Nowe Motule

Nowe Motule

wieś
Państwo	Polska
Województwo	podlaskie
Powiat	suwalski
Gmina	Filipów
Liczba ludności (2011)	182[1][2]
Strefa numeracyjna	87
Kod pocztowy	16-424[3]
Tablice rejestracyjne	BSU
SIMC	0757192[4]
Położenie na mapie gminy Filipów Nowe Motule
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Nowe Motule
Położenie na mapie województwa podlaskiego Nowe Motule
Położenie na mapie powiatu suwalskiego Nowe Motule
54°12′32″N 22°40′56″E/54,208889 22,682222

Ten artykuł od 2016-06 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do wiarygodnych źródeł. (Dodanie listy źródeł bibliograficznych lub linków zewnętrznych nie jest wystarczające). Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Nowe Motule – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie suwalskim, w gminie Filipów^[4][5].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.

Historia

Motule Nowe powstały w roku 1911, po podziale terenu wsi Motule. Podział ten nastąpił po przybyciu na te tereny osadników z Lubelszczyzny (byli to mieszkańcy gminy Firlej, wówczas powiat lubartowski). Na podstawie relacji najstarszych mieszkańców wsi wiadomo, że osadnicy przybyli z księdzem, który pragnął założyć w Motulach kościół i prawdopodobnie parafię. Zakupił dwór i przyległe doń pole i staw. Nie są znane powody, które stały się przyczyną sporu między osadnikami a księdzem. Nieporozumienie to spowodowało, że ksiądz sprzedał nabytą ziemię wraz z dworem, zaś sam odjechał. Nowo przybyli pochodzili z rodzin zróżnicowanych pod względem majątkowym. Byli wśród nich chłopi bardzo ubodzy, którym pieniędzy starczyło zaledwie na nabycie gruntu i w okresie tzw. "dorobku" wspomagani byli przez resztę mieszkańców; byli również i tacy, którzy posiadali odpowiednią ilość gotówki, by zakupić grunt, szybko wybudować budynki gospodarcze, wynająć służbę i parobków. Przybysze przywieźli ze sobą zwierzęta hodowlane.

Przybysze z Lubelszczyzny rozpoczęli edukację w Motulach i okolicy. Od 1911 roku we wsi nauczał 13-letni Jan Wrotkowski^[6]. Było to nauczanie nielegalne, więc władze carskie aresztowały chłopca - ale jako nieletni został wkrótce uniewinniony i prowadził swoje nauki dalej.

Wśród mieszkańców przybyłych z Lubelszczyzny były m.in. rodziny Jabłońskich, Jurków, Kossaków, Michna, Milewskich, Owczarzy, Panków, Rola, Rogala, Wrotkowskich i Żelaznych.

W okresie od 1917 roku w Motulach Nowych działała sekcja Polskiej Organizacji Wojskowej. Mieszkańcy wsi (m.in. Władysław Panek, Szymon Jurek, Bolesław Michna) wchodzili w skład Sekcji Motule Gmina Czostków. Po udziale w powstaniu sejneńskim zostali wcieleni do 41 Pułku Piechoty im. Józefa Piłsudskego i jako żołnierze regularnej armii walczyli w wojnie polsko-bolszewickiej, z epilogiem pod Warszawą. Motulscy Peowiacy zostali po zakończeniu walki o granice odznaczeni medalami niepodległości i uhonorowani nadaniami ziemi przez Komendanta. Jeden z uczestników walk w wojnie polsko-bolszewickiej - Marcin Rola odznaczony został Krzyżem Virtuti Militari.

W czasie II RP nastąpił znaczny rozkwit wsi. Gospodarstwa prosperowały, a we wsi działał agronom, który szkolił rolników w nowoczesnych uprawach. Sprowadzano bydło z Grodna i środkowej Polski. Rozwój wsi zahamował wybuch II wojny światowej. Wcześniej (sierpień 1939 r.) czynni Peowiacy zostali zmobilizowani do wojska w ramach pułków zapasowych. Żołnierze ci walczyli później w okolicach Grodna i po napaści Związku Radzieckiego na Polskę, uciekając z niewoli w drugiej połowie września, wrócili do Motul. Okupacja radziecka trwająca na terenach Motul od ok. 25 IX do 12 X 1939 spowodowała, że część mieszkańców przeprowadziła się do Suwałk, jednakże wkrótce większość powróciła do domów, pozostając podczas okupacji niemieckiej do dyspozycji volksdeuschów i bogatych gospodarzy, produkujących żywność dla Niemców. Ludność wsi była również masowo kierowana do przymusowych robót do Rzeszy.

Zobacz też

• Stare Motule

Przypisy

Bibliografia

• Kopciał J., Suwalsko- mazurskie od A do Z, „Krajobrazy” 1978,nr 48, s.13,
• Wiśniewski J., Dzieje osadnictwa w powiecie suwalskim od XV do połowy XVII wieku, [w:] Studia i materiały do dziejów Suwalszczyzny, praca zbiorowa pod red. J. Antoniewicza, Białystok 1965.
• Kallas M., Historia ustroju Polski X- XX w., Warszawa 1996.

Linki zewnętrzne

• Motule, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 750 .