Napoleon przekraczający Przełęcz Świętego Bernarda w 1800 roku
 | |
| Autor | |
|---|---|
| Data powstania | 1800–1801 |
| Medium | |
| Wymiary | 260 × 221 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Lokalizacja | |
Napoleon przekraczający Przełęcz Świętego Bernarda w 1800 roku (fr. Bonaparte franchissant le Grand-Saint-Bernard) – obraz olejny francuskiego malarza Jacques’a-Louisa Davida[1] przedstawiający Napoleona Bonaparte, Pierwszego Konsula Republiki Francuskiej[2]. Jest to wyidealizowany obraz przejścia przez Wielką Przełęcz Św. Bernarda w Alpach, którego Napoleon dokonał na czele swojej armii 20 maja 1800. Istnieje pięć zbliżonych wersji obrazu namalowanych w latach 1801–1803[3].
Okoliczności powstania
W sierpniu 1800 hiszpański król Karol IV Burbon skontaktował się ze swoim ambasadorem we Francji markizem de Múzquiz, aby ten zamówił u Davida portret konny Napoleona. Obraz miał zdobić jedną z sal Pałacu Królewskiego w Madrycie, gdzie eksponowano portrety konne hiszpańskich monarchów. Powodem zamówienia była chęć poprawy stosunków dyplomatycznych z postrewolucyjną Francją[2]. David zażądał 24 tys. franków za portret, nad którym pracował cztery miesiące, do stycznia 1801. Napoleon nie pozował mu do obrazu, ale kiedy zobaczył portret w pracowni malarza, zlecił mu wykonanie repliki. W latach 1801–1803 David namalował jeszcze dwie kopie na życzenie Bonapartego. Piąta, ostatnia wersja nie powstała na zamówienie, stanowiła własność malarza aż do jego śmierci[3].
Opis obrazu
David ukazał Napoleona dosiadającego konia stającego dęba, według tradycji starożytnej symbolizującego władzę. Jest to dynamiczny portret młodego przywódcy wojskowego. Na skałach widnieje inskrypcja z nazwiskiem Bonapartego oraz Hannibala i Karola Wielkiego, którzy również przekroczyli Alpy prowadząc swoje wojska. Napoleon miał powiedzieć Davidowi, żeby przedstawił go „spokojnego na narowistym koniu”, chociaż w rzeczywistości podróżował na bezpieczniejszym mule. Nie chciał również pozować do obrazu, uważał, że ważniejsze jest przedstawienie jego charakteru niż wyglądu[2].
Kolejne wersje wykonane z pomocą asystentów różnią się detalami takimi jak maść i uprząż konia, czy kolor powiewającej peleryny (żółty, pomarańczowy lub czerwony). Za każdym razem David starał się osiągnąć lepszy efekt chromatyczny[3].
- Obrazy w kolejności powstawania
Muzeum Zamku w Malmaison (260 × 221 cm), 1801
Muzeum Pałacu Charlottenburg (260 × 226 cm), 1801
Muzeum Pałacu wersalskiego (271 × 232 cm), 1802
Muzeum Belwederu w Wiedniu (264 × 232 cm), 1803
Muzeum Pałacu wersalskiego (267 × 230 cm), 1803
Proweniencja
Oryginalna wersja pozostała w Madrycie do 1813, kiedy zasiadający na hiszpańskim tronie Józef Bonaparte abdykował i uciekł do Francji zabierając ze sobą liczne dzieła sztuki. W 1815 zabrał obraz ze sobą wyjeżdżając do Stanów Zjednoczonych[4]. Obraz odziedziczyła jego córka Zénaïde Bonaparte, która zabrała go do swojej rezydencji w Rzymie (Villa Bonaparte, dawniej Villa Paolina). Portret przechodził na kolejnych spadkobierców Józefa aż do 1949, gdy jego prawnuczka Eugenie Bonaparte zostawiła go w spadku Muzeum Zamku w Malmaison[5].
Przypisy
- ↑ David Jacques-Louis, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2017-04-28].
- ↑ a b c Xavier Bray (ed.): Goya: Los Retratos. Londres: Turner Libros, 2015, s. 111, 116. ISBN 978-84-1635-484-9.
- ↑ a b c Philippe Bordes: Jacques-Louis David: Empire to Exile. Yale University, 2007, s. 33–34. ISBN 0-300-12346-9.
- ↑ Bonaparte cruzando San Bernardo (hiszp.). www.artehistoria.com. [dostęp 2017-04-28].
- ↑ Bernard Chevalier: L’ABCdaire des châteaux de Malmaison. Paris: Flammarion, 1997, s. 38–39. ISBN 2-08-012491-9.
Media użyte na tej stronie
Bonaparte has an orange cloak, the crispin (cuff) of his gauntlet is embroidered, the horse is piebald, black and white, and the tack is complete and includes a standing martingale. The girth around the horse's belly is a dark faded red. The officer holding a sabre in the background is obscured by the horse's tail. Napoleon's face appears youthful.
Napoleon in a red cloak mounted on a chestnut horse. The tack is simpler than in the original version, lacking the martingale, and the girth is grey-blue. There are traces of snow on the ground. Napoleon's features are sunken with the faint hint of a smile.
the horse is a dappled grey, the tack is identical to that of the Charlottenburg version, and the girth is blue. The embroidery of the gauntlet is simplified with the facing of the sleeve visible under the glove. The landscape is darker and Napoleon's expression is sterner.
is almost identical to that of 1. Versailles version but signed