Namiestnicy Gondoru

Pieczęć namiestników Gondoru: pod trzema gwiazdami znaki tengwaru, oznaczające litery r-nd-r, od słowa arandur – sługa króla

Namiestnicy Gondoru – postacie ze stworzonej przez J.R.R. Tolkiena mitologii Śródziemia.

Informacje na ich temat znajdują się zarówno w tekście Władcy Pierścieni, jak i w Dodatkach do powieści oraz w Silmarillionie i Niedokończonych opowieściach.

W tolkienowskim legendarium namiestnicy są najwyższymi dostojnikami Gondoru. Gdy rządząca tam dynastia królewska wygasa bezpotomnie, to oni obejmują obowiązki głów państwa, nigdy jednak nie przybierając korony. Okres ich rządów to czas postępującego słabnięcia Gondoru. Czasy władzy namiestników kończą się wraz z przybyciem Aragorna, członka Drużyny Pierścienia i zarazem potomka dawnych królów.

• W angielskim oryginale – Stewards of Gondor / Ruling Stewards
• Przekład Marii Skibniewskiej – Namiestnicy Gondoru / Rządzący Namiestnicy
• Przekład Jerzego Łozińskiego – Namiestnicy Gondoru / Rządcy
• Przekład Marii i Cezarego Frąców – Namiestnicy Gondoru / Rządzący Namiestnicy

Historia

Początki urzędu

Urząd namiestnika został ustanowiony przez króla Rómendacila I. Monarcha wybierał na tę godność człowieka zaufanego i mądrego, zwykle będącego w zaawansowanym wieku. Nigdy nie wywodził się on z dynastii królewskiej. Nie wolno mu było opuszczać państwa ani uczestniczyć w wojennych wyprawach. Namiestnik służył monarsze radą, a przed każdą koronacją przekazywał nowemu władcy zwój z informacją o lokalizacji grobu Elendila Wiernego na Amon Anwar. Urząd ten był pełniony dożywotnio. W języku quenya namiestnika określano mianem Arandur, co znaczy w tej mowie Sługa króla^[1].

Ród Húrina i wzrost znaczenia

Król Minardil mianował swoim namiestnikiem Húrina z Emyn Arnen, wywodzącego się jednak z rodu pokrewnego monarszemu^[2]. Odtąd wszyscy kolejni monarchowie wybierali na ten urząd jego potomków.

Z biegiem czasu godność namiestnika zyskiwała na znaczeniu. Zasiadał on w Radzie Gondoru, był „zastępcą” króla, a w potrzebie i wicekrólem. Sprawował też pieczę nad palantírami.

Po śmierci króla Ondohera i jego synów w bitwie na Dagorlad w 1944 roku, to właśnie namiestnik Pelendur rządził przez rok państwem podczas bezkrólewia (1944 – 1945). On też przyczynił się do odrzucenia roszczeń do tronu króla Arvedui z Arthedainu i obioru Eärnila II. Gdy zaś Pelendur zmarł w 1998 roku, urząd namiestnika stał się godnością dziedziczną i odtąd przechodził z ojca na syna, ewentualnie na najbliższego spadkobiercę^[3].

Namiestnicy rządzący

W 2050 roku, gdy zaginął król Eärnur, władzę w jego imieniu zaczął sprawować namiestnik Mardil. Los monarchy był nieznany, a tronu nie oddano któremukolwiek z pretendentów, bowiem żaden z nich nie miał pełnych praw do dziedziczenia po Eärnurze i żaden nie był niekwestionowanym członkiem dynastii królewskiej. Nie chcąc doprowadzić do wybuchu wojny domowej, władzę w królestwie powierzono najważniejszemu dostojnikowi w monarchii.

Mardil był więc pierwszym namiestnikiem rządzącym Gondorem. Każdy z jego następców, obejmując urząd po śmierci poprzednika, składał przysięgę, iż będzie sprawował rządy w imieniu króla aż do jego powrotu. Z biegiem czasu stał się to zwrot czysto zwyczajowy i ceremonialny, a sami namiestnicy nie wierzyli w powrót prawowitego króla. Nie przykładali też wagi do podtrzymywanych pogłoskach o istnieniu w ukryciu Linii Północnej rodu Elendila, której przedstawiciele mieli prawa do tronu Gondoru^[3].

Zakres władzy

Namiestnicy mieli ten sam zakres praw i obowiązków, co dawni królowie, i tak jak oni posiadali pełnię władzy. Ograniczały ich jedynie wcześniej ustanowione prawa^[4]. Podejmowali zatem wszystkie najważniejsze decyzje w państwie. Ich ciałem doradczym była Rada Gondoru. Z mocy prawa i urzędu namiestnicy korzystali z palantírów. Każdy z nich mógł również objąć bezpośrednią komendę nad armią. Do 2510 roku kolejni namiestnicy wraz ze swymi następcami odwiedzali grób Elendila Wiernego na Amon Anwar.

Insygnia, tytuły, miejsce pochówku

Mimo iż namiestnicy posiadali w praktyce pełnię władzy królewskiej, nigdy nie nosili korony. W Wielkiej Sali Białej Wieży w Minas Tirith zasiadali nie na tronie monarchów, lecz poniżej niego, na czarnym kamiennym fotelu. Insygnium i symbolem ich władzy była biała laska (różdżka), opatrzona złotą gałką. Sztandar namiestników również był cały biały, bez żadnych godeł^[3].

Tytułowano ich mianami – Namiestnik Wielkiego Króla oraz Władca i Namiestnik Minas Tirith.

Nekropolia namiestników, nazywana Domem Namiestników, znajdowała się w Grobowcach Minas Tirith.

Powrót króla

Po pokonaniu Saurona w 3019 roku, gdy „król powrócił” do Gondoru w osobie Aragorna II, linia rządzących namiestników zakończyła się na Denethorze II. Jego syn Faramir nie był wliczany w ich poczet, bowiem Gondorem samodzielnie władał niecałe dwa miesiące, żeby w porządku przekazać powiernictwo prawemu władcy^[5]. Jednak podczas koronacji Aragorn II zatwierdził Faramira na urzędzie namiestnika, który odtąd znów był głównym dostojnikiem w służbie króla.

Czwarta Era

Wkrótce potem urząd ten połączono z tytułem księcia Ithilien. Namiestnicy w Zjednoczonym Królestwie Arnoru i Gondoru nadal zajmowali wysoką pozycję. Jako książęta Ithilien byli jednymi z największych wielmożów w państwie. Zasiadali w Wielkiej Radzie Gondoru, byli przedstawicielami monarchy podczas jego nieobecności, choroby, czy bezkrólewia między śmiercią władcy a objęciem tronu przez następcę. Podczas wojennych kampanii mogli zastępować króla w dowództwie. Sprawowali też pieczę nad wschodnimi granicami królestwa. Ich gwardią przyboczną była Biała Kompania.

Lista namiestników

Namiestnicy królów Gondoru

Húrin z Emyn Arnen

Nie wiadomo nic bliższego o żadnym z poprzedników Húrina, który był namiestnikiem króla Minardila. Mógł piastować urząd w latach 1621–1634. Jego siedziba znajdowała się na wzgórzu Emyn Arnen. Był protoplastą dynastii namiestników, bowiem wszyscy kolejni monarchowie wybierali na ten urząd jego potomków.

Imię Húrin pochodzi z sindarinu (w pełnej formie, nieskróconej, imię to brzmiało Húrind) i znaczy w tej mowie Ożywione serce^[6].

(...) – kolejni bliżej nieznani namiestnicy z Rodu Húrina

Pelendur

Był namiestnikiem królów Ondohera i Eärnila II (odpowiednio przez 8 i 53 lata)^[7]. Po śmierci Ondohera i jego synów (Artamira i Faramira, w 1944 w roku) przez rok rządził królestwem. Przyczynił się do odrzucenia przez Radę Gondoru roszczeń Arvedui do opustoszałego tronu. Gdy Pelendur zmarł, urząd namiestnika przeszedł na jego syna, Vorondila, stając się dziedziczną godnością.

Imię Pelendur pochodzi z quenyi.

Vorondil

Był namiestnikiem króla Eärnila II. Urząd ten objął po swoim ojcu, Pelendurze i sprawował go do końca życia, przez 31 lat (od 1998 do 2029 roku).

Vorondil był znakomitym myśliwym i dlatego nosił przydomek Łowca. Zasłynął z polowań na dzikie bawoły Arawa, żyjące nad Morzem Rhûn. Wykonano dla niego Wielki Róg.

Imię Vorondil pochodzi z quenyi i znaczy w tej mowie Wierny przyjaciel lub Miłujący stałość (ewentualnie Oddany stałości).

Mardil

Był namiestnikiem królów Eärnila II i Eärnura (odpowiednio przez 14 i 7 lat, za rządów Eärnila II od 2029 do 2043 roku, a za panowania Eärnura od 2043 do 2050 roku). Po koronacji Eärnura Mardil starał się hamować porywczy charakter władcy. W 2043 roku udało mu się odwieść go od przyjęcia wyzwania Wodza Nazgûli, lecz siedem lat później król nie usłuchał rad swego namiestnika. Mardil przejął obowiązki króla i stał się pierwszym namiestnikiem rządzącym Gondorem.

Namiestnicy rządzący Gondorem

Mardil (jako rządzący)

Po zaginięciu Eärnura Mardil zaczął sprawować oficjalnie sprawować rządy aż do powrotu króla, aby nie dopuścić do wybuchu wojny domowej między pretendentami do tronu. W praktyce posiadał pełnię władzy królewskiej. Okazał się rozważnym władcą, a jego rządy (trwające 30 lat) upływały w spokoju. Zwano go przez to Dobrym Namiestnikiem. W 2059 roku wprowadził nowy kalendarz, zwany Kalendarzem Namiestników. Nosił również przydomek Voronwë. Zmarł w 2080 roku.

Mardil jako ostatni z namiestników nosił imię pochodzące z quenyi. Znaczy ono w tej mowie Oddany domowi lub Przyjaciel domu. Przydomek Voronwë tłumaczy się zaś jako Wierny, Stateczny, Nieugięty^[8].

Eradan

Był drugim namiestnikiem rządzącym Gondorem. Urząd objął w 2080 roku TE i sprawował go do swej śmierci, przez 36 lat. Zmarł w 2116 roku^[9].

Eradan jako pierwszy z namiestników nosił imię pochodzące z sindarinu. Znaczy ono w tej mowie Sam człowiek (od słów Er - sam i Adan - człowiek).

Herion

Był trzecim namiestnikiem rządzącym Gondorem. Urząd objął w 2116 roku TE i sprawował go do końca swego życia, przez 32 lata. Zmarł w 2148 roku TE^[10].

Imię Herion pochodzi z sindarinu od słowa herio - zaczynać szybko i z wigorem.

Belegorn

Był czwartym namiestnikiem rządzącym Gondorem. Urząd objął w 2148 roku TE i sprawował go do swej śmierci, przez 56 lat. Zmarł w 2204 roku. Prócz Húrina I miał jeszcze dwie córki nieznane z imienia.

Imię Belegorn pochodzi z sindarinu i znaczy w tej mowie Wielkie drzewo^[11].

Húrin I

Był piątym namiestnikiem rządzącym Gondorem. Urząd objął w 2204 roku TE i sprawował go do swej śmierci, przez 40 lat. Zmarł w 2244 roku^[12].

Imię Húrin pochodzi z sindarinu (w pełnej formie, nieskróconej, imię to brzmiało Húrind) i znaczy w tej mowie Ożywione serce.

Túrin I

Był szóstym namiestnikiem rządzącym Gondorem. Objął urząd w 2244 roku TE. Sprawował go do końca swego życia, przez 34 lata. Zmarł w 2278 roku. Jego następca, Hador, był synem z drugiego małżeństwa^[13].

Imię Túrin pochodzi z sindarinu i znaczy w tej mowie Zwycięski duch.

Hador

Był siódmym namiestnikiem rządzącym Gondorem. Urząd objął w 2278 roku. Sprawował go do końca swego życia, najdłużej ze wszystkich rządzących namiestników, bo aż 117 lat. Zmarł w 2395 roku. W celu poprawienia błędów kalendarza dodał do roku 2360 jeszcze jeden dzień. Była to ostatnia poprawka tego kalendarza^[14].

Imię Hador pochodzi z sindarinu i znaczy w tej mowie Miotacz.

Barahir

Był ósmym namiestnikiem rządzącym Gondorem. Urząd objął w 2395 roku. Sprawował go do końca swego życia, przez 17 lat. Zmarł w 2414 roku^[15]. Oprócz syna, Diora, miał jeszcze młodszą córkę, Ríanę.

Imię Barahir pochodzi z sindarinu i znaczy w tej mowie Pan wieży.

Dior

Był dziewiątym namiestnikiem rządzącym Gondorem. Urząd objął w 2412 roku. Sprawował go do końca swego życia, przez 23 lata. Zmarł bezpotomnie^[16] w 2435 roku. Następcą był jego siostrzeniec, Denethor I.

Imię Dior pochodzi z sindarinu i znaczy w tej mowie Następca.

Denethor I

Był dziesiątym namiestnikiem rządzącym Gondorem, synem Ríany. Urząd objął w 2435 roku, po bezpotomnej śmierci stryja. Sprawował go do swej śmierci, przez 42 lata. Zmarł w 2477 roku. Jego rządy przypadły na koniec Niespokojnego Pokoju, i w 2475 roku oddziały Uruk-hai z Mordoru napadły na Ithilien i zdobyły Osgiliath, lecz syn i następca Denethora, Boromir, pokonał ich^[17].

Imię Denethor pochodzi z sindarinu. Znaczy w tej mowie Gibki i smukły.

Boromir

Był jedenastym namiestnikiem rządzącym Gondorem. Okazał się wielkim i szlachetnym wojownikiem oraz utalentowanym dowódcą. Obawiał się go nawet sam Wódz Nazgûli. W 2475 roku Boromir pokonał bandy Uruk-hai, które zaatakowały Ithilien i zdobyły Osgiliath, jednak w walce odniósł ranę zatrutą bronią. Przysporzyło mu to straszliwych cierpień i skróciło życie. Urząd namiestnika objął w 2477 roku i sprawował go przez zaledwie 12 lat. Zmarł w 2489 roku^[18].

Imię Boromir jest formą mieszaną quenyi i sindarinu; znaczy Wierny klejnot lub Czerwony klejnot.

Cirion

Był dwunastym namiestnikiem rządzącym Gondorem. Urząd objął w 2489 roku i sprawował go do końca swego życia, przez 78 lat. Okazał się władcą przezornym i sumiennym. W miarę możliwości starał się bronić granic słabnącego królestwa. Za jego czasów Korsarze z Umbaru najeżdżali wybrzeża, jednak największe niebezpieczeństwo groziło z północnego wschodu, gdzie na terenie Rhovanionu, zamieszkiwali agresywni Balchotowie. Atakowali oni głównie prowincję Calenardhon. Zdeterminowany Cirion, dowiedziawszy się o planowanej przez wrogów wielkiej inwazji, wysłał gońców z prośbą o pomoc do zaprzyjaźnionych Éothéodów i ich władcy Eorla. Nie miał jednak dużej nadziei, iż przybędą oni na czas (jak się później okazało, dotarł do nich tylko jeden spośród gońców, Borondir). Pospieszył więc na czele niewielkiej armii, by bronić linii Anduiny przed natarciem Balchotów. W bitwie na polach Celebrantu omal nie został całkowicie rozgromiony, lecz ocaliła go odsiecz Eorla. Cirion w podzięce (chcąc jednocześnie zabezpieczyć Gondor na przyszłość) ofiarował mu prowincję Calenardhon, w zamian wymagając tylko, by Eorl i jego następcy przestrzegali sojuszu z Południowym Królestwem oraz wspierali je w potrzebie^[19].

Cirion w powszechnej opinii uchodził za najszlachetniejszego z namiestników Gondoru.

Imię Cirion pochodzi z sindarinu i znaczy w tej mowie Syn okrętu.

Hallas

Był trzynastym namiestnikiem rządzącym Gondorem. W 2510 roku Hallas pełnił funkcję regenta, w czasie gdy Cirion walczył z Balchothami. Był jednym ze świadków przysięgi Eorla na Amon Anwar. Namiestnikiem został w 2567 roku. Sprawował ten urząd do śmierci, przez 38 lat. Jako pierwszy zaczął stosować nazwy Rohirrimowie i Rohan jako określenie sojuszniczych Éothéodów oraz ich kraju.

Imię Hallas pochodzi z sindarinu i znaczy w tej mowie Wysoki liść.

Húrin II

Był czternastym namiestnikiem rządzącym Gondorem. Urząd objął w 2605 roku i sprawował go do swej śmierci, przez 23 lata. Zmarł w 2628 roku^[12].

Belecthor I

Był piętnastym namiestnikiem rządzącym Gondorem. Urząd objął w 2628 roku i sprawował go do swej śmierci, przez 27 lat. Zmarł w 2655 roku. Oprócz syna, Orodretha, namiestnik miał jeszcze jedno dziecko – Morwenę.

Imię Belecthor pochodzi z sindarinu i znaczy w tej mowie Wielki orzeł^[11].

Orodreth

Był szesnastym namiestnikiem rządzącym Gondorem. Urząd objął w 2655 roku i sprawował go do końca swego życia, przez 30 lat. Zmarł w 2685 roku^[15].

Ecthelion I

Był siedemnastym namiestnikiem rządzącym Gondorem. Urząd objął w 2685 roku. Sprawował go do końca swego życia przez 13 lat^[20]. W 2698 roku odbudował (czy też odrestaurował) Białą Wieżę w Minas Tirith, którą wzniósł król Calimehtar. Jako że Ecthelion zmarł bezpotomnie w 2698 roku, kolejnym namiestnikiem został jego kuzyn, Egalmoth.

Imię Ecthelion pochodzi z sindarinu i znaczy w tej mowie Syn ostrza włóczni.

Egalmoth

Był osiemnastym namiestnikiem rządzącym Gondorem, wnukiem Morweny, córki namiestnika Belecthora I. Urząd objął w 2698 roku, po zmarłym bezpotomnie kuzynie Ecthelionie I. Sprawował go do swej śmierci w 2743 roku, przez 45 lat^[21]. Za jego rządów Dunlendingowie zajęli Isengard (2710 rok), lecz namiestnik nie był w stanie wysłać tam żadnych sił, by odzyskać twierdzę.

Beren

Był dziewiętnastym namiestnikiem rządzącym Gondorem. Urząd objął w 2743 roku. Sprawował go do końca swego życia w 2763 roku, przez 20 lat. Za jego rządów, w 2758 roku trzy floty Korsarzy z Umbaru zaatakowały Gondor. Mimo trudnej sytuacji, Beregondowi, synowi Berena, udało się wyprzeć wrogów z wybrzeży przed wiosną 2759 roku. W tym samym roku namiestnik powierzył pieczę nad Isengardem (który odbito z rąk Dunlendingów) Sarumanowi^[22].

Imię Beren pochodzi z sindarinu i znaczy w tej mowie Odważny.

Beregond

Był dwudziestym namiestnikiem rządzącym Gondorem. Okazał się jednym z największych wodzów w historii Gondoru. Jeszcze za rządów ojca, w 2759 roku, pokonał Korsarzy z Umbaru, którzy w poprzednim roku napadli na królestwo i zajęli część wybrzeży. Wysłał też posiłki do Rohanu, które pomogły wyprzeć Dunlendingów z kraju. Urząd namiestnika objął w 2763 roku. Sprawował go do końca swego życia w 2811 roku, przez 48 lat^[23]. Pod jego rządami królestwo zaczęło się szybko podnosić ze zniszczeń wojennych. W 2800 roku rozpoczęły się walki z orkami, którzy próbowali osiedlić się w Ered Nimrais, bowiem przegrali wojnę z krasnoludami w Górach Mglistych (2793 – 2799)^[24].

Imię Beregond pochodzi z sindarinu i znaczy w tej mowie Odważny kamień.

Belecthor II

Był dwudziestym pierwszym namiestnikiem rządzącym Gondorem. Urodził się w 2752, urząd objął w 2811 roku. Sprawował go do końca swego życia w 2871 roku, przez 61 lat. Za jego czasów Gondorczycy toczyli (do 2864 roku) ostatecznie zwycięskie walki z orkami w Ered Nimrais. Po śmierci Belecthora uschło w Minas Tirith Białe Drzewo, które pozostawiono tam do powrotu króla^[11].

Imię Belecthor pochodzi z sindarinu i znaczy w tej mowie Wielki orzeł^[11].

Thorondir

Był dwudziestym drugim namiestnikiem rządzącym Gondorem. Urodził się w 2782, urząd objął w 2872 roku. Sprawował go najkrócej ze wszystkich rządzących królestwem namiestników, bowiem zmarł już 10 lat później^[25].

Túrin II

Był dwudziestym trzecim namiestnikiem rządzącym Gondorem. Urodził się w 2815, urząd objął w 2882 roku. Sprawował go do końca swego życia w 2914 roku, przez 32 lata. Początkowo szczególnie groźni byli dla Gondoru Haradrimowie, którzy zajęli Harondor, południową prowincję królestwa. Podburzeni przez wysłanników Saurona zaatakowali w 2885 roku Południowe Ithilien. Túrin, wsparty posiłkami z Rohanu pod wodzą Folcreda i Fastreda, pokonał napastników w bitwie u brodów na Porosie. Kolejnym problemem namiestnika były ciągłe wypady orków z Mordoru, które doprowadziły do tego, iż większość mieszkańców uciekła z Ithilien (2901 rok). Dla żołnierzy walczących w z orkami (Strażników Ithilien) Túrin rozkazał zbudować tajne schrony (m.in. Henneth Annûn). Ufortyfikował też wyspę Cair Andros, w celu obrony Anórien^[13].

Imię Túrin pochodzi z sindarinu i znaczy w tej mowie Zwycięski duch.

Turgon

Był dwudziestym czwartym namiestnikiem rządzącym Gondorem. Urząd objął w 2914 roku i sprawował go do swej śmierci w 2953 roku, przez 39 lat^[26]. Jego rządy upływały we względnym spokoju, tylko w Ithilien (gdzie nadal mieszkała garstka najwytrwalszych Gondorczyków) trwały podjazdowe walki z orkami. Za jego panowania, w 2951 roku, Sauron ogłosił jawnie swój powrót do Mordoru, a Orodruina zaczęła ponownie wybuchać ogniem.

Imię Turgon pochodzi z sindarinu i znaczy w tej mowie Pan władzy.

Ecthelion II

Był dwudziestym piątym namiestnikiem rządzącym Gondorem. Urząd objął w 2953 roku. Sprawował go do końca swego życia w 2984 roku, przez 31 lat. Był mądrym władcą i przez cały czas starał się wzmocnić Gondor przed spodziewaną napaścią Saurona. Gdy ostatni mieszkańcy opuścili Ithilien w 2954 roku, rozkazał wznieść mur Rammas Echor, w celu obrony przedmieść Minas Tirith. W jego służbie było wielu ludzi spoza granic Południowego Królestwa, wśród których szczególnymi łaskami cieszył się Thorongil. On to w 2980 roku zniszczył flotę Korsarzy z Umbaru. Namiestnik przyjaźnie odnosił się do Gandalfa Szarego^[27].

Imię Ecthelion pochodzi z sindarinu i znaczy w tej mowie Syn ostrza włóczni.

Wspominają o nim bohaterowie Władcy Pierścieni, zwykle w zwrocie mówiącym o jego synu (Denethor, syn Ectheliona).

Denethor II

Był dwudziestym szóstym namiestnikiem rządzącym Gondorem. Urząd objął w 2984 roku i sprawował go do swojej śmierci 15 marca 3019 roku. Na okres jego panowania przypadła Wojna o Pierścień^[17].

Namiestnicy królów Gondoru

Faramir

Formalnie dwudziesty siódmy rządzący namiestnik Gondoru, sprawujący rządy jedynie przez siedem dni. Nie wymienia się go jednak wśród wcześniejszych rządzących namiestników. Po koronacji króla Elessara został księciem Ithilien i namiestnikiem króla. Godności te piastował do końca swego życia, przez 64 lata. Zmarł w 82 roku Czwartej Ery^[28].

Elboron

Żył w Czwartej Erze. Był drugim księciem Ithilien i namiestnikiem króla Elessara. Syn Faramira i Éowiny. Po śmierci ojca w 82 roku objął wymienione wcześniej godności. Piastował je do końca swego życia. Jego synem był Barahir. (Choć nie jest to wprost stwierdzone w wzmiance o Elboronie w Historii Śródziemia, można się tego domyślać z dużą dozą prawdopodobieństwa).

Imię Elboron pochodzi z sindarinu i znaczy w tej mowie Wierny elfom.

Barahir (wnuk Faramira)

Żył w Czwartej Erze. Prawdopodobnie był trzecim księciem Ithilien i namiestnikiem króla Elessara^[29], synem Elborona. Przypuszcza się, że to on napisał cały tekst Opowieści o Aragornie i Arwenie, która powstała w niedługim czasie po śmierci Aragorna.

Imię Barahir pochodzi z języka sindarin i znaczy w tej mowie Pan wieży.

Ekranizacja Petera Jacksona

W ekranizacji Władcy Pierścieni, w reżyserii Petera Jacksona, jedynym spośród namiestników, który został uwzględniony w fabule filmu jest Denethor II^[30]. Zgodnie z opisem w powieści zostały oddane insygnium jego władzy, jak i miejsce namiestnika w sali tronowej. Wprowadzono jedynie drobną zmianę w sztandarze, na którym umieszczono wizerunek Białego Drzewa.

Przypisy

Bibliografia

• John Ronald Reuel Tolkien: Władca Pierścieni. przeł. Maria Skibniewska. Warszawa: Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza SA, 2002. ISBN 83-7319-172-0.
• Pierścienie Władzy i Trzecia Era. W: John Ronald Reuel Tolkien: Silmarillion. przeł. Maria Skibniewska. Wyd. 10. Warszawa: Wydawnictwo Amber, 2004, s. 261–280. ISBN 83-241-1515-3.
• Cirion i Eorl. Przyjaźń Gondoru z Rohanem. W: John Ronald Reuel Tolkien: Niedokończone opowieści. przeł. Radosław Kot. Warszawa: Wydawnictwo Amber, 2005, s. 242–261. ISBN 83-241-2008-4.
• Palantíry. W: John Ronald Reuel Tolkien: Niedokończone opowieści. przeł. Radosław Kot. Warszawa: Wydawnictwo Amber, 2005, s. 325–332. ISBN 83-241-2008-4.
• John Ronald Reuel Tolkien: Listy. wyb. i opr. Humphrey Carpenter, współ. Christopher Tolkien, przeł. Agnieszka Sylwanowicz. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo s. c., 2000. ISBN 83-7150-667-8.
• The Heirs of Elendil. W: John Ronald Reuel Tolkien: The History of Middle–earth. ed. Christopher Tolkien. T. 12: The Peoples of Middle–earth. Boston: Houghton Mifflin Co., 1996, s. 188–224. ISBN 0-395-82760-4.
• Robert Foster: Encyklopedia Śródziemia. Warszawa: Amber, 2002. ISBN 83-241-0200-0.

Linki zewnętrzne

• Banner of Gondor (ang.). [dostęp 2011-03-04]. – sztandar namiestników, zdjęcie z wersji reżyserskiej filmu Dwie wieże