Oliwa (Gdańsk)

Oliwa
Dzielnica[1] Gdańska
Ilustracja
Kościół św. Jakuba
Herb
Herb
Państwo

 Polska

Województwo

 pomorskie

Miasto

Gdańsk

Data założenia

XII w.

W granicach Gdańska

1926[2]

Zarządzający

Tomasz Strug, Przewodniczący Zarządu Dzielnicy

Powierzchnia

18,68 km²

Populacja (2019)
• liczba ludności


15 374[3]

• gęstość

823 os./km²

Kod pocztowy

80-300 do 80-399

Plan Oliwy
Plan Oliwy
Położenie na mapie Gdańska
Mapa konturowa Gdańska, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Oliwa”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Oliwa”
Ziemia54°24′28″N 18°33′24″E/54,407778 18,556667
Portal Polska

Oliwa (kaszb. Òlëwa lub też Òléwa, łac. i niem.: Oliva[4]) – dzielnica Gdańska, graniczy od północy z Sopotem.

Po raz pierwszy była wzmiankowana w 1186. Przez wieki była wsią klasztorną opactwa cystersów. Od 1874 była miastem, a od 1926 jest dzielnicą Gdańska. W obecnym kształcie administracyjnym graniczy od wschodu z Przymorzem Małym i Żabianką, od północy – z Sopotem, od południa – z dzielnicami Strzyża, VII Dwór i Brętowo, od zachodu z Matarnią i Osową. Jest otoczona od zachodu wzgórzami morenowymi porośniętymi Lasami Oliwskimi, tworzącymi Trójmiejski Park Krajobrazowy. Obszar Oliwy, w większej części odwadniany jest przez Potok Oliwski i jego dopływy.

Etymologia nazwy

Oliwski klasztor, około 1660

Istnieją dwie hipotezy dotyczące pochodzenia nazwy. Pierwsza z nich (wysunięta niedawno przez polskich językoznawców) wskazuje na Oławę – hipotetyczną i niewystępującą w żadnych źródłach słowiańską nazwę przepływającego przez Oliwę potoku. Druga (przez wieki istnienia klasztoru oliwskiego uznawana za jedyną) wywodzi jej pochodzenie od drzewka oliwnego (łac.: oliva) – biblijnego symbolu, do którego mieliby odwołać się cystersi nadając nazwę klasztorowi i miejscowości. Bezspornym faktem jest, że po raz pierwszy nazwę w formie Olyva wymienia dokument z 1188.

Historia

Kościół opacki, obecnie archikatedra archidiecezji gdańskiej
Stary Rynek Oliwski, ok. 1900

Nie wiadomo, kiedy powstała Oliwa, choć badania archeologiczne wskazują na osadnictwo na tym terenie już we wczesnej epoce żelaza, a tradycja cysterska (niepotwierdzona przez inne źródła) wspomina o istniejącej w Oliwie siedzibie książąt pomorskich.

Odkryte zostały cmentarzyska z grobami, z okresu wpływów rzymskich, u stóp Wzgórza Pachołek i w okolicy VII Dworu[5].

Pierwsza wzmianka o Oliwie dotyczy fundacji klasztoru cystersów w 1186. Zakonnicy uzyskali wtedy od pomorskiego księcia Sambora I (akt nadania z 18 marca 1188) kilka osad – w tym Oliwę, która na długie wieki stała się wsią klasztorną, a jej historia związała się bezpośrednio z historią opactwa cysterskiego. Pierwotny konwent liczył zaledwie 12 zakonników. Dlatego wzniesiono jedynie romańskie oratorium[6] oraz drewniane zabudowania mieszkalne. W pierwszej połowie XIII wieku oratorium zaadaptowano na prezbiterium, dobudowano kaplice, zbudowano transept i zasadniczy korpus kościoła[7].

Około 1660 został zbudowany nakryty wysokim, czterospadowym dachem parterowy szpitalik św. Łazarza (został rozebrany w lutym 1963). Do jego budowy wykorzystano cegły uzyskane z rozbiórki poprzedniego przytułku, stojącego w tym miejscu od końca średniowiecza[10].

Ulica Polanki przez długie wieki była głównym traktem prowadzącym z Gdańska, przez Wrzeszcz, do Oliwy. W XVII wieku, po zachodniej stronie traktu, posadowiono osiem rezydencji zamożnych Gdańszczan[8]: I Dwór, II Dwór, III Dwór, IV Dwór, V Dwór, VI Dwór, VII Dwór, VIII Dwór.

Jeden z ocalałych młynów, młyn IX w Oliwie

Potok Oliwski, dysponując znaczną ilością wód, był w przeszłości zagospodarowany poprzez wykorzystanie energii spadku. Na jego drodze (aż niemal po same ujście) wybudowanych zostało szereg urządzeń z których najbardziej znane są młyny[11] oraz Kuźnia Wodna w Oliwie.

Pod koniec XVII wieku powstał klasycystyczny Dwór Ernsttal przy ul. Bytowskiej 1 (rozbudowany został w XIX i XX wieku)[12].

9 listopada 1697 miał miejsce atak wojsk wiernych Augustowi II, które zmusiły francuskiego księcia Conti do opuszczenia jego kwatery w Oliwie i ostatecznego wycofania się z Rzeczypospolitej[13].

W 1709 Gdańsk zaatakowała dżuma. Początkowo chorych próbowano hospitalizować, jednak było ich tak wielu, że później nie było już miejsca. Z tego czasu pochodzi nazwa Dom Zarazy, gdy w Domu Bramnym urządzono szpital dla mieszkańców okolicy[14]. W latach 1709–1710 podczas epidemii zmarła niemal jedna czwarta część ludności Oliwy[15].

Dworek ogrodnika Saltzmanna, ul. Opacka 12

W latach 1733–1734 Oliwa doznała zniszczeń podczas wojny sukcesyjnej. Około 1760 wzniesiony został dom przy ul. Opackiej 12, przeznaczony dla ogrodnika Kazimierza Dębińskiego (który zaprojektował m.in. południowo-zachodnią część Parku Oliwskiego). Dworek został przebudowany przez kolejnego ogrodnika – Jerzego Saltzmanna, dlatego zwany jest dworkiem Saltzmanna[16].

W wyniku I rozbioru Polski, Oliwa (licząca około 70 zabudowań) w 1772 znalazła się w państwie pruskim. Pruskie władze skonfiskowały cały majątek cystersów, opatowi oliwskiemu przyznając pensję, a klasztorowi odszkodowanie. Oliwa składała się wówczas głównie z zabudowań przy Starym Rynku Oliwskim i ul. Kwietnej. Powstało sołectwo oliwskie. Do połowy XIX wieku Oliwa nie posiadała żadnego przedstawicielstwa, a sołtys sprawował zarząd samodzielnie[17].

W 1794 przybył do Oliwy ogrodnik Jan Jerzy Saltzmann[18].

W 1798 na zlecenie opata komendatariusza oliwskiego klasztoru Karola von Hohenzollern-Hechingen na szczycie Wzgórza Pachołek pawilon powstał widokowy, który w 1882 zastąpiono murowaną wieżą widokową o konstrukcji z żelaza[19].

Od 1804 siedzibą oliwskiego sołtysa stał się Dom Bramny (dawna wielka brama opactwa)[17].

Dom Bramny, zwany też Domem Zarazy

W 1807 Oliwę zajęły wojska napoleońskie, które w klasztorze urządziły lazaret. Oliwa znajdowała się w obrębie Wolnego Miasta Gdańska – w praktyce do 1813, kiedy do Oliwy wkroczyły wojska rosyjskie[17]. W trakcie oblężenia Gdańska w 1813 przez Rosjan, w Oliwie został założony rosyjski lazaret[20].

Diabelski Kamień w Lasach Oliwskich

W 1815 Oliwa, wraz z Gdańskiem, została ponownie przyłączona do Królestwa Prus[17]. Nastąpił okres względnego spokoju i duży napływ ludności: okolicznych Kaszubów i gdańszczan[21].

W 1822 została zbudowana bita droga, łącząca Gdańsk z Oliwą. W pierwszej połowie XIX wieku przy tej drodze powstały osiedla robotnicze o wiejskim charakterze. Podobna zabudowa zaczęła powstawać wzdłuż ul. Polanki i ul. Rybińskiego[17].

W 1831 zostało ostatecznie zlikwidowane opactwo cysterskie. Kościół klasztorny stał się katolickim kościołem parafialnym, a dotychczasowy kościół parafialny (pod wezwaniem św. Jakuba) został oddany na użytek gminy ewangelickiej. Parafia oliwska obejmowała wówczas swym zasięgiem obszar kilkunastu miejscowości m.in.: Sopot, Wrzeszcz, Zaspa, Nowy Port, Wysoka i Rynarzewo.

W 1832 został zamknięty (nieistniejący obecnie) cmentarz przy kościele św. Jakuba[17]. W 1832 został założony cmentarz, który dał początek obecnemu Cmentarzowi Oliwskiemu[22].

W 1832 przebudowano wnętrze Domu Bramnego. Budynek, w którym urzędował sołtys wymagał przystosowania do celów administracyjnych. W 1852 powstała rada reprezentująca Oliwę. Pierwszym wójtem Oliwy został mianowany w 1852 Gustaw Schilling[17].

W 1864 przedsiębiorstwo Thiel, Goldweid und Hadlich uruchomiło linię konnych omnibusów, łączącą Gdańsk z Oliwą i Sopotem[17].

W 1864 do Oliwy przyłączono Polanki i Dolinę Schwabego, czyli część dzisiejszej Doliny Radości. W 1907 przyłączono do Oliwy gminę Jelitkowo i osady: Żabiankę oraz „Kuźnię Konrada” (w obrębie obecnego Przymorza).

W 1867 rozpoczęła się budowa nowej drogi z Oliwy do położonej za lasami Osowej (dzisiejsza ul. Spacerowa)[23].

Stacja kolejowa Gdańsk Oliwa

W 1870 wybudowano połączenie kolejowe z Gdańskiem i Koszalinem. Dworzec Gdańsk Oliwa został zbudowany i otwarty w 1870[24]. Po doprowadzeniu do Oliwy kolei, konkurencji z koleją nie wytrzymała linia omnibusów. Omnibusy najpierw skróciły trasę, aż ostatecznie cała linia została zlikwidowana[17].

Dawna fabryka mydła, później zajezdnia tramwajowa[25]

W 1870 zbudowana została fabryka mydła (al. Grunwaldzka 535-537)[26], która później pełniła funkcję zajezdni tramwajowej.

21 czerwca 1873 uruchomiona została pierwsza linia tramwaju konnego w Gdańsku, łącząca Oliwę z Gdańskiem przez Wrzeszcz[27]. Przedsiębiorstwo Deutsche Pferdeeisenbahn Gesellschaft, które było właścicielem linii, w 1879 zdemontowało tory na odcinku z Wrzeszcza do Oliwy, z powodu niskiej rentowności[17].

Rozwój Oliwy przyspieszyło oddanie do użytku kolei i tramwaju[21]. W tym czasie wybrukowano pierwszą ulicę – ul. Rybińskiego. W 1875 powstał pierwszy chodnik w Oliwie. W 1878 utwardzona została droga do Jelitkowa (ul. Pomorska), a w 1879 część ul. Cystersów (od Domu Bramnego do kościoła). Budynek stajni zlikwidowanej linii tramwaju konnego, został zaadaptowany na areszt dla włóczęgów i żebraków. Na Polankach powstało ujęcie wody zaopatrujące Wrzeszcz i Oliwę[17].

U stóp Pachołka (u zbiegu ul. Opackiej i ul. Spacerowej), w neogotyckim dworku powstałym na miejscu dawnego dworu Totenhof, otworzony został hotelik Karlshof[17].

W 1889 na jednej z trzech kulminacji wzniesienia Pachołek zbudowany został kamienny pomnik upamiętniający Luizę Pruską (będącą symbolem walki Niemców przeciw agresji napoleońskiej)[28].

Pod koniec XIX wieku została zabudowana północna część Polanek, ul. Rybińskiego i ul. Obrońców Westerplatte. Zaczęły powstawać budynki po wschodniej stronie ul. Grunwaldzkiej[17].

Królewski Urząd Telegraficzny rozpoczął instalowanie telefonów w Gdańsku i Oliwie. Oddano do eksploatacji drugi tor kolei na odcinku z Gdańska do Sopotu[17].

Wybudowanie linii tramwajów elektrycznych do Wrzeszcza – linia nr 2 (1901) oraz drugiej linii – linia nr 10, do Jelitkowa (1908) przyczyniło się do dalszej rozbudowy Oliwy, głównie w kierunku południowym. Obie linie były obsługiwane przez wozy dwukierunkowe (bez pętli). Linie nie były połączone ze sobą[29]. Linia do Wrzeszcza zaczynała się przed głównym wejściem do Parku Oliwskiego. Linia do Jelitkowa zaczynała się przy Domu Bramnym.

Dawny hotel Deutscher Hof, po II wojnie św. przychodnia[30]

W 1904 zbudowana została szkoła ewangelicka przy ul. Opackiej 7, tzw. czerwona szkoła (szkoła została rozbudowana w 1930[31]). W 1907 powstała oliwska gazownia (Gasanstalt), po wschodniej stronie torów kolejowych.

W 1907 do Oliwy włączono obszary dzisiejszego Jelitkowa, Przymorza i Żabianki.

Nieistniejący gmach ratusza miasta Oliwa

W 1909 zbudowano nowy dom zdrojowy i molo w Jelitkowie. W 1910 zbudowany został ratusz[32] (przy skrzyżowaniu ul. Rybińskiego i ul. Schopenhauera, obecnie nieistniejący), do którego przeniesiona została z Domu Bramnego siedziba władz gminy. W 1911 do Oliwy doprowadzono bieżącą wodę, choć kanalizacja pojawiła się dopiero w 1921. W 1911 powstała szkoła katolicka przy ul. Cystersów 13, tzw. biała szkoła (z unikatowym zegarem wieżowym firmy ED Korfhage[33]). W 1912 założono w parku oliwskim ogród botaniczny[17]. 6 sierpnia 1913 oddano do użytku gmach szkoły przy ul. Polanki 130 (obecnie budynek V LO w Gdańsku)[27]. Powstawały pensjonaty i hotele[34], m.in. zbudowany w 1915 hotel Deutscher Hof z 33 pokojami i z 80 łóżkami (po 1945 przychodnia zdrowia, w 2016 zaplanowano modernizację na hotel Hampton by Hilton ze 100 pokojami[35]; ostatecznie budynek został rozebrany i zrekonstruowany w dawnym kształcie[36][37]). Przy ul. Liczmańskiego powstał ośrodek sportowy. Południowa część Oliwy nabrała charakteru podmiejskiego osiedla willowego[38].

Zbudowanie w 1914 linii kolejowej Gdańsk Wrzeszcz – Stara Piła ostatecznie wyznaczyło południową granicę Oliwy[17].

Po wybuchu I wojny światowej dla celów szpitalnych przystosowano m.in. IV Dwór, Dom św. Bernarda pod Pachołkiem (zbudowany w 1912), oliwskie hotele, dom zdrojowy[17]. W tym samym czasie naczelnik gminy został mianowany burmistrzem[21].

Granice utworzonego postanowieniem traktatu wersalskiego z 1919 (wszedł w życie w 1920) Wolnego Miasta objęły Oliwę.

Kościół pw. Matki Bożej Królowej Korony Polskiej

W 1920 zakończono budowę (rozpoczętą w 1900[39]) ewangelickiego, neogotyckiego Kościoła Pojednania (obecnie – pw. Matki Bożej Królowej Korony Polskiej, w 1945 przejęty przez cystersów).

Dawna fabryka czekolady Anglas

Lata 20. przyniosły dalszą rozbudowę Oliwy, w tym zakładów przemysłowych. Powstały m.in.: fabryka farb i lakierów „Daol”, fabryka czekolady „Anglas” (do dziś istnieją budynki fabryki) oraz fabryka i willa należące do wytwórni środków spożywczych „Dr. Oetker” przy obecnej ul. Dickmana (w 1922[40], po 1945 państwowe „Gdańskie Zakłady Środków Odżywczych”, od 1991 funkcjonuje pod pierwotną nazwą produkując ciasta w proszku, słodkie dekoracje, desery, dekoracje do ciast i środki żelujące)[41].

W 1921 burmistrzem Oliwy został Herbert Creutzburg. Planował on otworzenie w Pałacu Opatów kasyna – na wzór sopockiego. Doprowadził do ruiny oliwską Kasę Oszczędnościową (straty wyniosły 400 000 guldenów). Straty pokryło miasto Gdańsk i od 1 lipca 1926, na mocy decyzji rady gminy z 4 listopada 1925[42], Oliwa stała się dzielnicą tego miasta, pomimo próby odłączenia po II wojnie światowej.

W 1922 kościół oliwski stał się siedzibą biskupa Edwarda O’Rourke – najpierw administratora apostolskiego dla Wolnego Miasta Gdańsk, a potem pierwszego ordynariusza utworzonej w 1925 diecezji gdańskiej.

W 1924 Senat WMG nadal Herb Oliwy, przedstawiający drzewo oliwne z tarczą z herbem Gdańska.

24 października 1926 poświęcona została kaplica w Jelitkowie[17].

W 1927 w pałacu opatów zostało utworzone muzeum (Staatliches Landesmuseum für Danziger Geschichte). Dyrektorem muzeum został mianowany Erich Keyser.

W 1932 w pobliżu Doliny Radości została zbudowana skocznia narciarska[43].

Kapliczka przydrożna

W 1939 w Oliwie istniały trzy kina: Park-Lichtspiele przy dzisiejszej al. Grunwaldzkiej 521, a Roxy przy ul. Rybińskiego 11[44].

W 1939 na placu przed katedrą położono granitowe płyty[17].

Nieistniejąca wieża widokowa na Wzgórzu Pachołek

1 września 1939 wybuchła II wojna światowa. Wolne Miasto Gdańsk (w tym Oliwa) oraz polskie województwo pomorskie zostały włączone do III Rzeszy jako Okręg Rzeszy Gdańsk-Prusy Zachodnie. W białej szkole umieszczono lazaret dla żołnierzy niemieckich[45]. W marcu 1945, w ramach operacji pomorskiej, 2 Front Białoruski nacierał na Gdańsk przez Oliwę z północy i zachodu[46]. Po południu 23 marca 1945 niemieccy saperzy wysadzili wieżę na Pachołku, w obawie użycia jej przez czerwonoarmistów jako punktu obserwacyjnego pola walki na terenie miasta[47]. 23 marca zostały zajęte wzgórza oliwskie, z których zaczął się bezpośredni ostrzał miasta[48]. Oliwa została zajęta, z niewielkimi zniszczeniami[21], przez wojska radzieckie 25 marca 1945; razem z Gdańskiem wróciła do Polski. Rosyjscy żołnierze podpalali niektóre budynki już po zdobyciu Oliwy[17]. Po wkroczeniu Sowietów spalony został, nieodbudowany później, Kurhaus Oliva (Dom Zdrojowy) przy ul. Podhalańskiej[49]. W szpitaliku św. Łazarza znajdowali się ranni żołnierze niemieccy, którzy zostali zamordowani 25 marca[10]. Oliwa była samodzielną jednostką administracyjną na prawach miasta, lecz wkrótce została ponownie włączona do Gdańska[21].

Dawne kino Delfin

Roxy było pierwszym kinem w powojennym Gdańsku, przemianowane na kino Polonia. Pierwszy seans odbył się 6 lipca 1945. Później nazwę kina zmieniono na Delfin[44]. Kino obecnie jest nieczynne.

Uruchomiona została linia autobusowa łącząca Gdańsk z Gdynią, z przystankiem w Oliwie. Do końca 1946 uruchomiono także linie tramwajowe z Oliwy do Jelitkowa (linia nr 4), do Gdańska (linia nr 2), a także zlikwidowaną później linię z Oliwy do Sopotu (linia nr 7). W 1948 w pobliżu ul. Grunwaldzkiej zbudowano pętlę tramwajową (została przebudowana w 1963)[17].

W 1947 powstała Publiczna Szkoła Podstawowa nr 35, od 1950 mieszcząca się przy ul. Wita Stwosza 23 (w gmachu przedwojennego domu emerytowanych nauczycielek niemieckich[50]), w 1968 przeniesiona ostatecznie do nowego gmachu przy ul. Wąsowicza 30[51].

W 1951 został oddany do użytku przystanek Szybkiej Kolei Miejskiej Gdańsk Polanki, którego aktualna nazwa to Gdańsk Przymorze-Uniwersytet.

1 maja 1954 otwarte zostało oliwskie zoo[27].

W 1955 (w 100. rocznicę śmierci) odsłonięty został pomnik Adama Mickiewicza w Parku Oliwskim, a park został nazwany jego imieniem[52].

26 kwietnia 1957 zostało wystosowane ogłoszenie o rozpoczęciu naboru kandydatów do Biskupiego Seminarium Duchownego z siedzibą w Gdańsku Oliwie i tym samym zostało ono erygowane. Obecnie funkcjonuje ono pod nazwą Gdańskie Seminarium Duchowne.

Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu im. Jędrzeja Śniadeckiego – gmach główny

W 1957 do Oliwy przeniesiono Technikum Wychowania Fizycznego, na bazie którego utworzono Studium Nauczycielskie Wychowania Fizycznego, a 12 lat później Wyższą Szkołę Wychowania Fizycznego, przemianowaną w 1981 na Akademię Wychowania Fizycznego. Obecnie funkcjonuje pod nazwą Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu.

Na początku lat 60. poszerzona została ul. Grunwaldzka[17], przy czym w 1963 zburzono zabytkowy szpitalik św. Łazarza z 1660[53].

W 1967 odsłonięte zostały w Parku Oliwskim pomniki Mściwoja II[54] i Świętopełka II Wielkiego[55].

16 grudnia 1972 została przekazana do użytkowania Hala Olivia.

Po utworzeniu Uniwersytetu Gdańskiego (skr.: UG) na jego potrzeby, na początku lat siedemdziesiątych w Oliwie powstały dwa nowe budynki – dla Wydziału Humanistycznego i Wydziału Matematyki i Fizyki; wkrótce zbudowano też rektorat, domy studenckie, hotel asystencki i stołówkę, będące zalążkiem uniwersyteckiego miasteczka.

Po zbudowaniu w latach 70. XX wieku nowego osiedla, powstał przystanek SKM Gdańsk Żabianka, którego obecna nazwa to Gdańsk Żabianka-AWFiS[56].

W 1977, z okazji 350. rocznicy bitwy pod Oliwą, zostały odsłonięte dwie tablice pamiątkowe: na ścianie Pałacu Opatów i na cokole pomnika królowej Luizy (na wzgórzu Pachołek)[57].

Dwukrotnie w czasie pobytu w Gdańsku, w czerwcu 1987 oraz w czerwcu 1999, Jan Paweł II zamieszkał w specjalnie przygotowanym apartamencie nieopodal oliwskiej archikatedry.

Telewizja Gdańsk – ośrodek regionalny Telewizji Polskiej

Gdański ośrodek regionalny Telewizji Polskiej (TVP Gdańsk) 18 grudnia 1996 rozpoczął nadawanie programu telewizyjnego ze studia w Oliwie usytuowanego przy ul. Józefa Czyżewskiego 42 (już w 1987 z poprzedniego ośrodka we Wrzeszczu przeniosła się część służb technicznych).

Współczesność

XXI wiek Oliwa rozpoczęła otwarciem nowego budynku Wydziału Prawa i Administracji UG oraz planami dalszej rozbudowy kampusu uniwersyteckiego.

W 2005 zostało ukończone osiedle Wita Stwosza, przy ulicy Wita Stwosza (3 budynki wielorodzinne z podziemną halą garażową)[58].

14 kwietnia 2008 podczas spotkania z mieszkańcami w sali gimnazjum nr 23 w Oliwie grupa inicjatywna powołania Rady Osiedla w Oliwie „Rada Oliwy” uhonorowała najsłynniejszego mieszkańca dzielnicy Prezydenta Lecha Wałęsę „Oliwskim Paszportem”[59].

W maju 2011 wybrano pierwszą Radę Osiedla Oliwa[60][61][62].

Od 2011 Fundacja Wspólnota Gdańska[63][64] organizuje „Święto Oliwy – Viva Oliva”[65][66].

20 stycznia 2013 uroczyście została otwarta siedziba Rady Osiedla Oliwa przy ulicy Opata Jacka Rybińskiego 10. W uroczystości wzięli udział: Elżbieta Płażyńska, marszałek Senatu Bogdan Borusewicz, poseł Piotr Bauć, Radni Miasta Gdańska Małgorzata Chmiel, Piotr Borawski[67], Jarosław Gorecki i Jacek Teodorczyk[68][69].

Od lutego 2013 9 tablic drogowych wyznacza granice Oliwy[70].

Od 1 czerwca 2014 Oliwa jest dzielnicą[71][72].

17 czerwca 2016 w V LO w Gdańsku odbyła się uroczysta sesja Rady Miasta Gdańska z okazji 90. rocznicy włączenia Oliwy do Gdańska[73][74].

9 lipca 2017 uroczyście otwarto ogród z elementami sensorycznymi. W wydarzeniu wzięli udział: prezydent Gdańska Paweł Adamowicz wraz z wiceprezydentami Wiesławem Bielawskim[75] oraz Piotrem Grzelakiem, posłanka Małgorzata Chmiel, przedstawiciele Rad Dzielnic z Oliwy oraz Przymorza Małego[76].

W sierpniu 2017 zamknięto funkcjonujący najdłużej w historii dzielnicy bar mleczny (al. Grunwaldzka 503 – działał od 1950[77]).

We wrześniu 2017 działalność rozpoczął „Oliwski Ratusz Kultury”[78][79]. W tym samym miesiącu rozpoczęła się budowa nowej rotundy Palmiarni w Parku Oliwskim[80][81].

12 września 2018 skwerowi znajdującemu się u zbiegu ulic Żeromskiego, Grottgera i Wita Stwosza nadano imię Ireny Jarockiej[82].

W 2019 zakończyła się trwająca od 2009 budowa kompleksu biurowego Alchemia[83]. W tym samym roku rozpoczęto z kolei stawianie 14-kondygnacyjnego biurowca Wave przedsiębiorstwa Skanska (48 tys. metrów kw. powierzchni biurowej) w postaci dwóch 55-metrowych wież połączonych przeszklonym łącznikiem między trzecim a dziewiątym piętrem, z dwukondygnacyjnym parkingiem podziemnym na 330 samochodów i 400 rowerów[84]. Pierwszy z biurowców ukończono w 2020[85].

27 lutego 2020 skwerowi pomiędzy restauracją Mc Donald, a Potokiem Oliwskim i Stawem Młyńskim przy al. Grunwaldzkiej nadano imię Stefana Eleka[86].

26 listopada 2020 skwerowi między ulicami Obrońców Westerplatte i Kaprów, z pominięciem Rady Dzielnicy Oliwa[87], nadano imię generała Marka Bezruczki[88][89].

19 kwietnia 2021 podczas obrad XII sesji Rada Dzielnicy Oliwa podjęła apel o respektowanie prawnych uprawnień dzielnicy jako jednostki pomocniczej Miasta Gdańska[90][91].

Od 3 maja 2021 o godzinie 17:00 z gotyckiego Domu Bramnego, zwanego Domem Zarazy, przy ul. Stary Rynek Oliwski rozbrzmiewa Oliwski Hejnał Pokoju. Pomysłodawczynią i autorką tegoż jest Jadwiga Możdżer[92].

9 maja 2021 odbyła się uroczystość odsłonięcia tablicy z nazwą skweru im. gen. Marka Bezruczki u zbiegu ulic Kaprów i Obrońców Westerplatte[93].

21 maja 2021 odbyła się uroczystość odsłonięcia tablicy, na kamienicy przy ulicy Podhalańskiej 16, upamiętniającej Annę Fiszer[94], Władysława Lama i Kazimierza Śramkiewicza[95].

18 października 2021 odbyła się uroczystość odsłonięcia na kamienicy przy ulicy Wita Stwosza 38 tablicy upamiętniającej profesora Mariana Osińskiego[96][97].

20 października 2021 na skwerze imienia artystki u zbiegu ulic Grottgera, Wita Stwosza i Żeromskiego, odsłonięto pomnik Ireny Jarockiej autorstwa Macieja Jagodzińskiego-Jagenmeera[98][99][100].

W październiku 2021 poinformowano, że w listopadzie tegoż roku Palma znajdująca się w nowej rotundzie Palmiarni w Parku Oliwskim zostanie wycięta i zastąpiona innymi okazami roślin[101][102]. Również w październiku tegoż roku Zarząd Dzielnicy Oliwa złożył zawiadomienie do prokuratury w sprawie obumarcia 180-letniego daktylowca w Parku Oliwskim[103][104]; w listopadzie tegoż roku zawiadomienie w tej sprawie złożył również Pomorski Wojewódzki Konserwator Zabytków Igor Strzok[105][106]. W grudniu 2021 daktylowca wycięto[107]. 19 marca 2022 odbyło się uroczyste otwarcie Palmiarni, w wydarzeniu wzięli udział: Prezydent Gdańska Aleksandra Dulkiewicz wraz z zastępcami Alanem Aleksandrowiczem i Piotrem Grzelakiem[108][109][110][111][112][113].

20 stycznia 2022 zmarła Danuta Rolke-Poczman[114] – w latach 1997–2022 prezes Stowarzyszenia „Stara Oliwa”[115], które od 2002 działa w Domu Zarazy przy ul. Stary Rynek Oliwski[116][117][118][119]. 28 stycznia tegoż roku odbyły się uroczystości pogrzebowe Danuty Rolke-Poczman. Mszę św. w Katedrze Oliwskiej odprawił Biskup Zbigniew Zieliński. Została pochowana na Cmentarzu Oliwskim, w pożegnaniu uczestniczyła m.in. Prezydent Gdańska Aleksandra Dulkiewicz[120][121][122][123].

W maju 2022 na terenie pomiędzy ulicami Opacką i Cystersów powstał nowy teren zielony, którego elementem jest odtworzona oś widokowa na Katedrę Oliwską. Z tej okazji odbył się również piknik sąsiedzki[124][125][126]. Park został udostępniony we wrześniu tegoż roku[127][128][129].

W czerwcu 2022 podczas uroczystości 75-lecia Szkoły Podstawowej nr 35 w Oliwie przygotowano kapsułę czasu, która ma zostać otwarta za ćwierć wieku – w jej setne urodziny[130].

Od czerwca 2022 na ścianie kamienicy przy ulicy Opata Jacka Rybińskiego znajduje się mural, jest to inicjatywa muralisty Marcina Budzińskiego spełniona z udziałem mecenasa – firmy Moderna Holding[131][132][133].

W sierpniu 2022 podczas remontu tunelu Dworca PKP Gdańsk Oliwa zniszczono zabytkowe kafle[134]. Rada Dzielnicy Oliwa wystosowała pismo do Pomorskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków Igora Strzoka[135][106]. Natomiast zawiadomienie do Prokuratury złożyli posłanka Małgorzata Chmiel wraz z radnymi Łukaszem Bejmem, Janem Peruckim i Karolem Ważnym[136]. Mimo wielu interwencji remont wraz ze skuwaniem zabytkowych kafli był kontynuowany[137]. W październiku tegoż roku Pomorski Wojewódzki Konserwator Zabytków Igor Strzok rozpoczął procedurę wpisania Dworca PKP Gdańsk Oliwa do Rejestru Zabytków Województwa Pomorskiego[138].

22 września 2022 odbyła się uroczystość odsłonięcia tablic upamiętniających Władysława Dobruckiego (na kamienicy przy ulicy Obrońców Westerplatte 35), Zofii Janukowicz-Pobłockiej i Huberta Pobłockiego (na kamienicy przy ulicy Kwietnej 3), Franciszka Mamuszki (na kamienicy przy ulicy Kaprów 11) oraz Kazimierza Kopeckiego (na kamienicy przy ulicy Derdowskiego 28)[139][140][141][142].

Eskimos zostaje w Oliwie![143].

9 listopada 2022 odbył się spacer po dzielnicy z udziałem: prezydent Gdańska Aleksandry Dulkiewicz wraz z wiceprezydent Moniką Chabior[144], przedstawicieli jednostek organizacyjnych, radnych miasta Łukasza Bejma, Jana Peruckiego i Karola Ważnego oraz radnych dzielnicy na czele z przewodniczącym zarządu dzielnicy Tomaszem Strugiem[145][146][147].

Od listopada 2022 w Domu Zarazy działa Dom Sąsiedzki[148].

Ludność:

  • 1772 – ok. 500 mieszkańców[21]
  • 1860 – ok. 2000 mieszkańców[21]
  • 1874 – ok. 3000 mieszkańców[38]
  • 1890 – ponad 4000 mieszkańców
  • 1900 – 6471 mieszkańców[21]
  • 1905 – ponad 7500 mieszkańców
  • 1908 – ponad 10 000 mieszkańców[21]
  • 1918 – ok. 11 000 mieszkańców
  • 1924 – prawie 14 000 mieszkańców
  • 2004 – 19 824 mieszkańców
  • 2020 – 14 970 mieszkańców (stan na koniec roku[149])
Magnolia drzewiasta w Parku Oliwskim
Villa Martha
Dwór, ul. Bytowska 4
Dawny Dom Polski

Zabytki[150] i atrakcje turystyczne

Nowy Pałac Opatów (zbud. 1754-1756)
Park im. Adama Mickiewicza w Oliwie
Zespół dworski Ludolphine

Pomniki przyrody

Jesienny krajobraz Oliwy

Na terenie dzielnicy znajduje się 61 pomników przyrody[155]: 43 pojedynczych drzew, 12 grup drzew, 1 aleja parkowa, 4 głazy narzutowe i 1 powierzchniowy (stanowisko podgrzybka pasożytniczego na torfowisku przejściowym). Jest to największa liczba pomników wśród gdańskich dzielnic.

Muzea

  • Muzeum Diecezjalne – Gdańsk Oliwa, ul. bpa E. Nowickiego 3 (w miesiącach lipiec, sierpień można zwiedzać zabytkowe krużganki, wejście przez Katedrę)
  • Muzeum Narodowe w Gdańsku:
  • Zabytkowa Kuźnia Wodna – Gdańsk Oliwa, ul. Bytowska 1

Komunikacja

Pętla tramwajowa w Oliwie

Komunikację zapewnia stacja kolejowa i przystanek SKM obsługująca zarówno połączenia podmiejskie (SKM), jak i liczne połączenia dalekobieżne. Wezłem perzesiadkowym jest pętla tramwajowa oraz autobusowa przy alei Grunwaldzkiej. Zatrzymują się na niej tramwaje linii 2, 5. 6, 12 oraz autobusy linii 117, 122, 169. 171, 179 oraz nocne N1, N4.

Przez dzielnicę przechodzi droga wojewódzka nr 468.

Obiekty i instytucje na terenie Oliwy

Uniwersytet Gdański – Kampus Oliwa
Hala Olivia
Centrum Handlowe Oliwa
Kompleks Alchemia w Gdańsku-Oliwie
Olivia Business Centre z najwyższym budynkiem Trójmiasta Olivia Star

Szkoły wyższe

Kluby sportowe

Centra handlowe i usługowe

Rada Dzielnicy

W Radzie Dzielnicy zasiada 15 radnych. Siedziba Rady Dzielnicy mieści się w budynku przy ulicy Opata Jacka Rybińskiego 10[68][69].

  • Przewodniczący Zarządu Dzielnicy – Tomasz Strug
  • Przewodnicząca Rady Dzielnicy – Zofia Pomirska[161]
  • Przewodniczący Zarządu Dzielnicy – Tomasz Strug
  • Przewodniczący Rady Dzielnicy – Andrzej Osipów
  • Przewodniczący Zarządu Dzielnicy – Tomasz Strug
  • Przewodniczący Rady Dzielnicy – Andrzej Osipów

Zobacz też

Literatura

  • Adam Kromer, Oliwa, Wydawnictwo „Oskar”, Gdańsk 2007, ISBN 978-83-89923-23-3.
  • Franciszek Mamuszka, Jerzy Stankiewicz, Oliwa. Dzieje i zabytki, Wydawnictwo Morskie, Gdynia 1959, s. 112
  • Franciszek Mamuszka, Oliwa. Okruchy z dziejów, zabytki, Krajowa Agencja Wydawnicza, Gdańsk 1985, s. 208, ISBN 83-03-00938-9.
  • Lasy Oliwskie, mapa turystyczna, 1:15 000, wydanie I, wyd. „Via Mercatorum”, Gdańsk 1996, format 40 × 68 cm, ISBN 83-902628-2-7.

Przypisy

  1. ↑ Lista dzielnic Miasta Gdańska. [dostęp 2014-10-18]. (pol.).
  2. ↑ Jednostki morfogenetyczne Gdańska. gdansk.pl.
  3. ↑ BIP – Urząd Miejski w Gdańsku, bip.gdansk.pl [dostęp 2020-04-28].
  4. ↑ Dr F. Lorentz „Polskie i kaszubskie nazwy miejscowości na Pomorzu Kaszubskiem” (ISBN 83-60437-22-X) (ISBN 978-83-60437-22-3).
  5. ↑ Gdańsk – miasto wielu cmentarzy. historia.trojmiasto.pl, 1 listopada 2010. [dostęp 2010-11-01].
  6. ↑ Częściowo zachowane w murach prezbiterium.
  7. ↑ Maria i Andrzej Szypowscy: Oliwa: Muzyka wieków. Warszawa: Interpress, 1987. ISBN 83-223-2441-3. s. 53.
  8. ↑ a b DWORY przy POLANKACH. trojmiasto.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-03-31)]..
  9. ↑ Jak Czesi (groźnie) na Gdańsk spoglądali. trojmiasto.pl, 8 marca 2010. [dostęp 2010-03-08].
  10. ↑ a b Szpitalik św. Łazarza.
  11. ↑ MŁYNY OLIWSKIE. trojmiasto.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-02-04)].
  12. ↑ Dwór Ernsttal, kolejny zapomniany zabytek w Gdańsku. trojmiasto.pl, 3 października 2011. [dostęp 2011-10-03].
  13. ↑ Historia Gdańska pod redakcją Edmunda Cieślaka, t. III/1:1655-1793, Gdańsk 1993, s. 186–191.
  14. ↑ Dżuma w Gdańsku. trojmiasto.pl, 21 maja 2009. [dostęp 2009-05-21].
  15. ↑ Ważniejsze miejsca i obiekty zabytkowe w Oliwie. gdansk.pl.
  16. ↑ Dworek Jerzego Saltzmanna, zwany dworkiem ogrodnika. rowery.trojmiasto.pl, 21 maja 2011. [dostęp 2011-05-21].
  17. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v HISTORIA OLIWY.
  18. ↑ Sekrety Oliwy. O tablicy cudem ocalonej i nie tylko. trojmiasto.pl, 29 marca 2010. [dostęp 2010-03-29].
  19. ↑ Sanktuarium Pachołek – Karlsberg. staraoliwa.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-23)]..
  20. ↑ HISTORIA OPACTWA OLIWSKIEGO. historia-oliwy.trojmiasto.pl.
  21. ↑ a b c d e f g h i Gdańska Oliwa.
  22. ↑ Historia. zdiz.gda.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-11)].
  23. ↑ Tajemnica ulicy Spacerowej. trojmiasto.pl, 15 marca 2009. [dostęp 2009-03-15].
  24. ↑ Gdzie był dworzec Brama Oliwska (Am Olivaer Tor)?. rzygacz.webd.pl.
  25. ↑ Pożar zabytkowej zajezdni w Oliwie. trojmiasto.gazeta.pl, 11 września 2011. [dostęp 2011-09-11].
  26. ↑ „Rejestr zabytków nieruchomych”.
  27. ↑ a b c Wydarzyło się w Gdańsku.
  28. ↑ Pomnik na Pachołku: pamiątka nie po królu, ale królowej. historia.trojmiasto.pl, 23 czerwca 2010. [dostęp 2010-06-23].
  29. ↑ Tramwaje w Wolnym Mieście Gdańsku. danzig-online.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-08-07)].
  30. ↑ Dawna przychodnia w Oliwie na sprzedaż. Co powstanie w budynku z historią?. trojmiasto.pl, 24 sierpnia 2011. [dostęp 2011-08-24].
  31. ↑ Szkoła Podstawowa nr 23 O nas:. sp23.gdansk.pl.
  32. ↑ Gdy Oliwa była miastem. staraoliwa.pl.
  33. ↑ 100 – letni zegar znów odmierza czas w Oliwie. staraoliwa.pl, 15 grudnia 2010.
  34. ↑ OLIVA, Georgstr. 24. staraoliwa.pl.
  35. ↑ Bartosz Gondek To były kiedyś symbole splendoru i prestiżu. Zobacz, jak wyglądały przed wojną hotele w Trójmieście.
  36. ↑ Dawną przychodnię w Oliwie trzeba rozebrać.
  37. ↑ Bartosz Gondek Po 102 latach przy Grunwaldzkiej 505 znowu rusza hotel.
  38. ↑ a b Oliwa – Historia.
  39. ↑ Parafia rzymskokatolicka pw. Matki Bożej Królowej Korony Polskiej, Gdańsk Oliwa. diecezja.gda.pl.
  40. ↑ Dr. Oetker w Oliwie. staraoliwa.pl.
  41. ↑ Dr. Oetker postawi w Gdańsku nową siedzibę. Budynek z PRL-u idzie do lamusa.
  42. ↑ Dlaczego Oliwę przyłączono do Gdańska.
  43. ↑ Stara skocznia narciarska w Oliwie. gdanskodnowa.pl.
  44. ↑ a b Stare kina dawnego Gdańska.
  45. ↑ O SZKOLE. gim23.com.pl.
  46. ↑ Odbudowa miasta Oliwa. staraoliwa.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-23)]..
  47. ↑ Pachołek – Karlsberg. staraoliwa.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-23)]..
  48. ↑ Prof. Januszajtis o Kościele Mariackim w dniach zagłady. trojmiasto.gazeta.pl, 31 marca 2012.
  49. ↑ Wspomnienie o oliwskim Kurhausie. historia.trojmiasto.pl, 26 lipca 2011. [dostęp 2011-07-26].
  50. ↑ Ogólnokształcąca Szkoła Muzyczna I i II Stopnia im. F. Nowowiejskiego HISTORIA SZKOŁY. osm.gdansk.pl.
  51. ↑ Zespół Kształcenia Podstawowego i Gimnazjalnego nr 17 Historia szkoły. szkola-sportowa.pl.
  52. ↑ Pomnik Adama Mickiewicza w Oliwie. zdiz.gda.pl.
  53. ↑ F. Mamuszka: Oliwa, Okruchy z dziejów, zabytki, s. 184.
  54. ↑ Pomnik Mściwoja II – Księcia Pomorskiego. zdiz.gda.pl.
  55. ↑ Pomnik Świętopełka II – Księcia Pomorskiego. zdiz.gda.pl.
  56. ↑ Nasza historia. skm.pkp.pl.
  57. ↑ Znikają ślady zwycięstwa pod Oliwą. trojmiasto.pl, 28 listopada 2011.
  58. ↑ Przedsiębiorstwo budowlane Górski obiekty zrealizowane. pbgorski.pl (wersja archiwalna).
  59. ↑ Lech Wałęsa otrzymał „Oliwski Paszport”. staraoliwa.pl, 16 kwietnia 2008. [dostęp 2018-08-19].
  60. ↑ Wybory do Rady Osiedla Oliwa, dawnaoliwa.pl [dostęp 2021-04-15] (pol.).
  61. ↑ a b Zestawienie wyników wyborów do Rady Osiedla Oliwa, download.cloudgdansk.pl [dostęp 2021-09-14] (pol.).
  62. ↑ Rada Dzielnicy Oliwa 2011-2015, bip.gdansk.pl [dostęp 2021-04-15] (pol.).
  63. ↑ Fundacja Wspólnota Gdańska świętuje 15 urodziny. Koniecznie zajrzyjcie w weekend do Oliwy. gdansk.pl. [dostęp 2022-09-21]. (pol.).
  64. ↑ Wspólnota Gdańska Fundacja, która kocha kulturę. gdansk.pl. [dostęp 2022-09-26]. (pol.).
  65. ↑ Za nami Święto Oliwy. staraoliwa.pl, 18 września 2012. [dostęp 2017-01-24]. (pol.).
  66. ↑ Urodziny Galerii Warzywniak. trojmiasto.pl. [dostęp 2015-12-13]. (pol.).
  67. ↑ Borawski Piotr. gedanopedia.pl. [dostęp 2023-01-04].
  68. ↑ a b Jaka dzielnica, taka siedziba!, staraoliwa.pl [dostęp 2021-04-15] (pol.).
  69. ↑ a b Rada Osiedla u siebie, kfp.pl [dostęp 2021-04-15] (pol.).
  70. ↑ W granicach Oliwy, trojmiasto.wyborcza.pl [dostęp 2021-04-15] (pol.).
  71. ↑ Jednostki pomocnicze. Informacja ogólna., gdansk.pl [dostęp 2022-02-19] (pol.).
  72. ↑ a b Oliwa przestała być osiedlem. Teraz stała się dzielnicą, trojmiasto.wyborcza.pl [dostęp 2021-04-15] (pol.).
  73. ↑ Nie przenoście Manhattanu do Oliwy, staraoliwa.pl, 18 czerwca 2016 [dostęp 2016-10-06] (pol.).
  74. ↑ Oliwa w Gdańsku od 90 lat – radni i mieszkańcy świętują, gdansk.pl, 17 czerwca 2016 [dostęp 2016-06-19] (pol.).
  75. ↑ Bielawski Wiesław. gedanopedia.pl. [dostęp 2022-07-26].
  76. ↑ Pierwszy w Trójmieście ogród z elementami sensorycznymi powstał w Gdańsku Oliwie, doraco.pl, 10 lipca 2017 [dostęp 2022-07-09] (pol.).
  77. ↑ Emilia Stawikowska: Po 67 latach zamknięto bar mleczny Biały Zdrój. „To było miejsce na każdą kieszeń”. [dostęp 2017-09-06].
  78. ↑ Oliwski Ratusz Kultury już otwarty i z planami na przyszłość. gdansk.pl, 10 września 2017. [dostęp 2017-09-11]. (pol.).
  79. ↑ Oliwski Ratusz Kultury, gedanopedia.pl [dostęp 2020-12-06] (pol.).
  80. ↑ Nowy dom dla palmy z Parku Oliwskiego. gdansk.tvp.pl, 19 września 2017. [dostęp 2021-07-05].
  81. ↑ Jak zwodzono Radę Oliwy w sprawie palmy daktylowej z Parku Oliwskiego. oliwianie.pl, 5 lipca 2021. [dostęp 2021-07-05].
  82. ↑ Jest już skwer im. Ireny Jarockiej w Gdańsku. Tutaj słynna artystka spędziła młode lata. trojmiasto.wyborcza.pl, 2018-09-12. [dostęp 2018-09-12]. (pol.).
  83. ↑ Kolejne biurowe wieże w Oliwie: Alchemia Neon i Olivia Prime B.
  84. ↑ Trwa budowa biurowca Wave w Gdańsku Oliwie. Inwestor współpracuje z Microsoftem.
  85. ↑ Skanska z pierwszym biurowcem w Trójmieście. Wave dopuszczony do użytkowania. propertynews.pl, 2020-07-06. [dostęp 2021-04-16]. (pol.).
  86. ↑ Skwer im. Stefana Eleka w Oliwie. staraoliwa.pl, 2020-02-18. [dostęp 2020-11-21]. (pol.).
  87. ↑ Panorama TVP3 19.11.2020 18:30. gdansk.tvp.pl, 2020-11-19. [dostęp 2020-11-26]. (pol.).
  88. ↑ Oliwa ma skwer Marka Bezruczki. media.gdansk.pl, 2020-11-26. [dostęp 2020-11-26]. (pol.).
  89. ↑ Protokół nr XXX, Sesja w dniu 26 listopada 2020. download.cloudgdansk.pl. [dostęp 2021-05-15]. (pol.).
  90. ↑ Apel Rady Dzielnicy Oliwa o respektowanie prawnych uprawnień dzielnicy jako jednostki pomocniczej Miasta Gdańska. oliwianie.pl, 2021-04-19. [dostęp 2021-04-20]. (pol.).
  91. ↑ Radni dzielnicy apelują do władz Gdańska o poważne traktowanie. staraoliwa.pl, 2021-04-20. [dostęp 2021-04-21]. (pol.).
  92. ↑ Hejnał Oliwski rozbrzmiewa na chwałę pokoju. staraoliwa.pl, 2021-05-04. [dostęp 2021-05-07]. (pol.).
  93. ↑ Odsłonięto tablicę z nazwą skweru im. gen. Marka Bezruczki. staraoliwa.pl, 2021-05-09. [dostęp 2021-05-10]. (pol.).
  94. ↑ Anna Fiszer, gedanopedia.pl [dostęp 2021-05-25] (pol.).
  95. ↑ Przy ul. Podhalańskiej odsłonięto tablicę upamiętniającą troje artystów z Oliwy. staraoliwa.pl, 2021-05-21. [dostęp 2021-05-25]. (pol.).
  96. ↑ W Oliwie upamiętniono prof. Mariana Osińskiego. staraoliwa.pl, 2021-10-18. [dostęp 2021-10-19]. (pol.).
  97. ↑ Gdańsk upamiętnił architekta odpowiedzialnego za projekt odbudowy miasta. gdansk.pl, 2021-10-18. [dostęp 2021-10-19]. (pol.).
  98. ↑ Irena Jarocka ma swój pomnik w Gdańsku. Tam, gdzie spędziła młode lata. trojmiasto.wyborcza.pl, 2021-10-20. [dostęp 2021-10-23]. (pol.).
  99. ↑ Oliwa. Pomnik Ireny Jarockiej stanął na placu niedaleko domu, gdzie piosenkarka dorastała. gdansk.pl, 2021-10-20. [dostęp 2021-10-23]. (pol.).
  100. ↑ W Oliwie odsłonięto pomnik Ireny Jarockiej [VIDEO]. staraoliwa.pl, 2021-10-20. [dostęp 2021-10-23]. (pol.).
  101. ↑ Oliwska palma zostanie ścięta. staraoliwa.pl, 2021-10-22. [dostęp 2021-10-23]. (pol.).
  102. ↑ Nowy dyrektor DRMG przyznaje: daktylowca nie uda się uratować. pulsgdanska.pl, 2021-10-22. [dostęp 2021-10-23]. (pol.).
  103. ↑ Zarząd Dzielnicy Oliwa zawiadamia prokuraturę w sprawie obumarcia 180-letniego daktylowca w Parku Oliwskim. oliwianie.pl, 2021-10-28. [dostęp 2021-10-28]. (pol.).
  104. ↑ Do prokuratury trafiło zawiadomienie o unicestwieniu 180-letniej palmy z Parku Oliwskiego. staraoliwa.pl, 2021-10-28. [dostęp 2021-10-28]. (pol.).
  105. ↑ Konserwator zabytków zgłasza martwą palmę do prokuratury. Wycinka jeszcze w tym tygodniu?. trojmiasto.wyborcza.pl, 2021-11-02. [dostęp 2021-11-02]. (pol.).
  106. ↑ a b Nowy Pomorski Wojewódzki Konserwator Zabytków. gdansk.uw.gov.pl. [dostęp 2022-09-05].
  107. ↑ Ścięto uschniętego daktylowca z Palmiarni Parku Oliwskiego [VIDEO]. staraoliwa.pl, 2021-12-02. [dostęp 2021-12-10]. (pol.).
  108. ↑ Palmiarnia otwarta!. staraoliwa.pl, 2022-03-21. [dostęp 2022-03-22]. (pol.).
  109. ↑ Rotunda i oranżeria w Parku Oliwskim otwarte dla zwiedzających. gzdiz.gda.pl, 2022-03-21. [dostęp 2022-03-21]. (pol.).
  110. ↑ Rotunda i oranżeria w Parku Oliwskim otwarte dla zwiedzających. gdansk.pl, 2022-03-19. [dostęp 2022-03-19]. (pol.).
  111. ↑ Otwarcie Palmiarni. trojmiasto.pl, 2022-03-19. [dostęp 2022-03-19]. (pol.).
  112. ↑ W sobotę, 19 marca, otwarcie nowej palmiarni w Oliwie. trojmiasto.pl, 2022-03-15. [dostęp 2022-03-16]. (pol.).
  113. ↑ Otwarcie nowej palmiarni w Parku Oliwskim. staraoliwa.pl, 2022-03-18. [dostęp 2022-03-18]. (pol.).
  114. ↑ Danuta Rolke-Poczman (1935-2022), gdansk.pl [dostęp 2022-10-31] (pol.).
  115. ↑ STOWARZYSZENIE STARA OLIWA, gdansk.gedanopedia.pl [dostęp 2022-01-31] (pol.).
  116. ↑ Nie żyje Danuta Poczman – Pani Domu Zarazy. staraoliwa.pl, 2022-01-20. [dostęp 2022-01-20]. (pol.).
  117. ↑ Umarła Danuta Rolke-Poczman, oliwianka, „kolorowy ptak”. – Będzie jej brakowało w krajobrazie Oliwy. gdansk.pl, 2022-01-20. [dostęp 2022-01-20]. (pol.).
  118. ↑ Zmarła Danuta Rolke-Poczman, twórczyni Domu Zarazy w Oliwie. trojmiasto.pl, 2022-01-20. [dostęp 2022-01-20]. (pol.).
  119. ↑ Zmarła Danuta Rolke-Poczman. Gdańsk żegna wielką damę z Domu Zarazy. wyborcza.trojmiasto.pl, 2022-01-20. [dostęp 2022-01-21]. (pol.).
  120. ↑ Data ostatniego pożegnania Danuty Poczman. staraoliwa.pl, 2022-01-21. [dostęp 2022-01-22]. (pol.).
  121. ↑ Ostatnia droga Danuty Rolke-Poczman, staraoliwa.pl, 28 stycznia 2022 [dostęp 2022-01-30] (pol.).
  122. ↑ Uśmiechnięta wizjonerka, która nie bała się marzyć. Oliwa pożegnała Danutę Rolke-Poczman, gdansk.pl, 28 stycznia 2022 [dostęp 2022-01-30] (pol.).
  123. ↑ Gdańsk pożegnał Danutę Rolke-Poczman. zawszepomorze.pl, 2022-01-28. [dostęp 2022-01-28]. (pol.).
  124. ↑ Otwarcie nowego Park miejskiego w Oliwie. staraoliwa.pl. [dostęp 2022-05-19]. (pol.).
  125. ↑ Nowy Park i piknik sąsiedzki w Oliwie. trojmiasto.wyborcza.pl. [dostęp 2022-05-19]. (pol.).
  126. ↑ Piknik sąsiedzki w Parku na Opackiej. zawszepomorze.pl. [dostęp 2022-05-22]. (pol.).
  127. ↑ Mały Park naprzeciwko Katedry w Oliwie jest już otwarty. dom.trojmiasto.pl. [dostęp 2022-05-27]. (pol.).
  128. ↑ Mały Park przy Opackiej w końcu otwarty. staraoliwa.pl. [dostęp 2022-05-27]. (pol.).
  129. ↑ Nowy Park naprzeciwko Katedry w Oliwie otwarty. tv.trojmiasto.pl. [dostęp 2022-10-01]. (pol.).
  130. ↑ Apel do Oliwian w 2047 roku. oliwianie.pl. [dostęp 2022-06-06]. (pol.).
  131. ↑ Nowy mural w Oliwie przy ulicy Opata Rybińskiegi. gdansk.pl. [dostęp 2022-06-26]. (pol.).
  132. ↑ Nowy mural w Gdańsku Oliwie przy ulicy Opata Jacka Rybińskiego, 26 czerwca 2022 roku. youtube.com. [dostęp 2022-06-26]. (pol.).
  133. ↑ Oliwa. Historyczny mural przy pętli już odsłonięty.. gdansk.pl. [dostęp 2022-06-29]. (pol.).
  134. ↑ Zniszczony tunel Dworca w Oliwie. gdanskstrefa.com. [dostęp 2022-09-03]. (pol.).
  135. ↑ Z tunelu Dworca w Oliwie skuto zabytkowe płytki. staraoliwa.pl. [dostęp 2022-09-03]. (pol.).
  136. ↑ Zabytkowe kafle w Oliwie zniszczone. Sprawa trafiła do Prokuratury.. trojmiasto.pl. [dostęp 2022-09-03]. (pol.).
  137. ↑ PKP do końca skuje stuletnie płytki w tunelu Dworca w Oliwie. trojmiasto.wyborcza.pl. [dostęp 2022-10-02]. (pol.).
  138. ↑ Dworzec w Oliwie będzie w rejestrze zabytków. gdanskstrefa.com. [dostęp 2022-10-05]. (pol.).
  139. ↑ Nowe tablice upamiętniające wybitnych mieszkańców Oliwy. gdansk.pl. [dostęp 2022-09-22]. (pol.).
  140. ↑ Gdańsk pamięta o wybitnych mieszkańcach Oliwy. Odsłonięto cztery kolejne tablice. gdansk.pl. [dostęp 2022-09-23]. (pol.).
  141. ↑ Kolejne tablice przypominają wybitnych Oliwian. staraoliwa.pl. [dostęp 2022-09-25]. (pol.).
  142. ↑ Odsłonięcie tablicy upamiętniającej Zofię Janukowicz-Pobłocką i Huberta Pobłockiego. amuz.gda.pl. [dostęp 2022-09-27]. (pol.).
  143. ↑ Eskimos zostaje w Oliwie!. staraoliwa.pl. [dostęp 2022-10-02]. (pol.).
  144. ↑ Chabior Monika. gdansk.gedanopedia.pl. [dostęp 2023-01-04].
  145. ↑ Oliwa. Prezydent Gdańska na roboczym spacerze: po pierwsze bezpieczeństwo na drogach. gdansk.pl. [dostęp 2022-11-10].
  146. ↑ Wizyta prezydent Gdańska w Dzielnicy Oliwa. gdansk.pl. [dostęp 2022-11-10].
  147. ↑ Spacer gospodarski z władzą po Oliwie. racibo.pl. [dostęp 2022-11-11].
  148. ↑ Dom Sąsiedzki w Domu Zarazy, staraoliwa.pl [dostęp 2022-11-23] (pol.).
  149. ↑ Gdański dron. Zobacz Oliwę – kolejną dzielnicę sfilmowaną z wysokości 100 metrów. gdansk.pl, 2021-07-07. [dostęp 2021-07-10]. (pol.).
  150. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych.
  151. ↑ Ponad dwa tysiące świątków, metrocafe.pl 19 listopada 2015.
  152. ↑ Dom Bramny, zwany też Domem Zarazy.
  153. ↑ Zamek mormonów w rejestrze zabytków. „Mieszkańcy sami się zgłosili”.
  154. ↑ Historia budynku w Gdańsku Oliwie przy ulicy Opata Rybińskiego 25 (dawniej Am Schlossgarten 25). 2022-06-16. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-06-16)].
  155. ↑ Wykaz i mapa lokalizacji pomników przyrody na terenie miasta Gdańska. [dostęp 2019-08-01].
  156. ↑ Zestawienie wyników wyborów do Rady Dzielnicy Oliwa, download.cloudgdansk.pl [dostęp 2021-09-15] (pol.).
  157. ↑ Znamy już skład nowej Rady Oliwy, staraoliwa.pl [dostęp 2019-03-29] (pol.).
  158. ↑ Rada Oliwy po pierwszej sesji – wybrano Prezydium Rady i Zarząd Dzielnicy, oliwianie.pl [dostęp 2019-04-12] (pol.).
  159. ↑ Rada Dzielnicy Oliwa 2019-2024, oliwianie.pl [dostęp 2019-04-05] (pol.).
  160. ↑ Rada Dzielnicy Oliwa 2019-2024, gdansk.pl [dostęp 2021-09-26] (pol.).
  161. ↑ Zofia Pomirska, wnp.pl [dostęp 2022-10-02] (pol.).
  162. ↑ Zestawienie wyników wyborów do Rady Dzielnicy Oliwa, s-trojmiasto.pl [dostęp 2021-09-14] (pol.).
  163. ↑ Pierwsza sesja nowej Rady Oliwy, staraoliwa.pl [dostęp 2020-01-27] (pol.).
  164. ↑ Rada Dzielnicy Oliwa 2015-2019, bip.gdansk.pl [dostęp 2020-11-21] (pol.).
  165. ↑ Pierwsza sesja Rady Oliwy, staraoliwa.pl [dostęp 2020-01-27] (pol.).
  166. ↑ Rada Dzielnicy Oliwa 2011-2015, bip.gdansk.pl [dostęp 2020-11-21] (pol.).
  167. ↑ Władze statutowe Rad Dzielnic / Osiedli Kadencji 2011-2015, nasz.gdansk.pl [dostęp 2021-04-16] (pol.).
  168. ↑ Uchwała Rady Miasta Gdańska w sprawie uchwalenia statutu Osiedla Oliwa z 27 października 2011, edziennik.gdansk.uw.gov.pl [dostęp 2021-04-16] (pol.).

Linki zewnętrzne

Podział administracyjny Gdańska

POL Gdańsk COA.svg

Jednostki morfogenetyczne okręgu Oliwa
Jednostki
Podjednostki

Herb Oliwy

Media użyte na tej stronie

Pomeranian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 54.92 N
  • S: 53.40 N
  • W: 16.65 E
  • E: 19.75 E
Gdańsk location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa gminy Gdańsk, Polska
Gdańsk Oliwa - dawny hotel Deutscher Hof i przychodnia.JPG
Autor: Artur Andrzej, Licencja: CC0
Gdańsk Oliwa. Dawny hotel "Deutscher Hof", po II wojnie światowej przychodnia. Ul. Grunwaldzka 505.
Aussichtsturm auf dem Carlsberg.jpg
Murowana wieża widokowa na Wzgórzu Pachołek w Gdańsku-Oliwie, wysadzona w powietrze przez wycofujących się Niemców w marcu 1945 r.
Oliva Hohere Madchenschule.JPG
Gdańsk-Oliwa. W budynku tym mieścił się ratusz miasta Oliwa. Obecnie budynek nie istnieje.
Gdańsk Oliwa - Młyn Oliwski.JPG
Autor: Gdaniec, Licencja: CC BY 3.0
Młyn przy Starym Rynku Oliwskim w Gdańsku
Gdańsk Oliwa - Muzeum Sztuki (Pałac Opatów).JPG
Autor: Gdaniec, Licencja: CC BY 3.0
Gdańsk Oliwa - Muzeum Sztuki w Pałacu Opatów
Gdańsk Centrum Handlowe Oliwa.JPG
Autor: Artur Andrzej, Licencja: CC0
Gdańsk Oliwa. Centrum Handlowe Oliwa.
Oliva Am Markt.JPG
Oliva (Danzig) Am Markt.
Dwór Ludolphine w Gdańsku - Oliwie.JPG
Autor: Joanna Kalecińska, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Gdańsk, zespół dworski Ludolphine, XIX, XX
Faculty of Social Sciences of Gdańsk University - 1.jpg
Autor: Starscream, Licencja: CC BY-SA 3.0
Wydział Nauk Społecznych Uniwersytetu Gdańskiego.
Gdańsk Dolina Radości, Diabelski Kamień (Teufelstein).jpg
Autor: Tomasz Przechlewski, Licencja: CC BY 2.5
Diabelski kamień, Dolina Radości w Gdańsku, Poland.
Archikatedra Oliwska 01.JPG
Bazylika archikatedralna w Gdańsku-Oliwie
Oliwski klasztor około 1660 roku.JPG
Gdańsk Oliwa. Oliwski klasztor około 1660 roku.
Gdańsk Oliwa Telewizja Gdańsk.JPG
Autor: Artur Andrzej, Licencja: CC0
Gdańsk Oliwa, regionalny ośrodek TVP.
Hala Olivia Gdansk 20190228.jpg
Autor: Deway, Licencja: CC BY-SA 4.0
Hala Olivia w Gdańsku
831 Magnolia Gdańsk.jpg
Autor: Zbigniew Zieliński, Licencja: CC BY-SA 3.0
831. Magnolia drzewiasta - pomnik przyrody - w Parku Oliwskim im. A. Mickiewicza.
Gdańsk Oliwa - Kino Delfin.JPG
Autor: Gdaniec, Licencja: CC BY 3.0
Dawne kino "Delfin" w Gdańsku Oliwie
Gdańsk kościół Matki Bożej Królowej Korony Polskiej.jpg
Autor: Artur Andrzej, Licencja: CC0
Gdańsk Oliwa. Kościół Matki Bożej Królowej Korony Polskiej.
Kompleks Alchemia w Gdańsku.jpg
Autor: Darpaw, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kompleks Alchemia w Gdańsku
Gdansk dom Stary Rynek Oliwski 8.jpg
Autor: Andrzej Otrębski, Licencja: CC BY-SA 4.0
Gdańsk - dom przy ul. Stary Rynek Oliwski 8
AWFiS Gdańsk gmach główny.jpg
Autor: Artur Andrzej, Licencja: CC BY-SA 4.0
Gdańsk Oliwa. Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu, gmach główny.
POL Oliwa (Gdańsk) COA.jpg
Herb Oliwy (Gdańsk).
Stara zajezdnia tramwajowa w Oliwie.JPG
Gdańsk Oliwa, Aleja Grunwaldzka 537 / róg ul. Pomorskiej - dawna fabryka, następnie zajezdnia tramwajowa, 1870 (budynek główny, fasada północna)
Gdańsk ulica Bytowska 4 i staw.JPG
Autor: Artur Andrzej, Licencja: CC BY-SA 3.0
Gdańsk Oliwa, hotel "Dwór Oliwski", ul. Bytowska 4 i staw (Potok Oliwski).
Coat of arms of Oliwa, Gdańsk.svg
Coat of arms of Oliwa, Gdańsk
Gdansk oliwa.svg
Autor: Oruniak, Licencja: CC BY-SA 3.0
Położenie dzielnicy na mapie miasta.
Gdańsk Oliwa ulica Droszyńskiego.JPG
Autor: Tomasz Przechlewski from Sopot, Poland, Licencja: CC BY 2.0
Gdańsk Przymorze Małe, ulica Droszyńskiego. Dawna fabryka słodyczy "Bałtyk".
OliwaUlica.jpg
Autor: Ktyzoo, Licencja: CC BY-SA 4.0
Ul. Obrońców Westerplatte, jedna z piękniejszych ulic Oliwy.
Kapliczka grunwaldzka gdansk.jpg
Autor: Panek, Licencja: CC BY-SA 4.0
Kapliczka na al. Grunwaldzkiej w Gdańsku-Oliwie
Olivia Star.jpg
Autor: Deway, Licencja: CC BY-SA 4.0
Olivia Business Centre z najwyższym budynkiem Olivia Star
Oliwa Station.jpg
Autor: M.Minderhoud, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Station Gdansk Oliwa, july 2005, Poland
Gdansk dwor Saltzmanna 7.JPG
Autor: Andrzej Otrębski, Licencja: CC BY-SA 4.0
Gdańsk - dwór Saltzmanna
Gdańsk Oliwa Dom bramny.JPG
Autor: Artur Andrzej, Licencja: CC0
Gdańsk Oliwa. Dom bramny.
Pętla oliwska1.jpg
Autor: Panek, Licencja: CC BY-SA 4.0
Pętla tramwajowa w Oliwie.