Obwód Sandomierz Armii Krajowej

Obwód Sandomierz Armii Krajowej
Historia
Państwo	Polskie Państwo Podziemne
Sformowanie	1942
Rozformowanie	1944
Nazwa wyróżniająca	Sandomierz
Organizacja
Kryptonim	„Ziarno”, „Wyżyny”, „Eukaliptus”, „Henryk”
Rodzaj wojsk	partyzantka
Podległość	Inspektorat Sandomierz AK

Obwód Sandomierz – jednostka terytorialna Związku Walki Zbrojnej, a następnie Armii Krajowej.

Obejmował teren ówczesnego powiatu sandomierskiego. Oznaczony był kolejno kryptonimami „Ziarno”, „Wyżyny”, „Eukaliptus” i „Henryk”^[1]. Wraz z Obwodem Opatów AK wchodził w skład Inspektoratu Sandomierz AK Okręgu Radom-Kielce^[2] ("Jodła").

W lecie 1944 w okresie akcji "Burza" Obwód Sandomierz AK wystawił 2 pułk piechoty Legionów AK w sile ok. 1 200 żołnierzy pod dowództwem majora Antoniego Wiktorowskiego.

Komendanci obwodu

• major "Profesor" (NN) – 11.1939 - 15.01.1940;
• kapitan "Adam", "Kłos" (Zygmunt Bolesław Żywocki) – 15.01.1940 - 05.1940;
• kapitan "Lange" (Józef Wysocki) p.o. komendanta - 08.1940 - 06.1941;
• rotmistrz "Mirski", "Grudzień", "Czarny" (Stanisław Głowiński) – 07.1941 - 05.1944;
• major "Kruk", "Piast" (Antoni Wiktorowski) – 05.1944 - 08.1944;
• kapitan "Rzewuski" (Tadeusz Kucharski) – 08.1944 - ?

Skład obwodu

• Podobwód I Sandomierz, kryptonim "Białodrzew";
• Podobwód II Klimontów, kryptonim "Czeremcha";
• Podobwód III Samborzec, kryptonim "Jodła";
• Podobwód IV Osiek, kryptonim "Dąb", "Kretowisko";
• Podobwód V Staszów, kryptonim "Modrzew";

Oddziały partyzanckie

Na terenie obwodu działały oddziały partyzanckie:

• Jędrusie – od połowy 1941 roku;
• Grupa Lotna - od połowy 1943 roku pod dowództwem sierżanta "Tarzana" (Stefan Franaszczuk);
• Oddział dywersyjny podchorążego "Romana" (Stanisław Szwarc-Bronikowski) – od 1940 do 1943 (5 sierpnia 1943 oddział rozbity w Koloniach Jugoszowskich).

Stosunki z oddziałami Batalionów Chłopskich

Akt scaleniowy na terenie obwodu został podpisany dopiero 14 lipca 1944 roku. Nigdy jednak nie w szedł w życie. W lipcu 1944 BCh zmobilizowały na terenie Obwodu ok. 350 słabo uzbrojonych ludzi pod dowództwem "Wyrwy" (Jana Kurkiewicza). Jedyną realną siłę stanowił oddział "Lotna" liczący ok. 60 ludzi pod dowództwem "Salerny" (Mieczysława Wałka). Oddziały te współpracowały z AK w ostatniej dekadzie lipca 1944 r. Oddziały te odmówiły wykonania rozkazu marszu na zachód na koncentrację Okręgu Radom Kielce. Zostały rozwiązane po zajęciu terenu Obwodu przez Armię Czerwoną.

Przypisy

Bibliografia

• Struktura Organizacyjna Armii Krajowej, Marek Ney-Krwawicz w: Mówią wieki nr 9/1986.
• Wojciech Borzobohaty: „Jodła” Okręg Radomsko–Kielecki ZWZ–AK 1939-1945. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1988. ISBN 83-211-0901-2.
• Rafał Wnuk: Atlas polskiego podziemia niepodległościowego 1944-1956 = The atlas of the independence underground in Poland 1944-1956. Warszawa: Lublin: Instytut Pamięci Narodowej. Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2007. ISBN 978-83-60464-45-8.

Związek Walki Zbrojnej – Armia Krajowa

Komenda Główna	Biuro Finansów i Kontroli Biuro Informacji i Propagandy Biuro Inspekcji Kedyw Oddział I Oddział II Oddział III Oddział IV Oddział V Wojskowa Służba Kobiet Szefostwo Biur Wojskowych Szefostwo Komunikacji Wojskowych
Obszary	Białostocki Lwowski Warszawski Zachodni Południowy
Okręgi	Białystok Kraków Lublin Lwów Łódź Nowogródek Polesie Pomorze Poznań Radom-Kielce Stanisławów Śląsk Tarnopol Warszawa Wilno Wołyń
Korpusy	Kielecki Warszawski
Dywizje piechoty	2 DP 3 DP 5 DP 6 DP 7 DP 8 DP 9 DP 10 DP 11 DP 12 DP 21 DP 22 DP 24 DP 25 DP 26 DP 27 DP 28 DP 29 DP 30 DP 106 DP
Brygady	1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 12 13 23 24 36 Gozdawa Kielecka KBKZ Zagłębiowska
Pułki piechoty	1 pspodh. 2 pp Leg. 3 pp Leg. 4 pp Leg. 5 pspodh. 6 psp 7 pp Leg. 8 pp Leg. 9 pp Leg. 10 pp 12 pp 13 pp 15 pp 15 pp 16 pp 17 pp 18 pp 19 pp 21 pp 22 pp 23 pp 24 pp 26 pp 27 pp 28 pp 30 pp 31 pp 32 pp 33 pp 34 pp 35 pp 36 pp 38 pp 39 pp 40 pp 41 pp 42 pp 43 pp 45 pp 48 pp 49 pp 50 pp 51 pp 52 pp 53 pp 72 pp 74 pp 77 pp 78 pp 82 pp 84 pp 112 pp 116 pp 120 pp
Pułki kawalerii	1 pszw 7 puł 8 pal 8 puł 8 psk 10 pal 10 kpa 14 puł 19 puł 21 puł 23 puł 27 puł
Akcje i operacje	Akcja Antyk Akcja „Burza” Akcja Getto Akcja Góral Akcja w Lidzie Akcja N Akcja Nieszpory Akcja Pensjonat Akcja w Pińsku Akcja pod Arsenałem Akcja Taśma Akcja w Celestynowie Akcja Wilanów Akcja Wieniec Akcja Wiśnicz Operacja Hermann Operacja Memel Operacja Ostra Brama Powstanie iwienieckie Powstanie warszawskie Powstanie zamojskie Rozbicie więzienia w Kielcach
Dywersja i sabotaż	Akcja Bielany Akcja Bollwerk Akcja na tartak w Piaskach Królewskich Akcja Nieszpory Akcja Nowy Rok Akcja Wieniec Mały sabotaż Wysadzenie pociągu w Choszczówce (1943) Wysadzenie pociągu w Piasecznie (1943) Zatopienie statku Tannenberg Zamach bombowy na dworcu kolejowym Friedrichstraße w Berlinie Zamach bombowy na kolej S-Bahn w Berlinie
Zamachy	Akcja Braun Akcja Bürkl Akcja „C” Akcja Durrfeld Akcja Europejska Akcja Główki Akcja Komitet Ukraiński Akcja Koppe Akcja Kośba Akcja Kretschmann Akcja Krüger Akcja „Kutschera” Akcja Leitgeber Akcja Milke Akcja Panienka Akcja Rodewald Akcja Stamm Akcja Topiel Akcja Za Kotarą Likwidacja Heinricha Krafta Likwidacja Hugo Dietza Likwidacja Nadwywiadu Rządu Londyńskiego Zamach na Hansa Franka Zamach na Kurta Hoffmanna Zamach na Maksa Petersa
Bitwy i potyczki	Bitwa o Skalbmierz Bitwa o Surkonty Bitwa w Lasach Janowskich i Puszczy Solskiej (Bitwa na Porytowym Wzgórzu) Bitwa pod Jaksicami (1944) Bitwa pod Kałużówką Bitwa pod Lasowcami Bitwa pod Murowaną Oszmianką Bitwa pod Skorzowem Bitwa pod Wojdą Bój pod Pęcicami Potyczka pod Skroniowem Starcie pod Sucharami Starcie w Kamieniu Stołpeckim Wypad na Marianów Walki o Kowel i Włodzimierz Wołyński (1944) Wypad na Truskaw
Wywiad	Most I Most II Most III Operacja Synteza
Organizacje	AKO Cichociemni Polskie Państwo Podziemne Szare Szeregi ŚZŻ AK Grupy Szturmowe Republika Pińczowska Rzeczpospolita Iwonicka Rzeczpospolita Turgielska
Odznaczenia	Krzyż Armii Krajowej Odznaka „Krzyż Powstania Warszawskiego” Warszawski Krzyż Powstańczy