Nike (mitologia)

Nike
Νίκη
bogini zwycięstwa
Ilustracja
Nike z Samotraki
Występowaniemitologia grecka
Atrybutyskrzydła, gałązka oliwna, wieniec na głowie
Teren kultustarożytna Grecja
OdpowiednikWiktoria (rzymski)
Rodzina
OjciecPallas
MatkaStyks
RodzeństwoZelos, Kratos, Bia
Nike z Efezu

Nike (także Zwycięstwo; gr. Νίκη Níkē, łac. Victoria) – w mitologii greckiej bogini i uosobienie zwycięstwa, zdobiąca często pomniki upamiętniające słynne zwycięstwa odniesione w bitwach. Przedstawiano ją jako młodą kobietę ze skrzydłami i gałązką oliwną w dłoni. Jest opiekunką sportowców i wojowników.

Należała do pierwszego, starszego od Olimpijczyków pokolenia bogów. Jest córką tytana Pallasa i bogini podziemnej rzeki Styks. Towarzyszyło jej w boju rodzeństwo: Zelos – współzawodnictwo, Kratos – siła i Bia – przemoc.

Jej rzymską odpowiedniczką była Wiktoria.

Postać Nike została przejęta w chrześcijaństwie. Wczesnym przykładem adaptacji jest mozaika w bazylice akwilejskiej (około 315 r.), gdzie postać Nike stoi pomiędzy koszem chleba i kielichem, powiewa nad nimi wieńcem oraz palmą na znak, że dary eucharystyczne wyobrażają zbawcze zwycięstwo Chrystusa[1].

Atrybutem Nike są skrzydła, gałązka oliwna (inaczej palmowa) i wieniec na głowie.

Najbardziej znane przedstawienia

Nawiązania

Nike występuje w wielu utworach literackich, na przykład w liryku Zbigniewa Herberta pod tytułem Nike która się waha, gdzie sama jest świadkiem bitwy. Podmiot liryczny zorientowany narracyjnie opisuje jej – typowe dla ludzi, nietypowe dla bóstwa – wahanie, czy wyrazić swoje uczucia. Wiersz w formie pieśni wykonuje Przemysław Gintrowski na płycie Tren do wierszy Zbigniewa Herberta.

Przypisy

  1. Dorothea Forstner OSB, Świat symboliki chrześcijańskiej. Leksykon, przekład i opracowanie Wanda Zakrzewska, Paweł Pachciarek, Ryszard Turzyńskim, Warszawa 2001, s. 338, ISBN 83-211-1626-4

Media użyte na tej stronie

Efez 2015 0175.jpg
Autor: Ratomir Wilkowski RODZIMOWIERCA.PL, Licencja: CC BY 3.0
Przedstawienie bogini Nike. Ruiny antycznego miasta Efez.