Obwód żambylski

żambylski
Жамбыл облысы
	Obwód
	Herb
Państwo	Kazachstan
Siedziba	Taraz
Kod ISO 3166-2	KZ-ZHA
Powierzchnia	144 200 km²
Populacja (2017); • liczba ludności	; 1 116 700
• gęstość	7,4 os./km²
Numer kierunkowy	+7 (726)
Kod pocztowy	080000
Tablice rejestracyjne	08, H
	Szczegółowy podział administracyjny
Liczba rejonów	10
	Położenie na mapie;
	Strona internetowa

Obwód żambylski (kaz. Жамбыл облысы) – obwód w południowej części Kazachstanu, graniczący z Kirgistanem. Stolicą obwodu jest Taraz (Тараз). Obwód ma powierzchnię 144 200 km², zamieszkuje go milion mieszkańców. Podstawą gospodarki regionu jest wydobycie fosforanów.

Historia

Region został ustanowiony 14 sierpnia 1939 roku dekretem prezydium Rady Najwyższej ZSRR z części obwodu południowokazachstańskiego (sześć rejonów) oraz obwodu ałmackiego (trzy rejony) jako obwód dżambulski (rus. Джамбульская область). Nazwa ta została zmieniona w dniu 14 maja 1993 na obwód żambylski. Została ona nadana na cześć kazachskiego i sowieckiego poety akyna Żambyła Żabajewa. Początkowo obwód składał się z następujących rejonów:

miasto Dżambuł
rejon Dżambuł (obecnie rejon Żambył)
rejon Koktersk
rejon Krasnogorsk
rejon Kurdaj (obecnie rejon Kordaj)
rejon Łukowsk (obecnie rejon Ryskułow)
rejon Merkiy
rejon Sary-Su (obecnie rejon Sarysu)
rejon Swierdlow (obecnie rejon Bajzak)
rejon Tałas
rejon Czujsk (obecnie rejon Szu)

W 1951 roku, w wyniku wydzielenia z obwodu południowokachstańskiego, dołączony został rejon Żuały. W 1964 roku został utworzony rejon Mojynkum. Rejon Krasnogorsk w 1988 roku wszedł w skład rejonu Kurdaj.

8 stycznia 1997 roku dekretem Prezydenta Kazachstanu nazwa stolicy miasta została zmieniona na Taraz, obwód jednak zachował swoją dawną nazwę.

Rejony

rejon Bajzak
rejon Kordaj
rejon Merky
rejon Mojynkum
rejon Ryskułow
rejon Sarysu
rejon Szu
rejon Tałas
rejon Żambył
rejon Żuały

Geografia

Obwód zajmuje 144 264 км², z czego większość terytorium to równina. W jego zachodniej części, na północnym wschodzie od osady Karatau, położona jest pustynia Ajkene o powierzchni 3200 км^2.

Rejon posiada bogatą faunę i florę. Liczba gatunków roślin szacowana jest na ponad 3 tys., a gatunków zwierząt na ponad czterdzieści. Powierzchnia terenów łownych to około 13,9 tys. hektarów. W obwodzie znajduje się Fundusz Rybacki o powierzchni 27,8 tys. hektarów obejmujący 81 zbiorników, w tym 59 przystosowanych do rybołówstwa. Do największych należą: Tasotkelsk oraz Ters-Aszybulaksk^[3]. Najczęściej spotykanymi gatunkami ryb są: amur biały, karp, hypophthalmichthys, sander, wobła kaspijska oraz leszcz.

Na terytorium obwodu położone są trzy zakazniki:

Narodowy zakaznik przyrody «Урочище „Бериккара”» – kompleks o powierzchni 17,5 tys. hektarów na którym rośnie ponad 50 gatunków roślin wpisanych do Czerwonej Księgi Gatunków Zagrożonych. Wśród zwierząt żyją między innymi: owca dzika, jeżozwierz indyjski oraz muchodławka rajska^[4].
Narodowy zakaznik przyrody «Урочище „Каракунуз“» – rezerwat florystyczny o łącznej powierzchni 3,07 tys. hektarów położony na zachodnich stokach Ałatau Zailijskii. Do występujących gatunków należą plantacje owocowe jabłoni, wiśni, śliwa wiśniowej oraz winogrona. Naturalnie występują klon, robinia akacjowa, orzech włoski oraz morwa^[5].
Andasajski narodowy zakaznik przyrody – faunistyczny rezerwat rozciągający się na obszarze 1000 tys. hektarów. Położony jest na prawym brzegu rzeki Czu, na zachód od sioła Mojynkum Roślinność jest zdominowana przez ostnicę, kostrzewę walezyjską oraz gatunek z rodziny szarłatowatych Anabasis salsa. Rosnące tu wcześniej efemerydy jak na przykład saksauł czarny porosły wierzbami. Fauna składa się między innymi z dzikiej owcy, osła azjatyckiego, gazeli czarnoogonowej , dzika euroazjatyckiego, bażanta zwyczajnego oraz kuropatwy zwyczajnej^[6].

Demografia

Obecnie (2015 rok) w rejonie żyje 1.098.740 osób. Ludność składa się z ponad 100 przedstawicieli różnych narodowości z czego około 71% stanowią Kazachowie. Największy odsetek innych narodowości znajduje się w mieście Taraz – w 2009 roku wynosił 30%.

Ilość ludności w poszczególnych latach w tysiącach
Źródło: Приложение. Справочник статистических показателей., „Демоскоп Weekly”, demoscope.ru [dostęp 2016-04-16] .

Spis ludności z 1999 roku odnotował 988 840 mieszkańców. Wskaźnik urbanizacji wyniósł 47%, natomiast gęstość zaludnienia 6,9 osoby na km².

Rozmieszczenie ludności z podziałem na narodowości w poszczególnych regionach w roku 2015^[7]
Rejon	Kazachowie	Rosjanie	Dunganie	Turcy	Uzbcy	Kurdowie	Azerowie	Koreańczycy	Kirgizi	Tatarzy	Niemcy	Inni
Miasto Taraz	235 084	64 206	1 260	4 712	22 091	1 943	978	7 761	4 451	5 569	2 093	6 835
Rejon Bajzak	81 609	2 274	14	8 315	555	1 038	703	243	347	309	239	905
Rejon Żambył	56 457	3 520	7 503	4 003	753	4 733	223	124	819	872	247	766
Rejon Żuały	45 623	3 278	5	13	180	3	597	31	147	66	142	832
Rejon Kordaj	69 680	14 658	43 832	995	321	383	3 681	207	1 422	279	433	1 550
Rejon Merky	60 415	6 470	6	8 838	1 846	376	2 470	140	1 125	360	332	1 297
Rejon Mojynkum	29 670	2 164	6	8	73	307	20	50	141	74	59	205
Rejon Sarysu	40 613	2 104	0	3	77	527	36	33	68	111	39	188
Rejon Tałas	46 007	3 657	1	74	60	2 282	27	169	247	190	138	315
Rejon Ryskułow	60 062	2 798	31	46	361	1	26	57	603	444	180	734
Rejon Szu	70 334	10 196	294	5 569	695	3 127	3 395	481	320	810	507	2 340

Skład etniczny obwodu w poszczególnych latach^[8]^[9]
	Spis ludności w 1989 r.	%	Spis ludności w 1999 r.	%	Spis ludności w 2010 r.	%
Łącznie	1 038 667	100,00%	988 840	100,00%	1 043 843	100,00%
Kazachowie	507 302	48,84%	640 346	64,76%	722 627	69,23%
Rosjanie	275 424	26,52%	179 258	18,13%	141 829	13,59%
Dunganie	23 555	2,27%	30 333	3,07%	42 404	4,06%
Turcy	17 145	1,65%	24 823	2,51%	29 354	2,81%
Uzbecy	21 512	2,07%	22 501	2,28%	24 986	2,39%
Kurdowie	8 796	0,85%	10 855	1,10%	13 220	1,27%
Koreańczycy	13 360	1,29%	14 000	1,42%	12 452	1,19%
Azerowie	11 653	1,12%	10 593	1,07%	12 185	1,17%
Tatarzy	16 618	1,60%	12 576	1,27%	10 651	1,02%
Kirgizi	5 279	0,51%	4 966	0,50%	7 752	0,74%
Niemcy	70 150	6,75%	11 394	1,15%	6 695	0,64%
Ukraińcy	33 903	3,26%	10 013	1,01%	3 888	0,37%
Ujgurzy	2 805	0,27%	2 569	0,26%	2 783	0,27%
Czeczeni	881	0,08%	2 438	0,25%	2 548	0,24%
Grecy	9 273	0,89%	2 024	0,20%	1 637	0,16%
Białorusini	3 986	0,38%	1 481	0,15%	870	0,08%
Inni	17 025	1,64%	8 670	0,83%	7 962	0,76%

Przypisy

↑ Official site – General Information.
↑ Main socio-economic indicators. Ministerstwo Narodowej Ekonomii Republiki Kazachstan. [dostęp 2018-01-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-11)]. (ang.).
↑ В Жамбылской области ведется ежедневный контроль за наполнением водохранилищ, inform.kz [dostęp 2016-01-20] .
↑ Достопримечательности Урочище Бериккара Официальный туристический портал Республики Казахстан, visitkazakhstan.kz [dostęp 2016-04-16] .
↑ Государственный природный ботанический заказник «Урочище Каракунуз», karkaralinsk-park.ru [dostęp 2016-04-16] .
↑ Андасайский государственный природный (зоологический) заказник, visitkazakhstan.kz [dostęp 2016-04-16] .
↑ Халық.
↑ Агентство Республики Казахстан по статистике. Архив. stat.kz. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-13)].: Национальный состав населения Республики Казахстан и его областей (том 1).
↑ Численность населения по областям, городам и районам, полу и отдельным возрастным группам, отдельным этносам на 1 января 2010 года.

[Official_site _–_General_Information-1] Official site – General Information.

[2] Main socio-economic indicators. Ministerstwo Narodowej Ekonomii Republiki Kazachstan. [dostęp 2018-01-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-11)]. (ang.).

[3] В Жамбылской области ведется ежедневный контроль за наполнением водохранилищ, inform.kz [dostęp 2016-01-20] .

[4] Достопримечательности Урочище Бериккара Официальный туристический портал Республики Казахстан, visitkazakhstan.kz [dostęp 2016-04-16] .

[5] Государственный природный ботанический заказник «Урочище Каракунуз», karkaralinsk-park.ru [dostęp 2016-04-16] .

[6] Андасайский государственный природный (зоологический) заказник, visitkazakhstan.kz [dostęp 2016-04-16] .

[7] Халық.

[8] Агентство Республики Казахстан по статистике. Архив. stat.kz. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-13)].: Национальный состав населения Республики Казахстан и его областей (том 1).

[9] Численность населения по областям, городам и районам, полу и отдельным возрастным группам, отдельным этносам на 1 января 2010 года.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

Obwody	abajski akmolski aktiubiński ałmacki atyrauski karagandyjski kustanajski kyzyłordyński mangystauski pawłodarski północnokazachstański turkiestański ułytauski wschodniokazachstański zachodniokazachstański żambylski żetyski
Miasta o statusie szczególnym	Ałmaty Astana Bajkonur Szymkent

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne