National Basketball Association

National Basketball Association
Ilustracja
Państwo

Stany Zjednoczone Stany Zjednoczone
Kanada Kanada

Oficjalny skrót

NBA

Dyscyplina

koszykówka

Data założenia

1946

Poprzednia nazwa

Basketball Association of America

Przekształcona
na zawodową

1946

Komisarz

Adam Silver

Partner TV

ABC, TNT, ESPN, CBS, NBA TV, Fox Sports

Rozgrywki
Liczba drużyn

30

Zwycięzca

Golden State Warriors (7. tytuł)

Zwycięzcy
Pierwszy zwycięzca

Philadelphia Warriors

Obecny zwycięzca

Golden State Warriors

Najwięcej zwycięstw

Boston Celtics, Los Angeles Lakers (17 tytułów)

Strona internetowa

National Basketball Association (skrót ang. NBA) – amerykańsko-kanadyjska liga koszykarska, o charakterze profesjonalnym. Tworzy ją 30 zespołów, w tym: 29 ze Stanów Zjednoczonych i jeden z Kanady. Liga jest aktywnym członkiem USA Basketball, oddziału Fédération Internationale de Basketball na terytorium Stanów Zjednoczonych. Jej komisarzem od 1 lutego 2014 roku jest Adam Silver[1]. NBA jest jedną z pięciu największych północnoamerykańskich zawodowych lig sportowych (oprócz niej NFL, NHL, MLS i MLB). Gracze NBA są najlepiej opłacanymi sportowcami świata (w średniej rocznych zarobków)[2].

Liga została założona w Nowym Jorku 6 czerwca 1946 jako Basketball Association of America[3], a nazwę National Basketball Association przybrała jesienią 1949, po połączeniu z rywalizującą National Basketball League. Siedziba władz ligi, skąd dokonuje się wszystkich ruchów związanych z działalnością NBA, znajduje się na Piątej Alei 645 w Nowym Jorku. NBA Entertainment i studia NBA TV mieszczą się w pobliskim Secaucus w stanie New Jersey.

Historia

Powstanie i fuzja

Basketball Association of America została utworzona w 1946 roku, przez właścicieli największych aren hokejowych w północno-wschodnich i środkowo-zachodnich Stanach Zjednoczonych i Kanadzie. 1 listopada 1946, w Toronto w Kanadzie, Toronto Huskies podejmowali New York Knickerbockers w Maple Leaf Gardens, w meczu, który uważany jest za pierwszy w historii NBA[4]. Chociaż istniały wtedy już American Basketball League i NBL, BAA było pierwszą profesjonalną ligą koszykarską, która zamierzała rozgrywać swoje mecze przede wszystkim w dużych miastach. Podczas pierwszych lat istnienia poziom gry w BAA nie odróżniał się od tego prezentowanego w konkurencyjnych ligach, czy niezależnych zespołach, jak Harlem Globetrotters. Na przykład finalista ABL z 1948 roku Baltimore Bullets przenieśli się do BAA i w tym samym roku zdobyli mistrzostwo w tejże lidze, a mistrzowie NBL z 1948 roku – Minneapolis Lakers zdobyli mistrzostwo BAA w 1949 roku.

Siedziba National Basketball Association na Piątej Alei 645 w Nowym Jorku[5].

W dniu 3 sierpnia 1949 roku, władze BAA przystały na fuzję z NBL, tworząc nową ligę o nazwie National Basketball Association[6]. Nowa liga posiadała 17 zespołów, zlokalizowanych w mieszance małych i dużych miast, i rozgrywających swoje mecze w dużych arenach, jak i miejskich gimnazjach[6]. W 1950, NBA zmniejszała się do liczby jedenastu zespołów, a proces ten trwał do sezonu 1953–54, gdy liga przybrała najmniejszy rozmiar w historii, wynoszący dziewięć drużyn. Wszystkie z nich mieściły się w dużych miastach (New York Knicks, Boston Celtics, Golden State Warriors (San Francisco), Los Angeles Lakers, Sacramento Royals/Kings, Detroit Pistons, Atlanta Hawks, oraz Philadelphia Nationals/76ers). Proces zmniejszania ligi polegał na odbieraniu koncesji małym miastom i przenoszeniu ich do dużych. Hawks przeniesieni zostali do Atlanty z „Tri-Cities” (obszar znany Quad Cities), w 1951 roku do Milwaukee, a cztery lata później do Saint Louis w stanie Missouri; Royals z Rochester, przez Nowy Jork do Cincinnati (w 1957); i Pistons z Fort Wayne, przez Indianę do Detroit (w 1957).

Amerykanin japońskiego pochodzenia, Wataru Misaka, podczas gry w New York Knicks w sezonie 1947/48, „złamał” barierę etniczną w NBA. Ten rok przyniósł także dołączenie pierwszych afroamerykańskich graczy przez kilka zespołów, Chucka Coopera przez Celtics, Nathaniela „Sweetwatera” Cliftona przez Knicks, i Earla Lloyda przez Washington Capitols. Podczas tego okresu, prowadzeni przez centra George’a Mikana Minneapolis Lakers, wygrali pięć mistrzostw NBA, zyskując pozycję pierwszej dynastii ligi[7]. Aby zachęcić zespoły do rzucania, i zniechęcić do długiego rozgrywania akcji, władze ligi wprowadziły w 1954 roku, zegar ograniczający budowanie akcji do 24 sekund[8]. Jeśli drużyna w tym czasie nie trafiła rzutu lub piłka nie dotknęła kosza, zegar zostawał restartowany, a piłka przekazywana drużynie przeciwnej.

Rozgrywki

Drużyny podzielone są na dwie Konferencje: Wschodnią i Zachodnią. Konferencje podzielone są z kolei na trzy dywizje.

Rozgrywki składają się z sezonu zasadniczego i rozgrywek pucharowych (play-off).

W sezonie zasadniczym drużyny z tej samej dywizji rozgrywają ze sobą po 4 mecze (16 gier), po 3 lub 4 z drużynami innych dywizji tej samej konferencji (w sumie 52 mecze w obrębie konferencji), zaś pozostałe 30 meczów z drużynami drugiej konferencji. W ten sposób każda drużyna gra z każdą w zasadniczej części sezonu, „u siebie” i „na wyjeździe”. Minusem jest to, że z oddalonymi drużynami z drugiej konferencji rozgrywa się co roku prawie dwa razy więcej meczów niż z ekipami z własnej dywizji, co wywołuje zmęczenie podróżami (30 wobec 16 meczów).

W fazie play-off najpierw wyłaniani są mistrzowie poszczególnych konferencji. W pojedynkach ośmiu najlepszych zespołów z danej konferencji kolejność ustalana jest na podstawie ilości wygranych i przegranych meczów w sezonie, zrezygnowano z rozstawienia zwycięzców poszczególnych dywizji od sezonu 2015/2016. Przepis zmieniono, by do fazy play-off kwalifikowały się faktycznie najlepsze zespoły, a nie te, które miały słabych rywali w swojej dywizji. Z tego samego powodu rozważa się rezygnację z konferencji i awans do playoffów 16 drużyn z najlepszym bilansem (przepis jest na etapie dyskusji). Rozgrywki play-off przebiegają według scenariusza: w I rundzie play-off pierwszy zespół gra z ósmym, drugi z siódmym, trzeci z szóstym, czwarty z piątym. W II rundzie play-off zwycięzca pojedynku pierwszy z ósmym gra ze zwycięzcą pojedynku czwarty z piątym, i dalej zwycięzca pojedynku drugi z siódmym, gra ze zwycięzcą pojedynku trzeci z szóstym. Taki rozstaw jest spowodowany tym, aby już w II rundzie play-off nie trafiły na siebie drużyny najsilniejsze po fazie zasadniczej oraz aby lider konferencji miał w play-off teoretycznie łatwiej. Zwycięzcy tych meczów spotykają się ze sobą w finale konferencji. Zwycięzcy finałów konferencji spotykają się ze sobą w finale ligi. Zespoły rozstawione wyżej grają więcej meczów u siebie w systemie 2 mecze dom, 2 – wyjazd, 1-dom, 1-wyjazd, 1-dom. W pojedynkach fazy play-off gra się do czterech zwycięstw (tzw. best of seven). Ten system 2-2-1-1-1 obowiązuje również w finale NBA (przywrócony od sezonu 2013/14, wcześniej w finałach NBA było 2-3-2)

Drużyny

Aktualnie występujące w lidze

DywizjaDrużynaMiasto, stanBarwyHalaData założenia
Konferencja Wschodnia
AtlantyckaBoston CelticsBoston, Massachusettszielone, białeTD Garden1946
Brooklyn NetsBrooklyn, Nowy Jorkczarne, białeBarclays Center1967*
New York KnicksManhattan, Nowy Jorkpomarańczowe, niebieskie, białeMadison Square Garden1946
Philadelphia 76ersFiladelfia, Pensylwaniaczerwone, białe, niebieskieWells Fargo Center1939*
Toronto RaptorsToronto, Ontarioczerwone, czarne, białeScotiabank Arena1995
CentralnaChicago BullsChicago, Illinoisczerwone, czarne, białeUnited Center1966
Cleveland CavaliersCleveland, Ohioczerwone, białe, złoteRocket Mortgage FieldHouse1970
Detroit PistonsDetroit, Michiganczerwone, białe, niebieskieLittle Caesars Arena1941*
Indiana PacersIndianapolis, Indianajasnoniebieskie, żółte, szareBankers Life Fieldhouse1967
Milwaukee BucksMilwaukee, Wisconsinzielone, czerwone, srebrneFiserv Forum1968
Południowo-wschodniaAtlanta HawksAtlanta, Georgiaczerwone, czarne, żółteState Farm Arena1946*
Charlotte HornetsCharlotte, Karolina Północnapomarańczowe, niebieskie, czarne, srebrneSpectrum Center1988
Miami HeatMiami, Florydaczarne, czerwone, białeAmerican Airlines Arena1988
Orlando MagicOrlando, Florydaniebieskie, czarne, srebrneAmway Center1989
Washington WizardsWaszyngton, Dystrykt Kolumbiiniebieskie, czerwone, srebrneCapital One Arena1961*
Konferencja Zachodnia
Północno-zachodniaDenver NuggetsDenver, Koloradoniebieskie, białe, złoteBall Arena1967
Minnesota TimberwolvesMinneapolis, Minnesotaniebieskie, czarne, srebrne, zieloneTarget Center1989
Oklahoma City ThunderOklahoma City, Oklahomaniebieskie, czerwone, pomarańczoweChesapeake Energy Arena2008
Portland Trail BlazersPortland, Oregonczarne, czerwone, srebrneModa Center1970
Utah JazzSalt Lake City, Utahniebieskie, srebrneVivint Smart Home Arena1974*
PacyfikuGolden State WarriorsSan Francisco, Kaliforniajasnoniebieskie, pomarańczowe, złoteChase Center1946*
Los Angeles ClippersLos Angelesczerwone, niebieskieStaples Center1970*
Los Angeles LakersLos Angelesfioletowe, żółte, granatowe, białeStaples Center1946*
Phoenix SunsPhoenix, Arizonafioletowe, pomarańczowe, szareFootprint Center1968
Sacramento KingsSacramento, Kaliforniafioletowe, czarne, srebrneGolden 1 Center1945*
Południowo-zachodniaDallas MavericksDallas, Teksasniebieskie, srebrne, zieloneAmerican Airlines Center1980
Houston RocketsHouston, Teksasczerwone, białe, srebrneToyota Center1967*
Memphis GrizzliesMemphis, Tennesseeniebieskie, złoteFedExForum1995*
New Orleans PelicansNowy Orlean, Luizjanaczerwone, złote, granatoweSmoothie King Center2003
San Antonio SpursSan Antonio, Teksasczarne, srebrneAT&T Center1967*

Zobacz też

Uwagi

Nieistniejące obecnie zespoły

Prezydenci i komisarze NBA

Zwycięzcy

Klasyfikacja medalowa

Logo Finałów NBA.
DrużynaMistrzostwaWicemistrzostwaLata zwycięstw
Los Angeles Lakers171519491, 19501, 19521, 19531, 19541, 1972, 1980, 1982, 1985, 1987, 1988, 2000, 2001, 2002, 2009, 2010, 2020
Boston Celtics1751957, 1959, 1960, 1961, 1962, 1963, 1964, 1965, 1966, 1968, 1969, 1974, 1976, 1981, 1984, 1986, 2008
Golden State Warriors751947², 1956², 1975, 2015, 2017, 2018, 2022
Chicago Bulls601991, 1992, 1993, 1996, 1997, 1998
San Antonio Spurs511999, 2003, 2005, 2007, 2014
Philadelphia 76ers361955³, 1967, 1983
Detroit Pistons341989, 1990, 2004
Miami Heat332006, 2012, 2013
New York Knicks261970, 1973
Houston Rockets221994, 1995
Milwaukee Bucks211971, 2021
Cleveland Cavaliers142016
Atlanta Hawks1319584
Baltimore Bullets1319487
Oklahoma City Thunder1319798
Portland Trail Blazers121977
Dallas Mavericks112011
Sacramento Kings1019515
Toronto Raptors102019
Washington Wizards1019786
Phoenix Suns03
Brooklyn Nets02
Orlando Magic02
Utah Jazz02
Chicago Stags01
Indiana Pacers01
Washington Capitols01

1 jako Minneapolis Lakers
2 jako Philadelphia Warriors
3 jako Syracuse Nationals
4 jako St. Louis Hawks
5 jako Rochester Royals
6 jako Washington Bullets
7 drużyna obecnie nieistniejąca (występowała w NBA w latach 1947–1955, nie mają powiązania z późniejszymi Baltimore Bullets – obecnie Washington Wizards)
8 jako Seattle SuperSonics

Zawodnicy według zdobytych mistrzostw

Mj.ZawodnikMistrzostwaLata zwycięstwMistrzowskie kluby
1Bill Russell111957, 1959-1966, 1968-1969Boston Celtics
2Sam Jones101959-1966, 1968-1969Boston Celtics
3Tom Heinsohn81957, 1959-1965Boston Celtics
K.C. Jones1959-1966Boston Celtics
Satch Sanders1961-1966, 1968-1969Boston Celtics
John Havlicek1963-1966, 1968-1969, 1974, 1976Boston Celtics
7Jim Loscutoff71957, 1959-1964Boston Celtics
Frank Ramsey1957, 1959-1964Boston Celtics
Robert Horry1994, 1995, 2000-2002, 2005, 2007Houston Rockets, Los Angeles Lakers, San Antonio Spurs
10Bob Cousy61957, 1959-1963Boston Celtics
Kareem Abdul-Jabbar1971, 1980, 1982, 1985, 1987-1988Milwaukee Bucks, Los Angeles Lakers
Michael Jordan1991-1993, 1996-1998Chicago Bulls
Scottie Pippen1991-1993, 1996-1998Chicago Bulls
14George Mikan51949, 1950, 1952, 1953, 1954Minneapolis Lakers
Jim Pollard1949, 1950, 1952, 1953, 1954Minneapolis Lakers
Slater Martin1950, 1952, 1953, 1954, 1958Minneapolis Lakers, St. Louis Hawks
Larry Siegfried1964, 1965, 1966, 1968, 1969Boston Celtics
Don Nelson1966, 1968, 1969, 1974, 1976Boston Celtics
Michael Cooper1980, 1982, 1985, 1987, 1988Los Angeles Lakers
Magic Johnson1980, 1982, 1985, 1987, 1988Los Angeles Lakers
Dennis Rodman1989, 1990, 1996, 1997, 1998Detroit Pistons, Chicago Bulls
Ron Harper1996, 1997, 1998, 2000, 2001Chicago Bulls, Los Angeles Lakers
Steve Kerr1996, 1997, 1998, 1999, 2003Chicago Bulls, San Antonio Spurs
Kobe Bryant2000, 2001, 2002, 2009, 2010Los Angeles Lakers
Derek Fisher2000, 2001, 2002, 2009, 2010Los Angeles Lakers
Tim Duncan1999, 2003, 2005, 2007, 2014San Antonio Spurs

Polacy

Od sezonu 2007-2008 do sezonu 2018-2019 w NBA występował Marcin Gortat, który podpisał dwuletni kontrakt z Orlando Magic na sumę 1,1 mln USD. Gortat wybrany został w drafcie 2005 z 57. numerem przez Phoenix Suns i natychmiast przekazany do Orlando. W składzie Magic pojawił się dopiero w 2007 roku, a pierwszy mecz rozegrał 1 marca 2008. Wiosną rozegrał osiem meczów w fazie play-off. W grudniu 2008 roku, jako pierwszy z Polaków, wyszedł na boisko w pierwszej piątce swego zespołu. Marcin Gortat nie był podstawowym zawodnikiem swojej drużyny, najczęściej wchodził na boisko jako zmiennik Dwighta Howarda. Przeciętnie zaliczał ok. 12 minut meczu, zdobywając ok. 3 punktów, 4 zbiórek i 1 blok. Jest pierwszym Polakiem, który grał w finałach NBA, w 2009 roku. 18 grudnia 2010 Marcin Gortat uczestniczył w wymianie między Orlando Magic a Phoenix Suns. Do klubu ze stolicy stanu Arizona razem z Marcinem Gortatem przeszli Vince Carter i Mickaël Piétrus, natomiast w odwrotną stronę powędrowali Jason Richardson, Hidayet Türkoğlu oraz Earl Clark. Po zmianie drużyny Marcin Gortat coraz więcej czasu spędzał na parkiecie, czasami wychodząc w pierwszej piątce. 30 stycznia w meczu z New Orleans Hornets pobił swój rekord występów w NBA, zdobywając 25 punktów, będąc zarazem rezerwowym w tym meczu. W 2013 roku Gortat zmienił klub z Phoenix Suns na Washington Wizards. W 2014 roku klub podpisał z nim kontrakt na 5 kolejnych lat. Latem 2018 został zawodnikiem Los Angeles Clippers. Polak został oddany w wymianie przez Washington Wizards, w których spędził pięć ostatnich sezonów, w zamian za Austina Riversa[9].

Przed Marcinem Gortatem w NBA grało dwóch Polaków:

We wrześniu 2007 roku wstępny kontrakt z Indiana Pacers podpisał też Łukasz Obrzut, za sezon miał otrzymać stawkę minimalną 450 tys. dolarów. W październiku zwolniono go jednak[10]. Jako 35. w drafcie NBA w 2003 roku Milwaukee Bucks wybrało Szymona Szewczyka, jednak nie zagrał w najlepszej lidze świata. Ponadto w NBA grał Rubén Wolkowyski posiadający także polskie obywatelstwo, jednak grający dla reprezentacji Argentyny. Jeff Nordgaard grał w NBA, ale polskie obywatelstwo otrzymał później.

23 czerwca 2022 w drafcie z 9. numerem przez San Antonio Spurs został wybrany 19-letni skrzydłowy Jeremy Sochan[11].

Przypisy

  1. Adam Silver – Commissioner – National Basketball Association (ang.). nba.com. [dostęp 2014-06-15].
  2. REVEALED: The world’s best paid teams, Man City close in on Barca and Real Madrid (ang.). [dostęp 2013-01-08].
  3. The First Game (ang.). W: NBA [on-line]. [dostęp 2010-08-05].
  4. History of Basketball in Canada (ang.). NBA Media Ventures, LLC. [dostęp 2007-04-13].
  5. National Basketball Association, Inc. (ang.). Copyright © 2012, Hoover’s Inc., All Rights Reserved. [dostęp 2012-04-29].
  6. a b NBA is born (ang.). [dostęp 2010-07-29].
  7. 1949–51: Lakers Win First NBA Finals (ang.). [dostęp 2010-07-30].
  8. NBA Rules History (ang.). 8 maja, 2008. [dostęp 2010-07-30].
  9. Marcin Gortat trafia do LA Clippers! | NBA LABS | nbalabs.pl.
  10. Pacers | The Indianapolis Star | indystar.com.
  11. Patryk Pankowiak: Jeremy Sochan wybrany w drafcie NBA!. wp.pl, 2022-06-23. [dostęp 2022-06-24].

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Redirect arrow without text.svg
Redirect arrow, to be used in redirected articles in Wikipedias written from left to right. Without text.
Flag of the United States.svg
The flag of Navassa Island is simply the United States flag. It does not have a "local" flag or "unofficial" flag; it is an uninhabited island. The version with a profile view was based on Flags of the World and as a fictional design has no status warranting a place on any Wiki. It was made up by a random person with no connection to the island, it has never flown on the island, and it has never received any sort of recognition or validation by any authority. The person quoted on that page has no authority to bestow a flag, "unofficial" or otherwise, on the island.
NBA script.svg
Excerpt writing of the logo of NBA.
Folder Hexagonal Icon.svg
Autor: Oryginał: John Cross
Wektoryzacja: Shazz, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Ikona - folder w ciemnoniebieskim heksagonie, do wykorzystania na stronie.
Olympic Tower NY by David Shankbone.JPG
Autor: David Shankbone , Licencja: CC BY 2.5
Olympic Tower New York