Obiszów

Obiszów

wieś
Pałac w Obiszowie
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Powiat	polkowicki
Gmina	Grębocice
Wysokość	157 m n.p.m.
Liczba ludności (III 2011)	223[1]
Strefa numeracyjna	76
Kod pocztowy	59-150[2]
Tablice rejestracyjne	DPL
SIMC	0364015
Położenie na mapie gminy Grębocice Obiszów
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Obiszów
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Obiszów
Położenie na mapie powiatu polkowickiego Obiszów
51°34′51″N 16°06′22″E/51,580833 16,106111

Obiszów – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie polkowickim, w gminie Grębocice.

Położenie

Wieś leży 4,3 km na południowy zachód od Grębocic, 9 km na północny wschód od Polkowic, 9,3 km na południe od Głogowa^[3].

Podział administracyjny

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa legnickiego.

Części wsi

Według PRNG na terenie sołectwa leżą trzy miejscowości – Obiszów (niem. Gross Obisch, wieś), Obiszówek (niem. Klein Obisch, osada) oraz Obisz (leśniczówka)^[4].

Środowisko naturalne

Wieś znajduje się w obrębie mikroregionu Grzbiet Dalkowski, wchodzącego w skład mezoregionu Wzgórza Dalkowskie^[5][6].

Wody

Obszar wsi leży w zlewni dwóch strumieni: Brusiny, lewego dopływu Rudny – ok. 624,04 ha (ok. 75,13% całej powierzchni) oraz Stobnej, lewego dopływu Moskorzynki – 206,55 ha (ok. 24,87%)^[7].

Brusina przepływa przez miejscowości wchodzące w skład sołectwa, Stobna płynie granicą z obrębem Moskorzyn^[8].

Przyroda

Na terenie obrębu Obiszów jest stanowisko śniedka baldaszkowatego (Ornithogalum umbellatum) – rośliny objętej ścisłą ochroną. Znajduje się tu również 16 stanowisk nocka dużego (Myotis myotis), jedno nocka Bechsteina (Myotis bechsteinii) oraz jedno pachnicy dębowej (Osmoderma eremita) – zwierząt objętych ścisłą ochroną^[9].

Na terenie miejscowości znajduje się Rezerwat Przyrody Uroczysko Obiszów^[8].

Historia

Prehistoria

Człowiek bytuje na terenie wsi co najmniej od okresu średniego (mezolitu) epoki kamienia. Znajdują się tu stanowiska archeologiczne kultur łużyckiej, pomorskiej i przeworskiej^[9].

Średniowiecze

Ok. V-VI w., przybyło tu słowiańskie plemię Dziadoszan^[10].

Znajdował tu się okręg grodowy (opole)^[10]. Z okresu wczesnego średniowiecza pochodzą 4 grodziska, 2 ślady osadnictwa, 7 osad i 2 cmentarzyska^[9].

Z X w. pochodzi odkryty podczas badań z 1984 i 1986 r. skarb z Obiszowa, przechowywany w Muzeum Archeologiczno-Historycznym w Głogowie^[11].

Ok. 985-990 r., pod koniec swego panowania Mieszko I przyłączył Śląsk, wraz z ziemią Dziadoszan, do nowo powstającego państwa polskiego. Grody plemienne zaczęły ustępować wówczas centralnemu grodowi administracji państwowej wybudowanemu w Głogowie^[12].

Pierwsza pisemna wzmianka o miejscowości pochodzi z bulli papieża Innocentego IV z 9 sierpnia 1245 r. Dokument wśród włości diecezji wrocławskiej wymienia Obiszów jako „Obiscuo”^[13].

Dokument księcia Konrada I głogowskiego z 13 grudnia 1253 r. wspomina, że diecezja wrocławska posiada kilka łanów w miejscowości „Obisovo”, w której mieszkają jej poddani od dawnych czasów^[14].

30 lipca 1298 r. Mikołaj z „Obessow” przekazał księciu Henrykowi III głogowskiemu swoją wieś „Obessow”. W zamian wraz ze swoim szwagrem „Sdislaus” otrzymali wieś „Kagenscino” (Kajęcin, część Góry)^[15].

W dokumencie z 6 października 1338 roku został wymieniony Mikołaj z „Obyschow”^[16].

Nazwa

Według niemieckiego językoznawcy Heinricha Adamy’ego nazwa miejscowości pochodzi od słowiańskiego słowa „objazd”. Jako pierwotną nazwę miejscowości wymienia on nazwę w formie „Obiazda”, podając jej znaczenie – „Umschrittener Berzirk”, czyli po polsku „Dystrykt, obwód przekraczania dookoła”^[17].

Według Słownika etymologicznego nazw geograficznych Śląska, jest to nazwa dzierżawcza od imienia Obisz, będącym zdrobnieniem od imienia Objęsław, pierwotnie z dodaniem końcówki -owo – Obisz-owo, zaś następnie -ów – Obisz-ów^[18].

Historyczne warianty nazwy wsi^{[13][14][15][16]}:

• 1245 – Obiscuo;
• 1253 – Obisovo;
• 1298 – Obessow;
• 1338 – Obyschow.

Infrastruktura

W osadzie Obiszówek działa Ochotnicza Straż Pożarna nie włączona do KSRG^[19].

Transport

Przez wieś przebiegają dwie drogi powiatowe klasy Z^[20]:

• nr 1013D – z Jerzmanowej, przez Obisz, Obiszów, kończąca się na skrzyżowaniu z drogą powiatową nr 1128D w osadzie Obiszówek.
• nr 1128D – ze Świnina, przez Dużą Wólkę, krzyżująca się z drogą powiatową nr 1012D w Obiszówku, następnie kierująca się przez Kwielice, Ogorzelec i Turów do Szczyglic.

Znajdują się tu dwa przystanki autobusowe^[21]:

• Obiszów I – przy pałacu w Obiszówku, z wiatą;
• Obiszów II – przy posesji nr 25, z wiatą i zatokami autobusowymi.

Architektura

Układ ruralistyczny

Obiszów jest ulicówką^[22]. Układ ruralistyczny wsi jest ujęty w gminnej ewidencji zabytków^[9].

Zabytki

Kultura

We wsi znajduje się świetlica wiejska. Funkcjonuje tu założone 21 lipca 2009 roku Koło Gospodyń Wiejskich^[23].

Oświata

Wieś należy do obwodu Szkoły Podstawowej im. Janusza Kusocińskiego w Grębocicach^[24].

Turystyka

Szlaki turystyczne

Przez teren sołectwa przebiegają szlaki turystyczne (pogrubiono miejsca znajdujące się na jego terenie)^[3][25]:

• – Żuków – północne zbocza Korniaka – zachodnie zbocza Dębicza – granica sołectwa – południowe zbocza Obiszowskiego Grodu – granica sołectwa – Kurów Mały
• Szlak „Polskiej Miedzi” – Bieńków – Duża Wólka – granica sołectwa – południowe zbocza Obiszowskiego Grodu – zachodnie zbocza Obiszowskiego Gródku – Rezerwat przyrody Uroczysko Obiszów – wschodnie zbocza Krąglaka – granica sołectwa – Kwielice
• – Jerzmanowa – granica sołectwa – Obisz – Obiszów – Obiszówek – granica sołectwa – Duża Wólka
• Szlak rowerowy „Wokół gminy Grębocice”– Golowice – granica sołectwa – Obisz – Obiszów – Obiszówek – granica sołectwa – Kwielice
• BIKE PARK Obiszów (rowerowy) – Obiszów – zachodnie zbocza Obiszowskiego Gródku – Rezerwat przyrody Uroczysko Obiszów – granica sołectwa – las pomiędzy Golowicami i Kurowem Małym – granica sołectwa – las w okolicach Obiszowskiego Gródku – granica sołectwa – stawy na Stobnej – granica sołectwa – dolina Stobnej – granica sołectwa – północne zbocza Korniaka – Dębicz – granica sołectwa – Obiszowski Gród – Obiszówek – Obiszów
• ścieżka przyrodnicza „Uroczysko Obiszów” – Obiszówek – zachodnie zbocza Obiszowskiego Gródku – Rezerwat przyrody Uroczysko Obiszów – droga w kierunku Jerzmanowej

Religia

Rzymskokatoliccy mieszkańcy wsi należą do Parafii pw. Świętego Michała Archanioła w Kwielicach. Znajduje się tu kościół filialny pw. Świętego Kazimierza^[26].

Sport i rekreacja

W Obiszówku znajduje się boisko sportowe^[8].

Poniżej grodziska na wzgórzu Obiszowski Gród znajduje się wiata widokowa z miejscem na biwak ze zrekonstruowaną osadą Dziadoszan^[25].

Od 2016 roku cyklicznie odbywa się tu maraton MTB „Bike Maraton” po Bike Parku Obiszów^[27][28].

Od 2017 roku corocznie ma tu miejsce bieg „Cross Baby Jagi” po części Bike Parku Obiszów^[29].

Zobacz też

• Obiszówek

Uwagi

Przypisy