Notitia dignitatum
Notitia dignitatum – późnoantyczny dokument zawierający wiadomości topograficzne ze spisem urzędów cywilnych i wojskowych Cesarstwa Rzymskiego w IV/V wieku n.e.
Powstał najpewniej w pierwszej połowie V stulecia. Jego pełny tytuł brzmi Notitia dignitatum et administrationum omnium tam civilium quam militarium. W ramach ówczesnego podziału administracyjnego podano w nim wykaz prowincji, miast, twierdz i ważniejszych osiedli oraz związanych z nimi stanowisk administracyjnych i wojskowych. Został bogato zilustrowany kilkudziesięcioma barwnymi obrazkami pełniącymi rolę uzupełniająco-objaśniającą. Są to umowne mapki poszczególnych terytoriów z zaznaczeniem istotnych miejscowości i z dodanymi personifikacjami prowincji. Ponadto graficznie przedstawiono insygnia miejscowych urzędników i znaki lokalnych oddziałów wojskowych. Dość prymitywne ilustracje nie wykazują wartości artystycznej.
Do czasów współczesnych zachowany w postaci 4 kopii (rękopisów) z XV i XVI wieku, sporządzonych z wcześniejszego odpisu – zaginionego Codex Spirensis powstałego w IX-X wieku. Znajdują się one w posiadaniu bibliotek w Oksfordzie, Paryżu, Monachium i Trydencie.
Zobacz też
Bibliografia
- Maria Nowicka: Antyczna książka ilustrowana. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1979, s. 97–98.
- Słownik kultury antycznej. Ryszard Kulesza (red.). Wyd. 2. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2012, s. 355. ISBN 978-83-235-0942-4.
- Adam Ziółkowski: Historia Rzymu. Poznań: Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, 2004, s. 561. ISBN 83-7063-412-5.
Linki zewnętrzne
- Notitia dignitatum na stronie The Latin Library.
Media użyte na tej stronie
Dux Mesopotamiae (Roman military stations in Mesopotamia) from the parchment manuscript Notitia dignitatum, showing the Tigris and Euphrates rivers