Ochudno

Ochudno
wieś
Ilustracja
Tradycyjny dom białokurpiowski w Ochudnie-Morgach
Państwo Polska
Województwo mazowieckie
Powiatwyszkowski
GminaRząśnik
Liczba ludności (2011)519[1][2]
Strefa numeracyjna29
Kod pocztowy07-202[3]
Tablice rejestracyjneWWY
SIMC0518990[4]
Położenie na mapie gminy Rząśnik
Mapa konturowa gminy Rząśnik, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Ochudno”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Ochudno”
Położenie na mapie powiatu wyszkowskiego
Mapa konturowa powiatu wyszkowskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Ochudno”
Ziemia52°39′33″N 21°24′50″E/52,659167 21,413889

Ochudnowieś w Polsce, położona w województwie mazowieckim, w powiecie wyszkowskim, w gminie Rząśnik[5][4].

Wioska położona jest u źródeł rzeczki Prut na Międzyrzeczu Łomżyńskim, na terenie Puszczy Białej. Z każdej strony otacza ją puszcza. Najbliższym miastem jest Wyszków.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ostrołęckiego.

Co roku miejscowe władze i mieszkańcy organizują tu Dzień Ziemniaka, na który przygotowywane są potrawy z ziemniaków do degustacji oraz konkursy dla dzieci i młodzieży.

Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Teresy od Dzieciątka Jezus w Porządziu[6]. Mieszkańcy Ochudna kultywują zanikający już w innych miejscowościach zwyczaj odprawiania nabożeństw majowych i czerwcowych pod wiejskimi kapliczkami.

Integralne części wsi

Integralne części wsi Ochudno[5][4]
SIMCNazwaRodzaj
0519009Dębnikiczęść wsi
0519015Gajówka Ochudnoczęść wsi
0519021Morgiczęść wsi
0519038Stara Wieśczęść wsi
0519044Sztukiczęść wsi

Historia

Pierwsze wzmianki o Ochudnie pochodzą z XV w. Z powstaniem wioski związana jest legenda, jakoby pełnomocnik biskupów płockich z Pułtuska, który sprawował przed wiekami pieczę nad całą Puszczą Białą, w trakcie polowania natknął się między Leszczydołem i Porządziem na dwie nowe kurne chaty wzniesione na skraju obszernej polany, nieopodal źródeł rzeczki Płont. Mieszkający tam osadnicy ze strachu nie odpowiadali na pytania pełnomocnika – jeden skulił się, a drugi w zdenerwowaniu dreptał w miejscu. Według legendy pełnomocnik, zadowolony z tego, że przybyło do puszczy dwóch nowych osadników, rzekł do nich: „Nie bójcie się, możecie tu pozostać, ale trzeba wam nadać nazwiska, jak również nazwę osadzie, którą tu założyliście. Ty, coś się tak skulił, będziesz nazywał się Kulesza, a ty, co tak drepczesz, będziesz nazywał się Deptuła. Wioska wasza zaś, ponieważ tak chudo wyglądacie i niebogate są wasze chaty, będzie się nazywać Ochudno.”

W XVIII wieku do Ochudna i sąsiednich wiosek wprowadziło się około 300 osadników kurpiowskich. Ochudno było wsią czynszową należącą do biskupów płockich. Dawni mieszkańcy Ochudna byli niegdyś pogardliwie nazywani „szlachtą pantoflową”, ponieważ nie ubierali się w stroje ludowe, a do kościoła zakładali skórzane pantofle zamiast łykowych butów.

Wsi nie ominęły walki z kozakami, potop szwedzki oraz powstania w 1830 i 1863 roku. Pamiątką po walkach z wojskami rosyjskimi jest linia powstańcza, której używano podczas walk jako stałego miejsca zasadzek. Niedaleko leśniczówki w Ochudnie, tuż przy samej drodze do Wyszkowa, znajduje się zbiorowa mogiła powstańców.

Pod Ochudnem znajduje się cmentarz, gdzie pochowani są żołnierze rosyjscy i niemieccy, którzy zginęli w potyczce za Morgami najprawdopodobniej w roku 1915. W czasie wojny polsko-bolszewickiej w 1920 w Ochudnie urządzono zasadzkę na dwóch zwiadowców Armii Czerwonej. Żołnierze polscy zabili jednego bolszewika, drugi przeżył i uciekł, lecz zabito jego konia.

Podczas II wojny światowej na terenie Ochudna działały oddziały partyzantki i AK, do których należeli ówcześni mieszkańcy. W jednym z domów w Ochudnie Dębnikach stacjonował sztab Konstantego Rokossowskiego w 1944 roku.

Architektura

Na samym początku istnienia wsi budowano zazwyczaj domy czteroizbowe: duża izba, alkierz, sień i komora. W międzywojniu stawiano większe domy niż kurpiowskie, budowane dłuższym bokiem do drogi, niektóre domy posiadały od drogi drewniany ganek. Domy budowano z drewnianych belek, kładąc między nie mech, a zewnętrzne ściany ocieplano słomą i szalowano. Potem domy budowano szczytem do drogi. Okna, drzwi i naroża dekorowano płynnymi motywami.

Obecnie zamiast drewnianych domów buduje się murowane z cegieł i pustaków, bez zachowania kurpiowskich motywów i specyficznego ustawiania domów względem drogi. Domy nie są czteroizbowe, lecz piętrowe, budowane w różnych stylach.

W Ochudnie znajduje się hydrofornia dostarczająca wodę mieszkańcom Ochudna oraz ludziom z sąsiednich wiosek.

Przypisy

  1. Wieś Ochudno w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2020-04-11] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  2. GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 843 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. a b c GUS. Rejestr TERYT
  5. a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  6. Opis parafii na stronie diecezji

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Rząśnik (gmina) location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa gminy Rząśnik, Polska
Masovian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Masovian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.55N
  • S: 50.95 N
  • W: 19.15 E
  • E: 23.25 E
Powiat wyszkowski location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa powiatu wyszkowskiego, Polska
POL gmina Rząśnik COA.svg
Herb gminy Rząśnik
Chałupa Ochudno-Morgi.jpg
Autor: Traper Bemowski, Licencja: CC BY 3.0
Chata białokurpiowska w Ochudnie-Morgach