Opoczno

Opoczno
miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Ilustracja
Zamek Kazimierzowski w Opocznie, obecnie Muzeum Regionalne
HerbFlaga
HerbFlaga
Dewiza: Nasza historia i dzień dzisiejszy jest naszą dumą
Państwo

 Polska

Województwo

 łódzkie

Powiat

opoczyński

Gmina

Opoczno

Data założenia

1191 (Kościół św. Magdaleny)

Prawa miejskie

XIV w.

Burmistrz

Dariusz Kosno

Powierzchnia

26,99[1] km²

Wysokość

190 m n.p.m.

Populacja (31.12.2019)
• liczba ludności
• gęstość


21 060[2]
850,9 os./km²

Strefa numeracyjna

(+48) 44

Kod pocztowy

26-300

Tablice rejestracyjne

EOP

Położenie na mapie gminy Opoczno
Mapa konturowa gminy Opoczno, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Opoczno”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa łódzkiego
Mapa konturowa województwa łódzkiego, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Opoczno”
Położenie na mapie powiatu opoczyńskiego
Mapa konturowa powiatu opoczyńskiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Opoczno”
Ziemia51°22′38″N 20°17′13″E/51,377222 20,286944
TERC (TERYT)

1007044

SIMC

0967943

Urząd miejski
ul. Staromiejska 6
26-300 Opoczno
Strona internetowa

Opoczno (ros. Опочно, jid. ‏אפאטשנא‎, hebr. ‏אופוצ'נו‎) – miasto w województwie łódzkim, w powiecie opoczyńskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Opoczno. Położone nad rzekami Wąglanką i Drzewiczką, na krańcu Wyżyny Przedborskiej, historycznie w Małopolsce a dokładnie w Ziemi Radomskiej. Stare Opoczno i Nowe Opoczno były miastami królewskimi Korony Królestwa Polskiego[3]. Miasto królewskie w powiecie opoczyńskim województwa sandomierskiego w drugiej połowie XVI wieku[4].

Według danych GUS z 31 grudnia 2019 roku miasto liczyło 21 060 mieszkańców[2].

Położenie

Miasto leży we wschodniej części województwa łódzkiego, w północnej części mezoregionu Wzgórza Opoczyńskie[5], szerzej na pograniczu Wyżyny Małopolskiej i Niziny Mazowieckiej, u ujścia rzeki Wąglanki do Drzewiczki – prawego dopływu Pilicy.

Historycznie należy do Małopolski (dokładnie Ziemia Radomska). Leżało w ziemi sandomierskiej, następnie w województwie sandomierskim, gdzie było siedzibą powiatu. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do woj. piotrkowskiego, zaś przed 1975 r. do woj. kieleckiego.

Historia

  • 1191 – wymienienie drewnianego kościoła pw. św. Magdaleny[6]
  • 1284 – wzmianka o miejscowości Opoczno w związku z przypisaniem osady przez Leszka Czarnego do kolegiaty sandomierskiej
  • 1347 – przeniesienie osady z kościołem św. Marii Magdaleny ze Staromieścia (w rejonie dzisiejszego cmentarza parafialnego) na obecne miejsce
  • 1349 – Kazimierz Wielki wymienia Opoczno w dokumencie jako miejscowość leżącą na drodze kupieckiej z komorą celną. Opoczno leżało na skrzyżowaniu drogi z Torunia do Lwowa oraz z Wrocławia do Włodzimierza
  • 1365 – przywilej Kazimierza Wielkiego przenoszący miasto Opoczno z prawa średzkiego na prawo magdeburskie[7]
  • Pierwszym starostą miasta w 1368 został Sobek z Wyszkowic
  • 1405 – na terenie miasta został zbudowany szpital (budynek obecnie nie istnieje, spłonął w pożarze miasta w roku 1462). Instytucji sfinansowanej przez wójta opoczyńskiego Jana Hanko Kiełbasę nadano nazwę Szpital Świętego Ducha i świętego Leonarda a prowadzeniem szpitala zajmowali się zakonnicy z Zakonu Ducha Świętego, który istniał w Opocznie do kasaty w roku 1864[8][9]
  • 1409, 1413, 1414, 1432 – na zamku w Opocznie przebywał król Władysław Jagiełło
  • Rozwój miasta nastąpił w okresie od XIV do XVI wieku
  • XV – XVIII w. – miejsce sądów szlacheckich: ziemskiego i grodzkiego[10]
  • 1440 – sprzedanie przez króla starostwa Mszczujowi ze Skrzynna herbu Łabędź za 400 grzywien
  • 1459 – król przeniósł zastaw Opoczna z rąk Jana Mszczujowica ze Skrzynna w ręce kasztelana radomskiego Eustachego ze Sprowy
  • 1478 – po śmierci Eustachego ze Sprowy prawa do dochodów ze starostwa przeszły na jego synów Jana i Stanisława Odrowążów ze Sprowy
  • 1483 – wielki pożar miasta, w związku z czym król zwolnił mieszczan z podatków na 8 lat
  • 1550 – za zgodą króla Zygmunta Augusta miasto zostało wyposażone w sieć wodociągów[9]
  • 1555 – starostwo wykupił za zgodą króla stolnik sieradzki Wincenty Przerembski
  • 1582 – Opoczno uzyskało przywilej de non tolerandis Judaeis[11].
  • 1646 – w Opocznie wybudowana została synagoga
  • 1655, 11 września – pod miastem doszło do potyczki pomiędzy wojskami polskimi i szwedzkimi pod dowództwem feldmarszałka Wittenberga[12]. W wyniku trwających wojen szwedzkich miasto zostało zniszczone
  • 1787 – na zamku w sali sądowej owacyjnie przywitany został król Stanisław August Poniatowski
  • 1793 – wybudowanie nowego murowanego parterowego dworu starostwa w Opocznie-Starostwie
  • przed 1800 – wybudowanie przez społeczność żydowską synagogi
  • 1795 – wcielenie do zaboru austriackiego
  • 1809 – miasto włączone do Księstwa Warszawskiego
  • 1815 – miasto w zaborze rosyjskim (w ramach Królestwa Polskiego)[13]
  • 1874 – odbudowa zamku na starych fundamentach
  • 1880 – uruchomiono produkcję płytek ceramicznych, dziś znanych pod marką „Opoczno” lub „Opoczno S.A.”
  • Kolejnym trudnym dla miasta okresem są lata 1891–1893, kiedy wybucha epidemia cholery
  • 1885–1890 – budowa linii kolejowej[14]
  • 1900 – w Opocznie powstała Ochotnicza Straż Ogniowa
  • 1910 – na terenie miasta zbudowano sieć elektryczną
  • maj 1915 – do miasta wkraczają węgierskie oddziały gen. Hermana von Kövessa
  • 2 sierpnia 1919 – miasto w wyniku ustalenia nowego podziału administracyjnego zostało przyłączone do województwa kieleckiego
  • 1 kwietnia 1939 – Opoczno zostaje włączone do województwa łódzkiego
  • listopad 1940 – utworzenie przez Niemców getta dla ludności żydowskiej[15]. Przebywało w nim ok. 4000 osób z Opoczna i okolic[15]. W lipcu 1942 ok. 400 osób wywieziono do Skarżyska-Kamiennej, w październiku 1942 ok. 3000 do obozu zagłady w Treblince[15]. W trzech egzekucjach na terenie getta zamordowano ok. 250 osób[15]. Zostało ono zlikwidowane w styczniu 1943[15].
  • lipiec 1942 - grupa konspiracyjna miejscowych Żydów oraz partyzantów z Gwardii Ludowej przecina linię telefoniczną w mieście i rozbraja polskich kolaboracyjnych "granatowych" policjantów, a także konfiskuje pieniądze z kasy miejscowego Judenratu przeznaczone na podatki dla Niemców[16]
  • 1945 - miasto zostało zdobyte przez wojska Armii Czerwonej, co zakończyło okres okupacji niemieckiej[17].
  • 1953 – otwarta zostaje pierwsza linia autobusowa PKS
  • maj 1979 – otwarty zostaje Miejski Dom Kultury
  • 1962 – w 20 rocznicę powstania PPR w Alei Sportowej odsłonięto obelisk ku czci ofiar hitlerowskiego terroru w rejonie Opoczna[18]
  • luty 1990 – ukazuje się pierwszy numer tygodnika zatytułowanego „Opoczyńskie Wieści”
  • 1994 – powstaje czasopismo Nowe Echa skierowane do mieszkańców gminy Opoczno
  • 1999 – miasto podczas reformy administracyjnej staje się stolicą nowego powiatu opoczyńskiego. W ramach reformy szkolnictwa w mieście utworzono dwa gimnazja
  • Na początku roku 2000 honorowym obywatelem miasta Opoczna został Jan Paweł II
  • 14 grudnia 2014 – otwarcie stacji kolejowej Opoczno Południe

Zabytki

Zamek Kazimierzowski w Opocznie, odbudowany w 1874 roku
Kościół św. Marii Magdaleny z XVIII w. (cmentarny)

Według rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa[19] na listę zabytków wpisane są obiekty:

  • śródmieście miasta, nr rej.: 303 z 4.12.1956
  • zespół kościoła parafialnego pw. św. Bartłomieja, ul. Kościelna 2:
    • kościół, 1365, 1939, nr rej.: 307 z 1.12.1956 oraz 352 z 21.06.1967
    • dzwonnica, pierwsza połowa XIX, nr rej.: j.w.
    • plebania, 1622, nr rej.: 838 z 6.02.1959
  • zamek, obecnie muzeum, pl. Zamkowy 1, połowa XIV w., XVII w., 1927 nr rej.: 306 z 30.11.1956 oraz 272 z 3.11.1977
  • zespół dworski „starostwo”, ul. Parkowa / Kolberga, XVII-XIX w., nr rej.: 779 z 30.05.1972 oraz 256 z 6.10.1995:
    • dwór
    • oranżeria
    • spichrz (lamus)
    • dwa czworaki
    • park
  • dom „Esterki” (obecnie Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna), ul. Kościuszki 15, 1500, nr rej.: 305 z 30.11.1956 i z 21.06.1967
  • Nowy cmentarz żydowski w Opocznie – data jego powstania pozostaje nieznana, znajduje się on przy ulicy Limanowskiego 23. Wskutek dewastacji – najpewniej z okresu II wojny światowej – do naszych czasów nie zachowały się żadne nagrobki[20]. Zobacz też: Stary cmentarz żydowski w Opocznie

Zamek

Początki historii zamku sięgają XIV w., kiedy to z inicjatywy Kazimierza Wielkiego na terytorium Polski powstało wiele zamków obronnych. Zamek opoczyński, zbudowany jednocześnie z murami miasta, był typowym zamkiem miejskim tzn. leżał w obrębie miasta. Ze względu na brak źródeł trudno jest ustalić, jak wyglądał w swojej pierwotnej formie.

Zamek opoczyński spełniał rolę siedziby administracyjnej starostów, którzy mieli obowiązek utrzymywania go w stanie pełnego przygotowania na wypadek wojny. Zamek w Opocznie spłonął prawdopodobnie w trakcie wielkiego pożaru miasta w XV wieku. Po remoncie użytkowano go w XVI i XVII wieku, aż do zniszczenia w czasach Potopu szwedzkiego. W ograniczonej formie użytkowano go także później m.in. w wieży mieściło się więzienie. W XVIII wieku po remoncie podejmowano w nim króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. W pierwszej połowie XIX wieku był już ruiną. Dzisiejsza forma budynku to efekt historyzującej przebudowy z 1927 roku fragmentu gmachu z XIX wieku, który zbudowano w miejscu gotyckiego zamku. Obecnie w zamku swoją siedzibę ma Muzeum Regionalne.

Kolegiata św. Bartłomieja

Kościół zbudowano w stylu gotyckim około 1365 roku z fundacji Kazimierza Wielkiego. Posiadał jedną nawę i wieżę. Został zrujnowany w 1812 roku gdy pełnił rolę szpitala. Restaurowany około 1850 przez Henryka Marconiego, rozebrany częściowo 1934 z zachowaniem gotyckiego prezbiterium będącego obecnie boczną kaplicą. Istniejący współcześnie kościół wybudowano w latach 1935–1949.

  • kaplica gotycka (dawne prezbiterium kościoła z XIV wieku)
  • chrzcielnica gotycka z XV wieku z herbami Rola, Nałęcz, Orzeł, Jastrzębiec, Leliwa, Odrowąż, Poraj, Łabędź
  • nagrobek renesansowy rycerza Adam Śmigielskiego z Bnina herbu Ogończyk z 1616 r.
  • nagrobek renesansowy chorążego rawskiego Piotra Załuskiego z 1630 r.
  • nagrobek Jerzego Karwickiego i Anny z Podlodowskich z 1623 roku
  • stalle renesansowe

Dom Esterki

Znajdująca się przy rynku kamienica, jest obok zamku, plebanii i zachowanego gotyckiego prezbiterium kościoła, najstarszym zachowanym budynkiem w mieście. Tradycja wiąże powstanie domu Esterki z legendarną ukochaną króla Kazimierza Wielkiego – Żydówką Esterą. Legenda głosi, że Kazimierz Wielki poznał Esterkę polując w lasach pod Opocznem. Podobno gdy zbierała zioła dla swojego dziadka, wypadł na nią spłoszony tur i już miał ją zmiażdżyć, gdy przeszyty oszczepem runął u jej stóp. Początkowo król nie zdradzał, kim jest i podawał się za dworzanina królewskiego.

Istniejący dzisiaj budynek powstał w XVI wieku, lecz uległ zrujnowaniu w pierwszej połowy XIX wieku. Został odbudowany w 1893 r. w nowym kształcie, a w 1927 roku ponownie przebudowany według projektu architekta Majewskiego i z tego okresu pochodzi jego dzisiejszy wygląd. Z pierwotnego budynku na parterze zachowały się dwie sale o sklepieniu kolebkowym oraz tak samo sklepiona piwnica. Ponad oknami pierwszego piętra dojrzeć można fragmenty majuskułowych napisów łacińskich z XVI wieku "Zręczna rada nastąpiła" "Mąż doskonały służył czasowi" "Wszystko obiecał poświęcić pracy i Bogu" "Mąż cierpliwy błądził wygnany z miasta jako pasterz któremu oddano w opiekę rzeczy,(miasto)". W górnej części frontonu widnieje herb województwa sandomierskiego, do którego Opoczno niegdyś należało. Na frontonie kamienicy 19 marca 1931 r. wmurowano tablicę z popiersiem marszałka Józefa Piłsudskiego. Obecnie w budynku znajduje się biblioteka[21].

Plebania

Na placu Kościelnym znajduje się piętrowa kamienna plebania z 1622 roku. Podobno w 1655 roku przebywał w niej dowodzący szwedzką armią w czasie Potopu feldmarszałek Arvid Wittenberg. Obecnie na parterze zachowały się pomieszczenia sklepione kolebkowo z lunetami. Nad wejściem wmurowana jest kamienna płyta z poł. XVII w. z herbami Dębno i Lewart. Pośrodku znajduje się tablica żeliwna z napisem informującym o fundacji plebanii przez Jana Alberta Liwskiego, proboszcza opoczyńskiego. Na płycie widnieje również godło z Orłem Białym i herbem Wazów[21].

Mury obronne i bramy miejskie

Mury obronne w Opocznie rozpoczęto budować zapewne wkrótce po lokacji miasta w 1365 r. Mury zbudowane z kamienia miały długość około 950 metrów i wzmacniały je wysunięte prostokątne baszty otwarte od strony miasta. Mury wzmiankowano w 1550 roku. W XVII wieku remontowano je w obawie przed atakiem Tatarów i Turków. Na mapie miasta z 1820 roku widać jeszcze znaczne zachowane odcinki murów. Do dzisiaj zachował się jedynie fragment średniowiecznego muru obronnego w piwnicy domu przy ul. Kołomurnej 13. Nie wiadomo czy Opoczno miało dwie czy trzy bramy miejskie, wzmiankowano jedynie jedną z nich w 1455 roku u wylotu ulicy biegnącej z rynku ku rzece. W 1599 roku na podstawie zezwolenia Zygmunta III Wazy przebito nową bramę od strony Krakowskiego Przedmieścia i był to wylot z zamku na zewnątrz obwodu fortyfikacji. Zarówno mury jak i bramy miejskie zostały rozebrane podczas regulacji w XIX wieku[22].

Warto zobaczyć

Zabytki wpisane na listę zabytków:

  • śródmieście miasta, nr rej.: 303 z 4.12.1956
  • zespół kościoła parafialnego pw. św. Bartłomieja, ul. Kościelna 2:
    • kościół, 1365, 1939, nr rej.: 307 z 1.12.1956 oraz 352 z 21.06.1967
    • dzwonnica, 1 poł. XIX, nr rej.: j.w.
    • plebania, 1622, nr rej.: 838 z 6.02.1959
  • zamek, obecnie muzeum, pl. Zamkowy 1, poł. XIV w., XVII w., 1927 nr rej.: 306 z 30.11.1956 oraz 272 z 3.11.1977
  • zespół dworski „starostwo”, ul. Parkowa / Kolberga, XVII-XIX w., nr rej.: 779 z 30.05.1972 oraz 256 z 6.10.1995:
    • dwór
    • oranżeria
    • spichrz (lamus)
    • dwa czworaki
    • park
  • dom „Esterki” (obecnie Powiatowa i Miejska Biblioteka Publiczna), ul. Kościuszki 15, 1500, nr rej.: 305 z 30.11.1956 i z 21.06.1967
  • Nowy cmentarz żydowski w Opocznie – data jego powstania pozostaje nieznana, znajduje się on przy ulicy Limanowskiego 23. Wskutek dewastacji – najpewniej z okresu II wojny światowej – do naszych czasów nie zachowały się żadne nagrobki. Istniał też Stary cmentarz żydowski w Opocznie
  • synagoga w Opocznie (obecnie znajduje się w niej fabryka okien), ul. Janasa 13 – murowany budynek został wzniesiony pod koniec XVIII wieku. W czasie okupacji budynek został spalony, po wyzwoleniu został tam urządzony magazyn zbożowy a następnie kino. W lutym 2013 została wpisana do rejestru zabytków pod nr A/113. W kwietniu 2013 r. decyzja ta została uchylona
  • Zalew Tulipan na Drzewiczce z plażą.

Demografia

  • Piramida wieku mieszkańców Opoczna w 2014 roku[23].

Piramida wieku Opoczno.png

Gospodarka

  • Cegielnia (od połowy XIX w.) – należąca do Jana Dziewulskiego i braci Józefa i Władysława Lange, w której produkowana była cegła dla lokalnej ludności. W 1867 roku po odkryciu złóż białej glinki wybudowano budynki nowej fabryki, produkującej płytki kamionkowe do wykładania podłóg, płytki kamionkowe glazurowane do wykładania ścian oraz cegły ogniotrwałą i wyroby szamotowe. W II połowie XX w. fabryka funkcjonowała pod nazwą ZZPC Opoczno[24].
Kafelki z Fabryki Dziewulski i Lange z Opoczna
  • Cementownia oraz fabryka materiałów ogniotrwałych – (od 1898 r.) Towarzystwo Akcyjne Fabryki Cementu Opoczno. Założycielami byli warszawski kupiec „drugiej gildii" Stanisław Fürstenberg, bia­łostocki kupiec „pierwszej gildii” Abram Tikitin i inż. Henryk Dobrzyński. Produkowała cegłę kwaso- i ognioodporną, wyroby szamotowe, mączkę i zaprawę szamotową. W latach 1923–1925 cementownia została przekształcona w Fabrykę Materiałów Ogniotrwałych Opoczno. W latach 30. XX wieku uległa pożarowi, po wojnie została upaństwowiona i działa jako OZMO - Opoczyńskie Zakłady Materiałów Ogniotrwałych[25].
  • Produkcja betoniarek oraz części zamiennych do maszyn rolniczych – (od 1975 r.) przez firmę Agro-Wikt należącą do Jana Wiktorowicza. W pierwszych latach działalności produkowane były maszyny rolnicze, jednak od 1998 roku produkowane są również betoniarki będące do dziś głównym wyrobem fabryki. Agro-Wikt produkuje obecnie ok. 15 tysięcy betoniarek rocznie z czego 20% stanowi eksport do 10 krajów Europy Wschodniej. W styczniu 2017 roku wygrany został przetarg na dofinansowanie w postaci 14 mln złotych dotyczący budowy nowej fabryki przy ulicy Przemysłowej gdzie będą produkowane lemiesze, dłuta i części zamienne do maszyn rolniczych[26].

Zanieczyszczenie powietrza

Według raportu Światowej Organizacji Zdrowia w 2016 roku Opoczno zostało sklasyfikowane jako szóste pod względem zanieczyszczenia powietrza miasto Unii Europejskiej[27]. W 2014 roku dopuszczalny średnioroczny poziom rakotwórczego benzo(a)pirenu został tam przekroczony niemal piętnastokrotnie i wyniósł 14,6 ng/m³[28][29][30]. Począwszy od 1 stycznia 2017 roku przeniesiono stację manualną z pl. Kościuszki 15 na ul. Skłodowskiej-Curie 5[31].

Stacja: pl. Kościuszki 15
RokŚrednioroczny poziom

benzo(a)pirenu (BaP)

Przekroczenie

poziomu dopuszczalnego

201617,80 ng/m³[32].1780% (+ 217%)
201515,63 ng/m³[33].1563% (+ 103%)
201414,6 ng/m³[29].1460%
201314,6 ng/m³[34].1460% (- 460%)
201219,2 ng/m³[35].1920% (+ 120%)
201118,0 ng/m³[36].1800%
Stacja: ul. Skłodowskiej-Curie 5
RokŚrednioroczny poziom

benzo(a)pirenu (BaP)

Przekroczenie

poziomu dopuszczalnego

20213 ng/m³[37].300%
20203 ng/m³[38].300%
20194 ng/m³[39].400%
20185 ng/m³[40].500%
20175,8 ng/m³[31].580%

Transport

Budowana na CMK stacja Opoczno Południe, (2014 r.)

Drogowy

Przez miasto przebiega droga krajowa nr 12 (przyszła droga ekspresowa S12) oraz droga wojewódzka nr 726. Z Tomaszowem Mazowieckim Opoczno łączy droga wojewódzka nr 713 do Łodzi.

Kolejowy

Na obrzeżach miasta przebiega Centralna Magistrala Kolejowa (linia kolejowa nr 4.) Od 14 grudnia 2014 r. funkcjonuje tu stacja kolejowa Opoczno Południe.

Ze stacji kolejowej Opoczno (Linia kolejowa nr 25) odchodzi bocznica do zakładu płytek ceramicznych "Opoczno".

Przez miasto przebiega Linia kolejowa nr 25 Łódź Kaliska – Dębica. Połączenia do:

Miejski

W Opocznie działa Miejskie Przedsiębiorstwo Komunikacyjne.

Autobusowy

Z Opoczna bezpośrednio można dojechać do Lublina, Warszawy, Wrocławia, Częstochowy, Łodzi, Kłodzka, Końskich, Krakowa i innych większych miast.

Lotniczy

Najbliższym cywilnym portem lotniczym jest Międzynarodowy Port Lotniczy im. Władysława Reymonta w Łodzi, oddalony o 90 km od miasta.

Oddalony od miasta o 120 km jest port lotniczy Fryderyka Chopina Warszawa-Okęcie. Ponadto oddalony o 150 km jest port lotniczy Warszawa-Modlin oraz o 190 km port lotniczy Katowice-Pyrzowice.

Administracja

Burmistrzem miasta jest Dariusz Kosno, pełniący tę funkcję od 20 listopada 2018 roku. Na czele Rady Miejskiej stoi Anna Zięba.

Edukacja

  • Przedszkola
    • Przedszkole nr 2
    • Przedszkole nr 4
    • Przedszkole nr 5
    • Przedszkole nr 6
    • Przedszkole nr 8
  • Szkoły podstawowe
    • Szkoła Podstawowa nr 1
    • Szkoła Podstawowa nr 2
    • Szkoła Podstawowa nr 3
    • Szkoła Specjalna nr 4 w Opocznie.
    • Zespół Szkół Prywatnych w Opocznie
    • Zespół Szkół Prywatnych w Opocznie
  • Szkoły średnie
    • Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Żeromskiego
    • Liceum Ogólnokształcące
    • Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. Stanisława Staszica
    • Centrum Informatyki w Opocznie
  • Szkoły wyższe

Wspólnoty wyznaniowe

Współpraca międzynarodowa

Miasta i gminy partnerskie

Źródło: [43]

Obywatele honorowi

  • Stanisław Nałęcz Małachowski otrzymał tytuł Honorowego Obywatela Miasta Opoczno w kwietniu 1791 jako reprezentant spraw mieszczańskich i współtwórca Konstytucji 3 maja[44].
  • Józef Piłsudski otrzymał obywatelstwo w uznaniu wielkiej roli i znaczenia w życiu i rozwoju Państwa Polskiego 27 marca 1935[45].
  • Dr Władysław Dziadosz 4 marca 1936 tytuł Honorowego Obywatela Miasta Opoczno w podziękowaniu za poparcie działań samorządu miejskiego[46].
  • Edward Śmigły-Rydz 18 lipca 1937 roku Rada Miejska miasta Opoczno „dając wyraz najgłębszego uznania dla zasług Marszałka Edwarda Śmigłego-Rydza, tak dla dzieła odzyskania Niepodległości Państwa Polskiego, jak i budowy w Narodzie Siły i Jedności (...) aktem uroczystym postanowiła Wielkiemu Synowi Ojczyzny i Wodzowi Narodu (...) nadać obywatelstwo honorowe miasta Opoczna”[47].
  • Jan Paweł II 30 grudnia 1999 roku w Rada Miejska w Opocznie jednomyślnie nadała Honorowe Obywatelstwo Gminy-Miasta Opoczno „Ojcu Świętemu Janowi Pawłowi II, największemu Polakowi, Naszemu Przewodnikowi w „Trzecie Tysiąclecie” w uznaniu nieocenionych zasług dla Państwa i Narodu Polskiego, w podziękowaniu za wielki wkład w odzyskanie przez Rzeczpospolitą suwerenności”[48].
  • Ryszard Kaczorowski 8 marca 2005 roku otrzymał obywatelstwo jako ostatni Prezydent II Rzeczypospolitej na uchodźstwie, w uznaniu zasług w krzewieniu polskości na emigracji[49].
  • Kardynał Stanisław Dziwisz 11 października 2007 roku otrzymał tytułu Honorowego Obywatela Miasta „w podziękowaniu za wierną i ofiarną służbę Umiłowanemu Ojcu Świętemu Janowi Pawłowi II i Przewodnictwo Duchowe w prowadzeniu Jego ścieżkami Narodu Polskiego”[50].

Zobacz też

Przypisy

  1. Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2020 r., Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 22 lipca 2020, Tablica 21 [dostęp 2020-02-08].
  2. a b Wyniki badań bieżących - Baza Demografia - Główny Urząd Statystyczny, demografia.stat.gov.pl [dostęp 2020-05-20].
  3. Feliks Kiryk, Urbanizacja Małopolski: województwo sandomierskie: XIII–XVI wiek, Kielce 1994, s. 19.
  4. Województwo sandomierskie w drugiej połowie XVI wieku. ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 1993, s. 82.
  5. Jerzy Kondracki, Andrzej Richling, Atlas Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa: Centralny Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej, 1994.
  6. J. Łaski, Liber beneficiorum archidiecezji gnieźnieńskiej, Gniezno: J.Łukowski, 1881, t. 1, 640.
  7. Z. Guldon, J. Muszyńska, Powstanie i dzieje miasta w okresie przedrozbiorowym (do 1795 r.), „Opoczno. Studia z Dziejów...”, s. 31–83.
  8. Jabłońska A. Szpital Świętego Ducha i świętego Leonarda w Opocznie na przełomie średniowiecza i nowożytności, „Między Wisłą a Pilicą”, 2006, t. 7.
  9. a b Skoczylas M. M. Historia medycyny a potencjał turystyczny Nadpilicza Środkowego. W: red. Magowska A., Pękacka-Falkowska K., Owecki M. Wybrane problemy historii medycyny. W kręgu epistemologii i praktyki. Poznań: Wydawnictwo Kontekst, 2020, s. 53-75. ISBN 978-83-65275-95-0, treść on-line
  10. M. Pawlikowski, Sądownictwo grodzkie w przedrozbiorowej Rzeczypospolitej, Strzałków 2012.
  11. Ignacy Schiper, Dzieje handlu żydowskiego na ziemiach polskich, Warszawa 1937, s. 27.
  12. Patrick Gordon ranę w starciu pod Opocznem otrzymuje, wilanow-palac.pl [dostęp 2017-11-25] (ang.).
  13. CONCEPT Intermedia www.sam3.pl, Historia Powiatu, SP Opoczno [dostęp 2022-01-31] (pol.).
  14. Wojciech Jankowski, Mały przewodnik po Polsce, Warszawa: Wydawnictwo Sport i Turystyka, 1983, s. 210, ISBN 83-217-2329-2.
  15. a b c d e Czesław Pilichowski, Obozy hitlerowskie na ziemiach polskich 1939–1945. Informator encyklopedyczny, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 348, ISBN 83-01-00065-1.
  16. Jerzy Gapys, Edyta Majcher - Ociesa "Żydzi a wojsko polskie w XIX i XX wieku w świetle wybranych ksiąg pamięci (izkorbuchy)" - ze zbioru „“Żydzi i wojsko polskie w XIX i XX w.“ IPN 2020, ISBN 978-83-8098-894-1, str. 210
  17. Czubryt-Borkowski 1988 ↓, s. 529.
  18. Rada Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa. Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939–1945, Sport i Turystyka, 1988, s. 529, ISBN 83-217-2709-3.
  19. NID, Rejestr zabytków nieruchomych, województwo łódzkie [dostęp 2008-11-22].
  20. Athens.
  21. a b Opoczno i gmina [dostęp 2015-01-08] [zarchiwizowane z adresu 2015-01-08].
  22. Jarosław Widawski, Miejskie mury obronne w Państwie Polskim do początku XV wieku, Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, wyd. MON, 1973, s. 328–332.
  23. Opoczno w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2016-01-09] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  24. Historia i legendy opoczyńskie: Jak to z opoczyńskimi „skarbami“ było [dostęp 2018-01-12] [zarchiwizowane z adresu 2010-04-03].
  25. Cementownia, fabryka materiałów ogniotrwałych w Opocznie.
  26. O nas, www.agro-wikt.com.pl [dostęp 2018-11-22].
  27. 33 z 50 miast UE z najgorszym powietrzem jest w Polsce., wiadomosci.gazeta.pl [dostęp 2016-05-21].
  28. Czystość powietrza w Tomaszowie i Opocznie: Powietrze w regionie łódzkim truje jak papierosy, opoczno.naszemiasto.pl, 5 stycznia 2016 [dostęp 2016-05-21].
  29. a b Raport o stanie środowiska w województwie łódzkim w 2014 r., wios.lodz.pl, 19 listopada 2015 [dostęp 2016-05-21].
  30. Stacje pomiarowe – Opoczno-Pl. Kościuszki 15, wios.lodz.pl [dostęp 2016-05-21].
  31. a b Raport o stanie środowiska w województwie łódzkim w 2017 r., wios.lodz.pl, 2018 [dostęp 2019-03-10].
  32. Raport o stanie środowiska w województwie łódzkim w 2016 r., wios.lodz.pl, 2017 [dostęp 2018-11-23].
  33. Raport o stanie środowiska w województwie łódzkim w 2015 r., wios.lodz.pl, 2016 [dostęp 2016-11-22].
  34. Raport o stanie środowiska w województwie łódzkim w 2013 r., wios.lodz.pl, 20 listopada 2014 [dostęp 2016-01-18].
  35. Raport o stanie środowiska w województwie łódzkim w 2012 r., wios.lodz.pl, 2013 [dostęp 2016-01-18].
  36. Raport o stanie środowiska w województwie łódzkim w 2011 r., wios.lodz.pl, 2012 [dostęp 2016-01-18].
  37. Roczna ocena jakości powietrza w województwie łódzkim. Raport wojewódzki za rok 2021, powietrze.gios.gov.pl, 2022 [dostęp 2022-06-12].
  38. Roczna ocena jakości powietrza w województwie łódzkim. Raport wojewódzki za rok 2020, powietrze.gios.gov.pl, 2021 [dostęp 2021-05-16].
  39. Roczna ocena jakości powietrza w województwie łódzkim. Raport wojewódzki za rok 2019, powietrze.gios.gov.pl, 2020 [dostęp 2020-09-16].
  40. Roczna ocena jakości powietrza w województwie łódzkim. Raport wojewódzki za rok 2018, powietrze.gios.gov.pl, 2019 [dostęp 2020-09-16].
  41. Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2020-07-28].
  42. Ogłoszenia, „Nasza Służba Królestwa”, marzec 2015, s. 8.
  43. opoczno.pl – Miasta partnerskie [dostęp 2019-11-10].
  44. opoczno.pl – Honorowy obywatel – Stanisław Nałęcz-Małachowski, 1 kwietnia 2010 [dostęp 2014-12-11].
  45. Honorowy obywatel – Józef Piłsudski, opoczno.pl, 1 kwietnia 2010 [dostęp 2014-12-11].
  46. opoczno.pl – Honorowy obywatel – Władysław Dziadosz, 1 kwietnia 2010 [dostęp 2014-12-11].
  47. Honorowy obywatel – Edward Rydz-Śmigły, opoczno.pl, 1 kwietnia 2010 [dostęp 2014-12-11].
  48. opoczno.pl – Honorowy obywatel – Jan Paweł II, 1 kwietnia 2010 [dostęp 2014-12-11].
  49. opoczno.pl – Honorowy obywatel – Ryszard Kaczorowski, 1 kwietnia 2010 [dostęp 2014-12-11].
  50. opoczno.pl – Honorowy obywatel – Stanisław Dziwisz, 1 kwietnia 2010 [dostęp 2014-12-11].

Bibliografia

  • Czesław Czubryt-Borkowski: Przewodnik po upamiętnionych miejscach walk i męczeństwa lata wojny 1939-1945. Wyd. 4. Warszawa: Wydawnictwo Sport i Turystyka, 1988. ISBN 83-217-2709-3.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Łódź Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Łódź Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 52.45 N
  • S: 50.78 N
  • W: 17.95 E
  • E: 20.75 E
CMK-stacjaOpocznoPoludniowe.jpg
Autor: Filipbb, Licencja: CC BY-SA 4.0
budowany peron przy stacji kolejowej Opoczno Południowe.
Opoczno (js).jpg
Autor: Jerzy Strzelecki, Licencja: CC BY-SA 3.0
Opoczno castle, Poland
PL Opoczno castle.JPG
Autor: Hubert Śmietanka, Licencja: CC BY-SA 2.5
Opoczno, zamek
POL Opoczno flag.svg
Autor: unknown, Licencja: CC-BY-SA-3.0
Opoczno, Kościół św. Bartłomieja. - fotopolska.eu (176602).jpg
(c) mamik / fotopolska.eu, CC BY-SA 3.0
Kościół św. Bartłomieja, widok z placu Kościuszki czyli tutejszego rynku
Kafelki wewnątrz budynku Towarzystwa Przytułku św. F. Salezego.jpg
Autor: Ewa Szczepańska, Licencja: CC BY-SA 3.0
2017. Kafelki wewnątrz budynku Towarzystwa Przytułku św. Franciszka Salezego w Warszawie. Fot. Ewa Szczepańska
Piramida wieku Opoczno.png
Autor: Polskawliczbach, Licencja: CC BY-SA 2.5 pl
Piramida wieku mieszkańców Opoczna, 2014
POL Opoczno COA.svg
Autor: unknown, Licencja: CC BY-SA 2.5
Opoczno - kościół cmentarny.JPG
Autor: Paweł J. Mazurkiewicz, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Opoczno, kościół cmentarny p.w. św. Marii Magdaleny, XVIII, 1919, 1926