Niepowściągliwe wymioty ciężarnych

Niepowściągliwe wymioty ciężarnych
hyperemesis gravidarum
ICD-10O21
Niepowściągliwe wymioty ciężarnych
O21.0Łagodne niepowściągliwe wymioty ciężarnych
O21.1Niepowściągliwe wymioty ciężarnych z zaburzeniami przemiany materii
O21.2Późne wymioty ciężarnych
O21.8Inne wymioty wikłające ciążę
O21.9Wymioty ciężarnych, nie określone

Niepowściągliwe wymioty ciężarnych (łac. hyperemesis gravidarum, ang. hyperemesis gravidarum, HG) – najcięższa postać występujących w ciąży nudności i wymiotów. Lekkiego stopnia nudności nasilające się rano (łac. nausea gravidarum) są bardzo częste w ciąży i nie stanowią problemu klinicznego. Silne nudności i wymioty występują rzadko, dotyczą 0,3–2% ciężarnych. Przedłużające się niepowściągliwe wymioty rzadko wpływają na dobrostan płodu, natomiast są bardzo uciążliwe dla ciężarnych.

Epidemiologia

Według różnych danych HG stwierdza się w 0,3–1,5 (2)% ciąży[1], częściej w ciążach wielopłodowych[2].

Etiologia

Etiologia HG jest nieznana. Proponuje się udział czynników somatycznych i psychicznych. Stwierdzono silną korelację osoczowego stężenia gonadotropiny kosmówkowej z natężeniem objawów[3]. Inne hipotezy wiązały HG z:

Nadczynność tarczycy a HG

Związek HG z nadczynnością tarczycy jest częsty. Opisano odrębną jednostkę chorobową, przejściową tyreotoksykozę ciążową w przebiegu niepowściągliwych wymiotów ciężarnych (ang. transient hyperthyroidism of hyperemesis gravidarum, THHG)[7]. Jej rozpoznanie opiera się na czterech kryteriach:

  • współwystępowaniu nadczynności tarczycy i HG
  • wykluczeniu nadczynności tarczycy przed ciążą
  • braku objawów typowych dla nadczynności tarczycy
  • braku przeciwciał przeciwtarczycowych

Objawy i przebieg

Objawy rozpoczynają się zazwyczaj między 4. a 10. tygodniem ciąży[8]. U większości ciężarnych z HG objawy same ustępują między 16. a 22. tygodniem.

Wymioty i utrata apetytu prowadzą najczęściej do utraty masy ciała, odwodnienia, zaburzeń jonowych, niedokrwistości.

Bardzo rzadkimi powikłaniami HG są:

Wpływ na płód

Wydaje się, że nawet nasilone wymioty nie wpływają negatywnie na płód. W jednym z badań ryzyko powikłań ciąży wczesnej w grupie kobiet z HG było 10 razy niższe niż w grupie kontrolnej[16]. Rzadko niewyrównane zaburzenia elektrolitowe i utrata powyżej 5% masy ciała wiążą się z większym ryzykiem poronienia, porodu przedwczesnego, utraty ciąży, nieprawidłowo niskiej masy urodzeniowej i wystąpienia wad wrodzonych u dziecka.

Rozpoznanie

Nie ma jednomyślności co do kryteriów rozpoznania HG. Zgodnie z definicją Fairweather z 1968 roku są to:

nudności i wymioty pojawiające się przed 20. tygodniem ciąży, na tyle ciężkie, że powodują konieczność hospitalizacji[17].

Niektórzy autorzy stosują kryterium utraty masy ciała powyżej 5% jako wystarczające do rozpoznania tego stanu[18]. Rozpoznanie HG jako przyczyny wymiotów wymaga wykluczenia innych możliwych przyczyn, uwzględnianych w diagnostyce różnicowej.

Diagnostyka różnicowa

Należy wziąć pod uwagę najczęstsze przyczyny wymiotów i nudności, m.in.

Z wymiotami ciężarnych często (ok. 40%) współistnieje tzw. ślinotok ciężarnych[2].

Postępowanie

Niekiedy wystarczające są zmiany w diecie, odpoczynek, leżenie w łóżku po przebudzeniu, unikanie potraw mogących prowokować nudności.

Ze wspomnianej definicji HG wynika, że każdy przypadek HG musi być hospitalizowany. Inni autorzy podają szczegółowe wskazania do hospitalizacji:

  • utrata masy ciała powyżej 5%
  • odwodnienie
  • zaburzenia elektrolitowe
  • kwasica
  • współistniejące zakażenia

W przypadku odwodnienia i zaburzeń elektrolitowych konieczne jest podanie dożylne płynów. Gdy efekt leczniczy jest niezadowalający, to zaleca się farmakoterapię. W HG stosuje się liczne leki, są to m.in.

Profilaktyka

Suplementacja multiwitaminowa w okresie prekoncepcyjnym zmniejsza ryzyko wystąpienia niepowściągliwych wymiotów ciężarnych.

Medycyna alternatywna

Przegląd 26 badań kontrolowanych z randomizacją dotyczących leczenia wymiotów akupunkturą wykazał pewien korzystny efekt, ale w przypadku wymiotów i nudności występujących w ciąży wyniki nie były jednoznaczne[20].

Przypisy

  1. ↑ Goodwin TM. Hyperemesis gravidarum. „Obstetrics and gynecology clinics of North America”. 3 (35), s. 401–17, viii, wrzesień 2008. DOI: 10.1016/j.ogc.2008.04.002. PMID: 18760227. 
  2. ↑ a b Tkaczuk-Włach J, Robak-Chołubek D, Sobstyl M, Baran A, Jakiel G. Niepowściągliwe wymioty ciężarnych, „Przegląd Menopauzalny” 5, 310–315 (2007)
  3. ↑ Verberg MF, Gillott DJ, Al-Fardan N, Grudzinskas JG. Hyperemesis gravidarum, a literature review. „Human reproduction update”. 5 (11). s. 527–39. DOI: 10.1093/humupd/dmi021. PMID: 16006438. 
  4. ↑ Schiff MA, Reed SD, Daling JR. The sex ratio of pregnancies complicated by hospitalisation for hyperemesis gravidarum. „BJOG : an international journal of obstetrics and gynaecology”. 1 (111), s. 27–30, styczeń 2004. PMID: 14687048. 
  5. ↑ Leylek OA, Cetin A, Toyaksi M, Erselcan T. Hyperthyroidism in hyperemesis gravidarum. „International journal of gynaecology and obstetrics: the official organ of the International Federation of Gynaecology and Obstetrics”. 1 (55), s. 33–7, październik 1996. PMID: 8910080. 
  6. ↑ Arslan EO, Cengiz L, Arslan M. Thyroid function in hyperemesis gravidarum and correlation with serum leptin levels. „International journal of gynaecology and obstetrics: the official organ of the International Federation of Gynaecology and Obstetrics”. 2 (83), s. 187–8, listopad 2003. PMID: 14550594. 
  7. ↑ Lao TT, Chin RK, Cockram CS, Panesar NS. Transient hyperthyroidism in hyperemesis gravidarum.. „Journal of the Royal Society of Medicine”. 10 (79), s. 613–5, październik 1986. PMID: 3783550. 
  8. ↑ Położnictwo i ginekologia. Grzegorz H. Bręborowicz (red.). Wydawnictwo Lekarskie PZWL, s. 99-102. 83-200-3082-X.
  9. ↑ Peeters A, Van de Wyngaert F, Van Lierde M, Sindic CJ, Laterre EC. Wernicke's encephalopathy and central pontine myelinolysis induced by hyperemesis gravidarum. „Acta neurologica Belgica”. 5 (93), s. 276–82, 1993. PMID: 8296523. 
  10. ↑ Castillo RA, Ray RA, Yaghmai F. Central pontine myelinolysis and pregnancy. „Obstetrics and gynecology”. 3 Pt 2 (73), s. 459–61, marzec 1989. PMID: 2915874. 
  11. ↑ Shah A, Mathew V, Shah P. Severe hyperemesis gravidarum leading to hepatorenal failure, a rare and challenging case. „Journal of obstetrics and gynaecology : the journal of the Institute of Obstetrics and Gynaecology”. 1 (28), s. 102–3, styczeń 2008. DOI: 10.1080/01443610701844630. PMID: 18259912. 
  12. ↑ Hill JB, Yost NP, Wendel GD. Acute renal failure in association with severe hyperemesis gravidarum. „Obstetrics and gynecology”. 5 Pt 2 (100), s. 1119–21, listopad 2002. PMID: 12423829. 
  13. ↑ Ohara N, Narita F, Kayama C, Goto Y. Wernicke's encephalopathy associated with hyperemesis gravidarum. „Hospital medicine (London, England : 1998)”. 6 (64), s. 371, czerwiec 2003. PMID: 12833835. 
  14. ↑ Kim YH, Lee SJ, Rah SH, Lee JH. Wernicke's encephalopathy in hyperemesis gravidarum. „Canadian journal of ophthalmology. Journal canadien d'ophtalmologie”. 1 (37), s. 37–8, luty 2002. PMID: 11865957. 
  15. ↑ Gárdián G, Vörös E, Járdánházy T, Ungureán A, Vécsei L. Wernicke's encephalopathy induced by hyperemesis gravidarum. „Acta neurologica Scandinavica”. 3 (99), s. 196–8, marzec 1999. PMID: 10100965. 
  16. ↑ Kirk E, Papageorghiou AT, Condous G, Bottomley C, Bourne T. Hyperemesis gravidarum: is an ultrasound scan necessary?. „Human reproduction (Oxford, England)”. 9 (21), s. 2440–2, wrzesień 2006. DOI: 10.1093/humrep/del166. PMID: 16720621. 
  17. ↑ Fairweather DV. Nausea and vomiting in pregnancy. „American journal of obstetrics and gynecology”. 1 (102), s. 135–75, wrzesień 1968. PMID: 4877794.  Cytat za Bręborowiczem
  18. ↑ Tsang IS, Katz VL, Wells SD. Maternal and fetal outcomes in hyperemesis gravidarum. „International journal of gynaecology and obstetrics: the official organ of the International Federation of Gynaecology and Obstetrics”. 3 (55), s. 231–5, grudzień 1996. PMID: 9003948. 
  19. ↑ Schwarzer V, Heep A, Gembruch U, Rohde A. Treatment resistant hyperemesis gravidarum in a patient with type 1 diabetes mellitus: neonatal withdrawal symptoms after successful antiemetic therapy with mirtazapine. „Archives of gynecology and obstetrics”. 1 (277), s. 67–9, styczeń 2008. DOI: 10.1007/s00404-007-0406-5. PMID: 17628816. 
  20. ↑ Streitberger K., Ezzo J., Schneider A. Acupuncture for nausea and vomiting: an update of clinical and experimental studies.. „Autonomic neuroscience : basic & clinical”. 1-2 (129), s. 107–17, październik 2006. DOI: 10.1016/j.autneu.2006.07.015. PMID: 16950659. 
Patologia ciąży, porodu i połogu
Ciąża
Ciąża zakończona
poronieniem
Obrzęki, białkomocz
i nadciśnienie tętnicze
Inne, przeważnie
związane z ciążą
Zaburzenia w układzie trawiennym
Dermatozy ciężarnych
  • pemfigoid ciężarnych
  • cholestaza ciężarnych
  • liszajec opryszczkowaty
  • opryszczki ciężarnych
  • progesteronowe autoimmunologiczne zapalenie skóry ciężarnych
  • świerzbiączka ciężarnych
  • grudkowe zapalenie skóry ciężarnych
  • swędzące ogniskowe grudki i pokrzywki ciężarnych
  • swędzące ciążowe zapalenie mieszków włosowych
  • świąd ciężarnych
  • rozstępy
Zaburzenia hematologiczne
  • małopłytkowość
  • nadkrzepliwość
Zaburzenia układu nerwowego
Płód i jamy
owodniowe
Wody płodowe
Błony płodowe
Krwotoki
  • przedporodowy
Łożysko
Poród
Połóg

Star of life2.svg

Star of life.svg Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Media użyte na tej stronie

Star of life2.svg
Star of life, blue version. Represents the Rod of Asclepius, with a snake around it, on a 6-branch star shaped as the cross of 3 thick 3:1 rectangles.
Design:
The logo is basically unicolor, most often a slate or medium blue, but this design uses a slightly lighter shade of blue for the outer outline of the cross, and the outlines of the rod and of the snake. The background is transparent (but the star includes a small inner plain white outline). This makes this image usable and visible on any background, including blue. The light shade of color for the outlines makes the form more visible at smaller resolutions, so that the image can easily be used as an icon.

This SVG file was manually created to specify alignments, to use only integers at the core 192x192 size, to get smooth curves on connection points (without any angle), to make a perfect logo centered in a exact square, to use a more precise geometry for the star and to use slate blue color with slightly lighter outlines on the cross, the rod and snake.

Finally, the SVG file is clean and contains no unnecessary XML elements or attributes, CSS styles or transforms that are usually added silently by common SVG editors (like Sodipodi or Inkscape) and that just pollute the final document, so it just needs the core SVG elements for the rendering. This is why its file size is so small.
Star of life.svg

The Star of Life, medical symbol used on some ambulances.

Star of Life was designed/created by a National Highway Traffic Safety Administration (US Gov) employee and is thus in the public domain.