Neminem captivabimus nisi iure victum
 | Ten artykuł od 2017-07 wymaga zweryfikowania podanych informacji. |
Neminem captivabimus nisi iure victum (łac. nikogo nie uwięzimy bez wyroku sądowego) – zasada gwarantująca w Rzeczypospolitej nietykalność osobistą szlachcie, a więc zapewniająca, iż posiadający takie prawo nie zostanie uwięziony bez wyroku sądowego.
Zasada ta została pierwotnie sformułowana w przywileju nadanym przez Władysława Jagiełłę w Brześciu Kujawskim 25 kwietnia 1425, jednak nie wszedł on w życie. Ostatecznie wprowadzono ją przywilejem jedlneńskim z 4 marca 1430 i krakowskim z 9 stycznia 1433. Prawo nietykalności osobistej zostało wówczas nadane posesjonatom. W 1447 przywilej ten został rozszerzony na szlachtę litewską (bojarów). Na mocy ustawy Prawo o miastach (1791) przywilej ten rozszerzono na mieszczan z miast królewskich posiadających majątek nieruchomy.
Konstytucja Królestwa Polskiego z 1815 w art. 18 głosiła, że prawo neminem captivari permittemus nisi iure victum stosować się ma do wszystkich mieszkańców wszelkiego stanu[1].