Astana

Astana

Астана

Centrum Astany, w środku wieża Bäjterek
Herb Flaga
Państwo	Kazachstan
Obwód	Astana
Data założenia	1824
Prawa miejskie	1862
Burmistrz	Ałtaj Kölgynow
Powierzchnia	797,33 km²
Wysokość	347 m n.p.m.
Populacja (2022) • liczba ludności • gęstość	1 254 000[1] 1299 os./km²
Nr kierunkowy	+7-7172
Kod pocztowy	010000
Tablice rejestracyjne	01, Z
Położenie na mapie Kazachstanu Astana
51°10′N 71°25′E/51,166667 71,416667
Strona internetowa

Siedziba Mażylisu i Senatu

Bulwar Nurżoł w centrum miasta, w oddali pałac prezydencki Ak Orda

Pałac sztuki Szabyt, wieża Kazach Eli i Pałac Niepodległości

Astana Arena

(c) Attila kz z angielskiej Wikipedii, CC BY 3.0

Rzeka Iszym płynąca przez miasto

Astana (kaz. cyr. i ros. Астана; 1824–1961 Akmolińsk, 1961–1992 Celinograd, 1992–1998 Akmoła, 1998–2019 Astana, 2019–2022 Nur-Sułtan) – stolica i drugie co do liczby ludności miasto w Kazachstanie, położone nad rzeką Iszym, w północno-środkowej części kraju na Pogórzu Kazachskim.

Historia

• 1824 – Rosjanie zbudowali fortecę Akmolińsk (od kazachskiego „Akmoły” – biała mogiła), warownia służyła również jako ośrodek handlowy, bowiem znajdował się tu punkt zborny dla karawan z Taszkentu i Buchary do Rosji.
• 1862 – osada otrzymała prawa miejskie.
• 1868 – Akmolińsk pełnił funkcję centrum administracyjnego dla obwodu akmolińskiego.
• 2 marca 1918 – władzę w mieście przejęła rada delegatów robotniczych, chłopskich i żołnierskich.
• 25 maja 1918 – od Kazania do Władywostoku wybuchło powstanie Białej Gwardii, od 3 czerwca 1918 miastem rządziła Armia admirała Kołczaka.
• 25 listopada 1919 – Armia Czerwona z powrotem zajęła Akmolińsk.
• 1941–1945 – podczas II wojny światowej miasto stało się ważnym centrum przemysłowym, do którego ewakuowano zakłady i fabryki z terenów okupowanych przez Niemcy.
• 20 marca 1961 – Nikita Chruszczow ogłosił kampanię zagospodarowania nieużytków, tj. przekształcenia 250 000 km² pastwisk stepowych w pola uprawne pszenicy, równocześnie przemianował Akmolińsk na Celinograd (ros. celina = nieużytki), który powołał do pełnienia roli centrum tego projektu. Miasto rozwijało się i wzrastało jego znaczenie.
• 1992 – po uzyskaniu przez Kazachstan niepodległości, w trakcie kampanii derusyfikowania nazw obiektów geograficznych, miasto przyjęło nazwę kazachską Akmoła.
• 6 lipca 1994 – rząd przyjął uchwałę o przeniesieniu stolicy z Ałmaty do Akmoły.
• 10 grudnia 1997 – oficjalne przyznanie Akmole statusu miasta stołecznego.
• 6 maja 1998 – zmiana nazwy miasta na Astana (w języku kazachskim: stolica).
• 30 sierpnia 2002 – ukończenie budowy wieży Bäjterek.
• 23 i 24 września 2003 – miasto organizuje I Kongres Liderów Religii Światowych i Tradycyjnych, tego typu zgromadzenia miały miejsce także w kolejnych latach (2006, 2009, 2012, 2015 i 2018).
• 2 września 2006 – ukończenie budowy pałacu Pokoju i Pojednania.
• 1 i 2 grudnia 2010 – Astana gości szczyt głów państw i szefów rządów państw Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie.
• 30 stycznia – 6 lutego 2011 – razem z Ałmaty miasto organizuje Zimowe Igrzyska Azjatyckie.
• 22 listopada 2012 – miasto zostaje nominowane przez Międzynarodowe Biuro Wystaw Światowych do zorganizowania wystawy Expo 2017.
• 10 czerwca 2017 – nastąpiła oficjalna inauguracja wystawy Expo 2017.
• 20 marca 2019 – kazachski parlament z inicjatywy nowego prezydenta Kasym-Żomart Tokajewa przegłosował dokonanie po 22 latach zmiany nazwy stolicy na Nur-Sułtan, ku czci ustępującej głowy państwa Nursułtana Nazarbajewa^[2][3][4].
• 19 września 2022 – po 3 latach obowiązywania dotychczasowej nazwy, w ramach reformy konstytucyjnej, stolicy przywrócono poprzednią – Astana^[5].

Burmistrzowie

• 1997–2003 Ädylbek Żaksybekow
• 2003–2004 Temirchan Dosmuchanbetow
• 2004–2006 Umirzak Szukajew
• 2006–2008 Askar Mamin
• 2008–2014 Imangali Tasmagambetow
• 2014–2016 Ädylbek Żaksybekow
• 2016–2018 Äset Isekeszew
• 2018–2019 Bakyt Sułtanow
• od 2019 Ałtaj Kölgynow

Geografia

Klimat

Demografia

Wzrost liczby ludności w mieście:

• 287 tys. – 1993
• 500 tys. – 2003
• 600 tys. – 2004^[7]
• 701 tys. – 2010^[8]
• 835 tys. – 2014^[9]
• 860 tys. – 2015^[10]
• 1 mln 47 tys. – 2018^[11]

Religia

• metropolia Astana
• archidiecezja Najświętszej Maryi Panny w Astanie
• sobór Zaśnięcia Matki Bożej w Astanie
• synagoga Beit Rachel w Astanie

Gospodarka

Ośrodek handlowo-usługowy dużego regionu rolniczego. Rozwinięty przemysł metalowy – głównie produkcja maszyn rolniczych, oraz materiałów budowlanych. Poza tym przemysł spożywczy, lekki, odzieżowy, zakłady naprawcze taboru kolejowego. Ważny węzeł drogowy i kolejowy ze stacją Astana, międzynarodowy port lotniczy.

Transport

Port lotniczy Nur-Sułtan

• stacja kolejowa w Astanie
• trolejbusy w Astanie
• port lotniczy Nur-Sułtan

Edukacja

W Astanie znajduje się pięć uczelni, w tym Euroazjatycki Uniwersytet Narodowy im. L.N. Gumilowa oraz Uniwersytet Nazarbajewa.

Kultura

W mieście znajduje się Kazachska Filharmonia Narodowa, muzea i kilka teatrów i wiele innych ośrodków kultury, do których można zaliczyć Bibliotekę Narodową, Salę Kongresową, Pałac Młodzieży i Prezydenckie Centrum Kultury. Głównym symbolem miasta jest wieża widokowa Bäjterek.

Sport

Nazwę miasta nosi grupa kolarska Astana Pro Team, której kolarz Alberto Contador w 2009 wygrał Tour de France, a cały zespół klasyfikację drużynową. W 2014 inny kolarz ekipy, Vincenzo Nibali, również zwyciężył w Tour de France.

W mieście znajduje się piłkarski stadion narodowy Astana Arena, którego budowa została zakończona w 2009 roku. Swoje mecze rozgrywa na nim FK Astana. Siedzibę w Astanie ma także klub FK Astana-1964, który korzysta ze starszego obiektu, Stadionu im. Każymukana Mungajtpasuly.

Architektura

• pałac prezydencki Ak Orda
• pałac Pokoju i Pojednania
• Bäjterek
• Kazachska Filharmonia Narodowa
• Chan Szatyr
• Astana Arena
• Transport Tower

Miasta partnerskie

Kraj	Miasta
Chiny	Pekin
Chorwacja	Zagrzeb
Filipiny	Manila
Finlandia	Oulu
Francja	Nicea
Gruzja	Tbilisi
Indonezja	Dżakarta
Jordania	Amman
Kirgistan	Biszkek
Korea Południowa	Seul
Litwa	Wilno
Łotwa	Ryga
Polska	Gdańsk Warszawa
Rosja	Kazań Moskwa Petersburg
Stany Zjednoczone	Pittsburgh
Turcja	Ankara Izmir Stambuł
Ukraina	Kijów
Uzbekistan	Taszkent
Wielka Brytania	Margate
Wietnam	Hanoi
Zjednoczone Emiraty Arabskie	Dubaj

Przypisy

Bibliografia

• Encyklopedia audiowizualna Britannica: geografia. Poznań: Wydawnictwo Kurpisz, 2006. ISBN 978-83-60563-07-6.