd Indii (Departament Nauki i Technologii) zaprasza laureata do odwiedzenia tego kraju, gdzie może zapoznać się z hinduską kulturą, instytucjami naukowymi i oświatowymi, przemysłem i gospodarką. Jest zapraszany na posiedzenia towarzystw naukowych, zwłaszcza należących do indyjskiego Science Congress Association. Jest proszony o wygłoszenie wykładów (w języku angielskim)[7].

Laureaci

Do roku 2009 przyznano 63 Nagrody Kalinga przedstawicielom 22 krajów. Największą liczbę nagród otrzymali przedstawiciele Wielkiej Brytanii (10-krotnie), Stanów Zjednoczonych (7-krotnie), Francji (6-krotnie), Brazylii (5-krotnie), ZSSR i Rosji (łącznie 5-krotnie)[8][9].

Wśród laureatów Kalinga Prize znaleźli się m.in. Louis de Broglie (1952), Julian Huxley (1953), George Gamow (1956), Bertrand Russell (1957), Karl von Frisch (1958), Arthur C. Clarke (1961), Fred Hoyle (1967) i Siergiej Kapica(1979)[7]. Przedstawiciele Indii byli nagrodzeni czterokrotnie[8][9].

RokImię i nazwiskoNagroda NoblaPaństwo
Lista laureatów Nagrody Kalinga w latach 1952–2009
1952Louis de BroglieNobel 1929Francja Francja
1953Julian HuxleyWielka Brytania Wielka Brytania
1954Waldemar KaempffertStany Zjednoczone Stany Zjednoczone
1955Augusto Pi SunerWenezuelaWenezuela
1956George GamowStany Zjednoczone Stany Zjednoczone
1957Bertrand RussellNobel 1950Wielka Brytania Wielka Brytania
1958Karl von FrischNobel 1973Niemcy Niemcy
1959Jean RostandFrancjaFrancja
1960Ritchie CalderWielka Brytania Wielka Brytania
1961Arthur C. ClarkeWielka Brytania Wielka Brytania
1962Gerald PielStany Zjednoczone Stany Zjednoczone
1963Jagjit SinghIndie Indie
1964Warren WeaverStany Zjednoczone Stany Zjednoczone
1965Eugene RabinowitchStany Zjednoczone Stany Zjednoczone
1966Paul CoudercFrancja Francja
1967Fred HoyleWielka Brytania Wielka Brytania
1968Gavin de BeerWielka Brytania Wielka Brytania
1969Konrad LorenzNobel 1973Austria Austria
1970Margaret MeadStany Zjednoczone Stany Zjednoczone
1971Pierre AugierFrancja Francja
1972Philip AbelsonStany Zjednoczone Stany Zjednoczone
1972Nigel CalderWielka Brytania Wielka Brytania
1973Nie przyznano
1974José ReisBrazylia Brazylia
1974Louis EstradaMeksyk Meksyk
1975Nie przyznano
1976George PorterNobel 1967Wielka Brytania Wielka Brytania
1976Aleksandr Oparin
Flag of the Soviet Union (dark version).svg
ZSRR
1977Fernand SeguinKanada Kanada
1978Hoimar von DitfurthNiemcy Niemcy
1979Siergiej Kapica
Flag of the Soviet Union (dark version).svg
ZSRR
1980Aristide BastidasWenezuela Wenezuela
1981David AttenboroughWielka Brytania Wielka Brytania
1981Dennis FlanaganStany Zjednoczone Stany Zjednoczone
1982Oswaldo Frota-PessoaBrazylia Brazylia
1983Abdullah Al Muti SharafuddinBangladesz Bangladesz
1984Yves CoppensFrancja Francja
1984Igor Petryanov
Flag of the Soviet Union (dark version).svg
ZSRR
1985Sir Peter MedawarNobel 1960Wielka Brytania Wielka Brytania
1986Nikołaj BasowNobel 1964
Flag of the Soviet Union (dark version).svg
ZSRR
1986David SuzukiKanada Kanada
1987Marcel RocheWenezuela Wenezuela
1988Björn KurténFinlandia Finlandia
1989Saad Ahmed ShabaanEgipt Egipt
1990Misbah-Ud-Din ShamiPakistan Pakistan
1991Radu IftimoviciRumunia Rumunia
1991Narender K. SehgalIndie Indie
1992Jorge Flores ValdésMeksyk Meksyk
1992Peter OkebukolaNigeria Nigeria
1993Piero AngelaWłochy Włochy
1994Nikolai N. DrozdovRosja Rosja
1995Julieta Fierro GossmanMeksyk Meksyk
1996Jirí GrygarCzechy Czechy
1996Jayant V. NarlikarIndie Indie
1997Dorairajan BalasubramanianIndie Indie
1998Regina Paz LopezFilipiny Filipiny
1998Ennio CandottiBrazylia Brazylia
1999Marian AddyGhana Ghana
1999Emil GabrielianNiemcy Niemcy
2000Ernst W. HamburgerBrazylia Brazylia
2001Stefano FantoniWłochy Włochy
2002Marisela SalvatierraWenezuela Wenezuela
2003Pervez Amirali HoodbhoyPakistan Pakistan
2004Jean AudouzeFrancja Francja
2005Jeter Jorge BertolettiBrazylia Brazylia
2009Yash PalIndie Indie
2009Trịnh Xuân ThuậnWietnam Wietnam
2010Gokulananda MohapatraIndie Indie
2011René Raúl Drucker ColínMeksyk Meksyk
2012Basanta Kumar BehuraIndie Indie
2013Li Xiangyi Chiny
2014Trilochan PradhanIndie Indie
2015Diego GolombekArgentyna Argentyna
2017Erik JacquemynBelgia Belgia

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b UNESCO Kalinga Prize for the Popularization of Science. portal.unesco.org, 2009 -05-08. [dostęp 2012-09-25]. (ang.).
  2. ↑ Pabak Kanungo; źródło: Orissa Review: Biju Patnaik Profile. www.kalingafoundationtrust.com, February–March 2005. [dostęp 2012-09-25]. (ang.).
  3. ↑ D.C.Dass: Biju Patnaic. [w:] Orissa Review [on-line]. www.orissa.gov.in/e-magazine/Orissareview, luty-marzec 2005. [dostęp 2012-09-27]. (ang.).
  4. ↑ Biju Patnaik Airport w Bhubaneshwar, India. www.ixigo.com. [dostęp 2012-09-27]. (ang.).
  5. ↑ Biju Patnaik University of Technology (BPUT). www.bput.ac.in. [dostęp 2012-09-27]. (ang.).
  6. ↑ Janusz Lech Jakubowski: Fragmenty autobiografii. Od połowów motyli do badania sztucznych piorunów. [w:] Kwartalnik Historii Nauki i Techniki, tom 33:1988 nr 3 s. 589–661 [on-line]. www.wiw.pl/wielcy. [dostęp 2012-09-25]. (pol.).
  7. ↑ a b c d e f The Statutes of the UNESCO Kalinga Prize for the Popularization of Science. www.kalingafoundationtrust.com. [dostęp 2012-09-25]. (ang.).
  8. ↑ a b List of Kalinga Prize Laureates. [w:] Kalinga Prize for the Popularization of Science [on-line]. www.kalingafoundationtrust.com/website. [dostęp 2012-09-25]. (ang.).
  9. ↑ a b Kalinga Prize Statistics. [w:] Kalinga Prize for the Popularization of Science [on-line]. www.kalingafoundationtrust.com/website. [dostęp 2012-09-25]. (ang.).

Media użyte na tej stronie

Flag of the United States.svg
The flag of Navassa Island is simply the United States flag. It does not have a "local" flag or "unofficial" flag; it is an uninhabited island. The version with a profile view was based on Flags of the World and as a fictional design has no status warranting a place on any Wiki. It was made up by a random person with no connection to the island, it has never flown on the island, and it has never received any sort of recognition or validation by any authority. The person quoted on that page has no authority to bestow a flag, "unofficial" or otherwise, on the island.
Flag of India.svg
The Flag of India. The colours are saffron, white and green. The navy blue wheel in the center of the flag has a diameter approximately the width of the white band and is called Ashoka's Dharma Chakra, with 24 spokes (after Ashoka, the Great). Each spoke depicts one hour of the day, portraying the prevalence of righteousness all 24 hours of it.
Flag of the Soviet Union (dark version).svg
(c) I, Cmapm, CC-BY-SA-3.0
The flag of the Soviet Union (1955-1991) using a darker shade of red.
Schematic of the flag as adopted in 1955.
Flag of Finland.svg
Flaga Finlandii
Flag of the Soviet Union 1955.svg
(c) I, Cmapm, CC-BY-SA-3.0
The flag of the Soviet Union (1955-1991) using a darker shade of red.
Schematic of the flag as adopted in 1955.