Nasosznikowate

Nasosznikowate
Pholcidae[1]
C. L. Koch, 1850
Okres istnienia: 53–dziś mln lat temu
Ilustracja
Nasosznik trzęś (Pholcus phalangioides)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Podtyp

szczękoczułkowce

Gromada

pajęczaki

Rząd

pająki

Infrarząd

Araneomorphae

(bez rangi)Haplogynae
Rodzina

nasosznikowate

Zasięg występowania
Mapa występowania

Nasosznikowate (Pholcidae) – rodzina pająków z grupy Araneomorphae. Jest jedną z najbardziej zróżnicowanych grup współczesnych pająków; obejmuje dużą liczbę przeważnie tropikalnych sieciowych pająków[2]. Według The World Spider Catalog Normana Platnicka z 2012 roku należy do niej 90 rodzajów obejmujących 1288 gatunków[3]. W Polsce występują trzy gatunki - nasosznik trzęś (Pholcus phalangioides), nasosznik drobny (Pholcus opilionoides) i Psilochorus simoni[4]. Według analiz przeprowadzonych przez Hubera (2011) rodzinę można podzielić na pięć monofiletycznych podrodzin:Ninetinae, Arteminae, Modisiminae, Smeringopinae i Pholcinae[5].

Większość nasosznikowatych to niewielkie pająki o zaokrąglonym głowotułowiu i bardzo wydłużonych odnóżach, u niektórych gatunków dwudziestokrotnie przekraczających długość tułowia. Nasosznikowate mają sześcioro lub ośmioro oczu – ułożone po trzy po bokach głowotułowia. Pomiędzy nimi, na przodzie głowotułowia, znajduje się kolejna para, nieobecna u gatunków mających sześcioro oczu[6].

Zdecydowana większość nasosznikowatych buduje sieci łowne – przeważnie nieregularne trójwymiarowe, jednak sieci mające bardziej regularne kształty również są spotykane. Samice składają niewiele jaj, niekiedy poniżej dziesięciu. Nie tworzą kokonów, lecz noszą jaja w szczękoczułkach. Często kontynuują opiekę nad młodymi pająkami po ich wykluciu[6].

Nasosznikowate występują w bardzo zróżnicowanych niszach ekologicznych – od pustyń po lasy deszczowe, jednak najbardziej zróżnicowane są w regionach tropikalnych[6]. Najstarszym znanym przedstawicielem Pholcidae jest Quamtana huberi, którego skamieniałości odkryto w osadach w Le Quesnoy na terenie francuskiego departamentu Oise, datowanych na iprez, około 53 mln lat[7]. Datowanie molekularne sugeruje jednak, że nasosznikowate są grupą znacznie starszą, powstałą we wczesnym mezozoiku, około 207 mln lat temu, jeszcze przed rozpadem superkontynentu Pangei[8].

Uproszczone kladogramy Pholcidae według:

  • Bruvo-Mađarić i współpracowników (2005)[2]
 Pholcidae 

 Ninetines 





 New World clade


?

 Trichocyclus



 Artema



 Physocyclus





 Holocnemines



 Pholcines






          

  • Hubera (2011)[5]
 Pholcidae 

 Ninetinae 





 Arteminae



 Modisiminae





 Smeringopinae



 Pholcinae





Przypisy

  1. Pholcidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. a b Branka Bruvo-Mađarić, Bernhard A. Huber, Arno Steinacher, Günther Pass. Phylogeny of pholcid spiders (Araneae: Pholcidae): Combined analysis using morphology and molecules. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 37 (3), s. 661–673, 2005. DOI: 10.1016/j.ympev.2005.08.016 (ang.). 
  3. Norman I. Platnick: Currently valid spider genera and species (ang.). W: The World Spider Catalog, Version 13.0 [on-line]. American Museum of Natural History. [dostęp 2012-08-13].
  4. Blick, T. et al. (2004).Checklist of the spiders of Central Europe. (Arachnida: Araneae). Version 1. Dezember 2004. (PDF)
  5. a b Bernhard A. Huber. Phylogeny and classification of Pholcidae (Araneae): an update. „Journal of Arachnology”. 39 (2), s. 211–222, 2011. DOI: 10.1636/CA10-57.1 (ang.). 
  6. a b c Dimitrov, Dimitar: Pholcidae. Daddy-longleg spiders (ang.). Tree of Life Web Project, 2009. [dostęp 2012-08-13].
  7. David Penney. The oldest pholcid and selenopid spiders (Araneae) in lowermost Eocene amber from the Paris Basin, France. „Journal of Arachnology”. 34 (3), s. 592–598, 2006. DOI: 10.1636/H05-61.1 (ang.). 
  8. Dimitar Dimitrov, Jonas J. Astrin, Bernhard A. Huber. Pholcid spider molecular systematics revisited, with new insights into the biogeography and the evolution of the group. „Cladistics”, 2012. DOI: 10.1111/j.1096-0031.2012.00419.x (ang.). 

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Distribution.pholcidae.1.png
Autor: User:Sarefo, Licencja: CC-BY-SA-3.0

Pholcidae habitat distribution, drawn after Platnick: World Spider Catalog 7.0. This is not a precise rendering of the distribution! If you have better

information, please replace this map, or send me the info, and i will redraw it.
Pholcus.phalangioides.6905.jpg
Autor: Olei, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Please report references to olei@despammed.com.