Okręty podwodne typu Dupuy de Lôme

Okręty podwodne typu
*Dupuy de Lôme*
Kraj budowy	Francja
Stocznia	Arsenal de Toulon
Zbudowane	2
Użytkownicy	Marine nationale
Typ poprzedzający	Diane
Typ następny	Lagrange
Służba w latach	1916-1935
	Uzbrojenie:
	2 działa kal. 75 mm; 10 torped
Wyrzutnie torpedowe:; • dziobowe; • rufowe; • zewnętrzne	; 4 x 450 mm; 2 x 450 mm; 2 x 450 mm
Załoga	43 oficerów i marynarzy
Wyporność:
• na powierzchni	833 tony
• w zanurzeniu	1287 ton
Zanurzenie testowe	50 m
Długość	75 m
Szerokość	6,4 m
Zanurzenie	3,6 m
	Napęd:
	2 silniki parowe potrójnego rozprężania, 2 kotły, łączna moc 3500 KM; 2 silniki elektryczne o łącznej mocy 1640 KM; 2 śruby
Prędkość:; • na powierzchni; • w zanurzeniu	; 17 węzłów; 11 węzłów
Zasięg:
• na powierzchni	powierzchnia: 2350 Mm przy 10 w.; zanurzenie: 120 Mm przy 5 w.

Okręty podwodne typu Dupuy de Lôme – francuskie oceaniczne okręty podwodne z czasów I wojny światowej i okresu międzywojennego. W stoczni Arsenal de Toulon zbudowano w latach 1913–1916 dwa okręty tego typu, które weszły w skład Marine nationale w roku 1916. Okręty służyły do połowy lat 30. XX wieku.

Projekt i dane taktyczno–techniczne

Oba okręty typu Dupuy de Lôme zamówione zostały na podstawie programu rozbudowy floty francuskiej z 1913 roku^[1]. Okręty zaprojektował inż. Julien Hutter, powiększając rozmiary swojego poprzedniego projektu „Archimède” i dodając napęd parowy zastosowany w typie Gustave Zédé^[2].

Jednostki typu Dupuy de Lôme były dużymi oceanicznymi okrętami podwodnymi. Długość całkowita wynosiła 75 metrów, szerokość 6,4 metra i zanurzenie 3,6 metra^[2]^[3]. Wyporność w położeniu nawodnym wynosiła 833 ton, a w zanurzeniu 1287 ton^[1]^[3]. Okręty napędzane były na powierzchni przez dwie 3-cylindrowe maszyny parowe potrójnego rozprężania systemu Delaunay-Belleville o łącznej mocy 3500 koni mechanicznych (KM), do których parę dostarczały dwa trójwalczakowe kotły wodnorurkowe du Temple^[1]^[2]. Napęd podwodny zapewniały dwa silniki elektryczne Belfort o łącznej mocy 1640 KM^[2]^[3]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 17 węzłów na powierzchni i 11 węzłów w zanurzeniu^[1]^[4]^[a]. Zasięg wynosił 2350 Mm przy prędkości 10 węzłów w położeniu nawodnym oraz 120 Mm przy prędkości 5 węzłów pod wodą^[1]^[2]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 50 metrów^[5].

Okręty wyposażone były w osiem wyrzutni torped kalibru 450 mm (cztery wewnętrzne na dziobie, dwie na rufie i dwie zewnętrzne), z łącznym zapasem 10 torped oraz dwa pokładowe działa kal. 75 mm^[2]^[3]^[6]. Załoga jednego okrętu składała się z 4 oficerów oraz 39 podoficerów i marynarzy^[1]^[2]^[4].

Budowa

Dwa okręty typu Dupuy de Lôme zbudowane zostały w Arsenale w Tulonie^[3]^[7]. Stępki okrętów położono w 1913 roku^[1], wodowane zostały w latach 1915-1916^[2]^[3], a ukończono je w 1916 roku^[1]. Okręty otrzymały nazwy na cześć wybitnych francuskich konstruktorów okrętów: inż. de Lôme i inż. Sané oraz numery burtowe Q105 i Q106^[3].

Okręt	Stocznia	Początek budowy	Wodowanie	Ukończenie budowy
„Dupuy de Lôme” (Q105)	Arsenal de Toulon	marzec 1913	9 września 1915	sierpień 1916
„Sané” (Q106)	Arsenal de Toulon	listopad 1913	27 stycznia 1916	sierpień 1916

Przebieg służby

„Sané” po przebudowie, 1926 r.

Od 1917 roku do końca wojny oba okręty operowały w składzie Flotylli Marokańskiej, stacjonując w Gibraltarze^[1]^[2]^[3].

Na początku lat 20. jednostki poddano znaczącej przebudowie: zamiast maszyn parowych zamontowano silniki Diesla Krupp („Dupuy de Lôme”) i Körting („Sané”) o mocy 1200 KM każdy, pochodzące z ex-niemieckich U-Bootów, dzięki czemu znacznie zwiększył się zasięg jednostek^[2]^[3]^[b]; okręty otrzymały też nowe kioski i mostki^[1]^[3].

Po remoncie okręty pełniły służbę na Atlantyku do lipca 1935 roku, kiedy skreślone zostały z listy floty^[1]^[3]^[c].

Uwagi

↑ Podczas prób przy przeciążeniu maszyn „Dupuy de Lôme” osiągnął prędkość 19 węzłów^[3].
↑ Paul E. Fontenoy podaje, że wymieniono również silniki elektryczne^[2].
↑ Paul E. Fontenoy podaje, że okręty wycofano ze służby 27 sierpnia 1935 roku^[2].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k Jean Labayle-Couhat: French warships of World War I. London: 1974, s. 157.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara: 2007, s. 88.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: 1985, s. 211.
↑ ^a ^b Gordon Smith: World War 1 at Sea, FRENCH NAVY. Naval History Homepage. [dostęp 2016-11-17]. (ang.).
↑ Ivan Gogin: DUPUY DE LÔME submarines (1916). Navypedia. [dostęp 2019-01-13]. (ang.).
↑ J. Gozdawa-Gołębiowski, T. Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: 1994, s. 536.
↑ John Moore (red.): Jane’s Fighting Ships of World War I. London: 1990, s. 198.

Bibliografia

Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara, California: ABC-CLIO, 2007. ISBN 1-85367-623-3. (ang.).
Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: Conway Maritime Press, 1985. ISBN 0-85177-245-5. (ang.).
Ivan Gogin: DUPUY DE LÔME submarines (1916). Navypedia. [dostęp 2019-01-13]. (ang.).
Jan Gozdawa-Gołębiowski, Tadeusz Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: Lampart, 1994. ISBN 83-902554-2-1.
Jean Labayle-Couhat: French warships of World War I. London: Ian Allan Ltd., 1974. ISBN 0-7110-0445-5. (ang.).
John Moore (red.): Jane’s Fighting Ships of World War I. London: Studio Editions, 1990. ISBN 1-85170-378-0. (ang.).
Gordon Smith: World War 1 at Sea, FRENCH NAVY. Naval History Homepage. [dostęp 2016-11-17]. (ang.).

[5] Podczas prób przy przeciążeniu maszyn „Dupuy de Lôme” osiągnął prędkość 19 węzłów^[3].

[9] Paul E. Fontenoy podaje, że wymieniono również silniki elektryczne^[2].

[10] Paul E. Fontenoy podaje, że okręty wycofano ze służby 27 sierpnia 1935 roku^[2].

[fre157-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k Jean Labayle-Couhat: French warships of World War I. London: 1974, s. 157.

[fon88-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l Paul E. Fontenoy: Submarines: An Illustrated History of Their Impact (Weapons and Warfare). Santa Barbara: 2007, s. 88.

[con1921-211-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l Robert Gardiner, Randal Gray: Conway’s All the World’s Fighting Ships 1906–1921. London: 1985, s. 211.

[nav-4] Gordon Smith: World War 1 at Sea, FRENCH NAVY. Naval History Homepage. [dostęp 2016-11-17]. (ang.).

[gog-6] Ivan Gogin: DUPUY DE LÔME submarines (1916). Navypedia. [dostęp 2019-01-13]. (ang.).

[goz536-7] J. Gozdawa-Gołębiowski, T. Wywerka Prekurat: Pierwsza wojna światowa na morzu. Warszawa: 1994, s. 536.

[jan198-8] John Moore (red.): Jane’s Fighting Ships of World War I. London: 1990, s. 198.

[X-11] udowa anulowana/projekt

[P-12] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p ^q ^r ^s ^t ^u ^v ^w ^x ^y ^z ^aa ^ab ^ac ^ad ^ae okręt pojedynczy (unikatowy)

[Z-13] ręt zdobyczny

[K-14] rzebudowa

[1]

[2]

[3]

[4]

[a]

[5]

[6]

[7]

[b]

[c]

[A]

[B]

[C]

[D]

Drednoty	Courbet Bretagne Normandie^[A] Lyon^[A]
Okręty liniowe	Jauréguiberry^[B] Charles Martel^[B] Carnot^[B] Masséna^[B] Bouvet^[B] Charlemagne Suffren^[B] République Liberté Danton
Pancerniki obrony wybrzeża	Terrible Henri IV^[B]
Krążowniki pancerne	Amiral Charner Pothuau^[B] Jeanne d’Arc^[B] Gueydon Dupleix Gloire Léon Gambetta Jules Michelet^[B] Ernest Renan^[B] Edgar Quinet
Krążowniki pancernopokładowe	Friant D'Assas D’Entrecasteaux^[B] Guichen^[B] Châteaurenault^[B] Descartes Linois Destrées Jurien de la Gravière^[B]
Krążowniki lekkie	Lamotte-Picquet^[A]
Niszczyciele	Durandal Framée Rochefortais Arquebuse Claymore Branlebas Spahi Voltigeur Chasseur Bouclier Bisson Aventurier Enseigne Roux Arabe
Torpedowce	Cyclone Mistral Nr...
Okręty podwodne	Sirène Aigrette Argonaute^[B] Émeraude Circé Pluviôse Brumaire Delfin Archimède^[B] Mariotte^[B] Amiral Bourgois^[B] Charles Brun^[B] Clorinde Gustave Zédé Amphitrite Bellone Dupuy de Lôme Lagrange Diane Joessel Armide O’Byrne Roland Morillot^[B]^[C] Pierre Chailley^[B] Maurice Callot^[B]
Kanonierki	Cosmao^[B] Forbin^[B] Surcouf^[B] D’Iberville^[B] Surprise Dunois Kersaint^[B]
Awiza	Ardent Friponne Arabis Anchusa Oise Granit Dubourdieu Arras
Ścigacze	V C
Stawiacze min	Cassini Cerbère
Trałowce	Charrue
Transportowce wodnosamolotów	Foudre^[D]^[B] Nord^[D]^[B] Pas-de-Calais^[D]^[B]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne