Oʻahu

Oʻahu
Ilustracja
Zdjęcie satelitarne wyspy Oʻahu
Państwo

 Stany Zjednoczone

Stan

 Hawaje

Akwen

Ocean Spokojny

Archipelag

Hawaje

Powierzchnia

1545,3 km²

Populacja (2005)
• liczba ludności
• gęstość


905 266[1]
586 os./km²

Położenie na mapie Hawajów
Mapa konturowa Hawajów, u góry znajduje się punkt z opisem „Oʻahu”
Położenie na mapie Oceanu Spokojnego
Mapa konturowa Oceanu Spokojnego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Oʻahu”
Ziemia21°28′N 157°59′W/21,466667 -157,983333
Mapa wyspy
Ukształtowanie wyspy (grafika komputerowa)

Oʻahu (Oahu) – wyspa pochodzenia wulkanicznego na Oceanie Spokojnym, w archipelagu Hawajów (USA).

Jest to trzecia co do wielkości wyspa w archipelagu i najbardziej zaludniona wyspa stanu Hawaje[2]. Jest jednocześnie dwudziestą co do powierzchni wyspą Stanów Zjednoczonych.

Na południowym wybrzeżu Oʻahu znajduje się główne miasto i jednocześnie stolica stanu – Honolulu.

Ukształtowanie

Wyspa ma kształt nieforemnego czworoboku, którego dłuższa przekątna liczy ok. 71 km, zaś krótsza – ok. 48 km. Najbardziej na wschód wysuniętym punktem wyspy jest Mōkapu Point, na zachód – Kaena Point, na północ – Kahuku Poit, na południowy zachód – Barbes Point. Brzegi są w większości strome, z wyjątkiem wymienionych niżej zatok i półwyspów słabo rozwinięte, towarzyszą im w większości rafy koralowe. Długość linii brzegowej wynosi 365 km. Najmniej rozbudowane jest wybrzeże południowo-zachodnie, między Kaena Point i Barbes Point. Wybrzeże północno-zachodnie, pomiędzy Kaena Point i Kahuku Point, równomiernie zapada się z obu krańców ku wnętrzu wyspy, tworząc zatokę Waialua. Wybrzeże północno-wschodnie, pomiędzy Kahuku Point i Makapuu Head, charakteryzuje się rozległą i dość głęboką zatoką Kaneohe mniej więcej w jego środkowej części. Jest ona częścią dawnej kaldery wulkanicznej, której większość znajduje się pod wodami oceanu. Od południa i południowego wschodu zatokę ogranicza półwysep Mokapu o rozbudowanym kształcie, u którego północno-wschodniego cypla leżą wysepki Moku Manu. Wybrzeże południowe, między Barbes Point i Makapu Head w części zachodniej, zupełnie niskiej, posiada rozległą zatokę Mamala, z której znajduje się wejście do głębokiej zatoki Pearl Harbour. W części wschodniej tego wybrzeża wyróżnia się zatoka Maunalua[3].

Wnętrze wyspy jest górzyste, jednak wyraźnie mniej, niż innych wysp archipelagu hawajskiego. W odróżnieniu od nich nie ma tu centralnego masywu górskiego (wulkanicznego), lecz dwa oddzielne, dobrze wykształcone pasma górskie, będące fragmentami dwóch starych tarcz wulkanicznych, rozdzielone dość równą niziną. Wzdłuż północno-wschodniego wybrzeża wyspy biegnie grzbiet Gór Koolau, długości ponad 50 km, z najwyższym szczytem Konahuanui (960 m n.p.m.). Wzdłuż południowo-zachodniego brzegu ciągnie się znacznie krótsze, liczące ok. 26 km pasmo Gór Waianae[3]. Jego najwyższy szczyt, Ka'ala (1227 m), wznoszący się w północnej części pasma, jest jednocześnie najwyższym punktem wyspy.

W wielu miejscach wyspy, zwłaszcza u południowego końca pasma Gór Koolau, można zobaczyć dobrze zachowane kaldery małych, bocznych kraterów wulkanicznych, jak Koko Crater (w którym znajduje się ogród botaniczny - Koko Crater Botanical Garden), Hanauma Bay (częściowo zerodowany przez ocean – dziś zatoka morska, chroniona jako Hanauma Bay Nature Preserve) czy Diamond Head (ulubiony cel wycieczek, chroniony jako Diamond Head State Monument).

Pomiędzy obydwoma wymienionymi wyżej pasmami górskimi ciągnie się pas niziny, nie przekraczającej 300 m n.p.m. Mniej więcej w połowie długości Gór Waianae przedziela ją niski dział wodny, łączący obydwa pasma górskie. Usytuowane na nim jest miasto Wahiawa. Niedługie, sięgające maksymalnie 15-20 km rzeki, spływają z niego i sąsiednich stoków obu pasm górskich w dwóch kierunkach: na północ, do zatoki Waialua (rzeki Kaukonahua, Helemano, Anahulu) lub na południe, do zatoki Pearl Harbor (Waikele wraz z Kipapu, North Halawa)[3].

Historia

18 stycznia 1778 roku członkowie trzeciej wyprawy Jamesa Cooka na pokładzie slupa HMS Resolution jako pierwsi Europejczycy zobaczyli wyspę Oʻahu. Okręt Cooka płynął pod eskortą HMS Discovery, którego kapitanem był Charles Clerke.

14 lutego następnego roku, po śmierci Cooka w zatoce Kealakekua, kapitan Charles Clerke przejął dowodzenie nad wyprawą i 28 lutego na pokładzie HMS Resolution wpłynął do zatoki Waimea. Brytyjczycy nazwali odkrytą wyspę Sandwich.

W roku 1845 król Kamehameha III przeniósł stolicę z Lāhainā na wyspie Maui do Honolulu leżącego na Oʻahu. Pałac ʻIolani zbudowany przez potomków rodziny królewskiej do dziś znajduje się na przedmieściach stolicy i jest jedynym pałacem królewskim znajdującym się na terytorium Stanów Zjednoczonych.

Rankiem 7 grudnia 1941 roku nastąpił japoński atak na bazę Pearl Harbor. Wymierzony był głównie w okręty Floty Pacyfiku, której zniszczenie miało zapewnić Japonii zwycięstwo w wojnie. Atak spowodował zatopienie lub uszkodzenie dwunastu okrętów amerykańskich, zniszczenie 188 samolotów oraz śmierć 2403 żołnierzy i 68 cywilów.

4 sierpnia 1961 roku w Honolulu o godzinie 19:24 urodził się Barack Obama44. prezydent Stanów Zjednoczonych[4].

15 października 2006 Oʻahu i sąsiednie wyspy nawiedziło trzęsienie ziemi, które zniszczyło linie energetyczne i uniemożliwiło nadawanie programów telewizyjnych. Wstępne komunikaty mówiły o trzęsieniu o sile 6,7 stopnia w skali Richtera[5].

Zobacz też

Przypisy

  1. http://www.bizjournals.com/pacific/stories/2006/03/13/daily42.html
  2. Fodor's Oahu: with Honolulu, Waikiki & the North Shore. Fodor's Travel, 2014. ISBN 978-0-8041-4246-5.
  3. a b c L. Baranowski, J. Ostrowski: Oahu (mapa), w: „PoznajŚwiat” R. XIX, nr 12 (229), grudzień 1971, s. 48.
  4. President Obama's Long Form Birth Certificate | whitehouse.gov, www.whitehouse.gov [dostęp 2017-11-25] (ang.).
  5. Magnitude 6.7 - HAWAII REGION, HAWAII

Media użyte na tej stronie

Flag of the United States.svg
The flag of Navassa Island is simply the United States flag. It does not have a "local" flag or "unofficial" flag; it is an uninhabited island. The version with a profile view was based on Flags of the World and as a fictional design has no status warranting a place on any Wiki. It was made up by a random person with no connection to the island, it has never flown on the island, and it has never received any sort of recognition or validation by any authority. The person quoted on that page has no authority to bestow a flag, "unofficial" or otherwise, on the island.
Dark Green 004040 pog.svg
Autor: One Salient Oversight, Licencja: CC0
modded File:Blue pog.svg
Hawaii-Oahu-TF.jpg
Autor: Martin D. Adamiker, Licencja: CC BY-SA 3.0
Oahu, Hawaii, computer image generated using TruFlite
Oahu.svg
Autor: unknown, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Oahu.jpg
Zdjęcie satelitarne wyspy Oahu (Hawaje)
Pacific Ocean laea relief location map.jpg
Autor: Uwe Dedering, Licencja: CC BY-SA 3.0
Relief location map of Pacific_Ocean.
  • Projection: Lambert azimuthal equal-area projection.
  • Area of interest:
  • N: 60.0° N
  • S: −80.0° N
  • W: −260.0° E
  • E: −70.0° E
  • Projection center:
  • NS: −10.0° N
  • WE: −165.0° E
  • GMT projection: -JA-165.0/-10.0/180/19.998266666666666c
  • GMT region: -R-320.2519138145009/-12.459450078533589/-5.473602099069988/26.40516525873812r
  • GMT region for grdcut: -R-325.0/-90.0/-5.0/74.0r
  • Relief: SRTM30plus.
  • Made with Natural Earth. Free vector and raster map data @ naturalearthdata.com.